فاجعه در راه است؛ زنگ خطر بی‌آبی کرونایی شد!
خشکسالی و کاهش بارندگی ایران را در بحران آب و کمبود منابع آبی قرار داده و نیازمند مدیریت مصرف است.
مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با صدور اطلاعیه‌ای نسبت به وضعیت بحرانی کمبود آب در کشور هشدار داد.
خشکسالی بی‌سابقه در ایران
بر اساس این اطلاعیه، منطقه خاورمیانه و به‌ویژه ایران، درگیر یکی از طولانی‌ترین و شدیدترین دوره‌های خشکسالی در دهه‌های اخیر است. پاییز جاری، ششمین پاییز بسیار خشک متوالی در کشور محسوب می‌شود و میزان بارش‌ها در این فصل به طور چشمگیری کمتر از حد نرمال بوده است.
وضعیت بحرانی منابع آبی
داده‌های هواشناسی حاکی از آن است که نیمه اول سال شمسی جاری و به‌خصوص ۴۰ روز گذشته پاییز، در بسیاری از استان‌ها، به‌ویژه فلات مرکزی و استان‌های همجوار زاگرس، خشک‌ترین دوره در ۴۰ سال اخیر بوده است. این وضعیت بحرانی، منابع آبی سطحی و زیرسطحی کشور را با فشاری بی‌سابقه مواجه کرده است.
"روز صفر آبی" در شهرهای بزرگ
در شهرهای بزرگی مانند تهران، تبریز، مشهد و اراک، برخی سدهای اصلی تأمین‌کننده آب شرب به "روز صفر آبی" رسیده‌اند یا بسیار نزدیک به این نقطه شده‌اند. این بدان معناست که ذخایر قابل برداشت به حداقل رسیده و اتکای کامل به منابع زیرزمینی ناگزیر خواهد بود. این روند، خطر تشدید فرونشست زمین و فقر منابع آبی در سال‌های آینده را به طور جدی افزایش می‌دهد.
افزایش دما و تبخیر
میانگین دمای کشور در پاییز جاری حدود یک درجه سانتی‌گراد بیشتر از میانگین بلندمدت بوده که این امر به افزایش تبخیر، کاهش رطوبت خاک و تشدید اثرات خشکسالی منجر شده است. مدل‌های پیش‌بینی میان‌مدت و هفتگی نیز حاکی از عدم وقوع بارندگی قابل توجه در اغلب مناطق کشور تا دو هفته آینده است.
پیش‌بینی‌های فصلی و برنامه‌ریزی منطقه‌محور
مدل‌های فصلی نشان می‌دهند که در ماه‌های زمستان، نیمه غربی کشور با احتمال متوسط در شرایط نرمال بارشی قرار خواهد گرفت، اما نیمه شرقی همچنان با گرایش به کم‌بارشی مواجه خواهد بود. این تفاوت منطقه‌ای در بارش، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منطقه‌محور در مدیریت منابع آب است.
درخواست از مسئولان و مردم
مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ضمن اعلام هشدار جدی، از تمامی مسئولان، نهادهای اجرایی، شهرداری‌ها، صنایع، کشاورزان و عموم مردم درخواست کرده است:
- مصرف آب را به طور جدی مدیریت و کاهش دهند.
- از هرگونه مصارف غیرضروری و هدررفت منابع آبی جلوگیری کنند.
- برنامه‌های صرفه‌جویی، بازچرخانی آب و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت منابع آب را در اولویت قرار دهند.
- اقدامات فوری برای تقویت زیرساخت‌های آبی، پایش منابع زیرزمینی و تدوین برنامه‌های اضطراری توسط نهادهای مسئول انجام شود.
- آموزش‌های عمومی در زمینه بحران آب و تاب‌آوری در برابر خشکسالی در سطح مدارس، رسانه‌ها و جوامع محلی گسترش یابد.
در پایان این اطلاعیه تأکید شده است که تاب‌آوری کشور در برابر بحران خشکسالی، نیازمند همبستگی ملی، آگاهی عمومی و اقدام فوری است و آینده منابع آبی ایران در گرو تصمیمات امروز ماست.
