خشکسالی ایران را غرق بحران می‌کند: آیا تاوان بی‌تدبیری را با بی‌آبی می‌دهیم؟
ایران با کاهش بارندگی و افزایش دما درگیر بحران کمبود آب و خشکسالی است و مدیریت منابع آب و صرفه جویی در شهرهای بزرگ ضروری است.
سازمان هواشناسی نسبت به وضعیت بحرانی کم‌آبی در کشور هشدار داد و اعلام کرد: پاییز امسال ششمین پاییز بسیار خشک متوالی در ایران بوده است.
تداوم خشکسالی شدید در ایران
بر اساس اطلاعیه مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، منطقه خاورمیانه و به‌ویژه ایران با یکی از طولانی‌ترین و شدیدترین دوره‌های خشکسالی در دهه‌های اخیر مواجه است. میزان بارندگی در پاییز جاری به‌طور چشمگیری کمتر از نرمال ثبت شده و نیمه اول سال شمسی و 40 روز گذشته پاییز، خشک‌ترین دوره در 40 سال گذشته برای بسیاری از استان‌ها، به‌ویژه در فلات مرکزی و استان‌های همجوار زاگرس بوده است.
بحران آب در کلان‌شهرها
این وضعیت بحرانی، منابع آبی سطحی و زیرسطحی کشور را با فشار بی‌سابقه‌ای روبرو کرده است. در شهرهای بزرگی مانند تهران، تبریز، مشهد و اراک، برخی سدهای اصلی تأمین‌کننده آب شرب به "روز صفر آبی" رسیده یا بسیار نزدیک شده‌اند. این بدان معناست که ذخایر قابل برداشت به حداقل رسیده و اتکای کامل به منابع زیرزمینی صورت می‌گیرد که خطر تشدید فرونشست و فقر منابع آبی در سال‌های آینده را افزایش می‌دهد.
افزایش دما و تشدید اثرات خشکسالی
میانگین دمای کشور در پاییز جاری حدود یک درجه سانتی‌گراد بیش از میانگین بلندمدت بوده است. این افزایش دما به تبخیر بیشتر، کاهش رطوبت خاک و تشدید اثرات خشکسالی منجر شده است. مدل‌های میان‌مدت و هفتگی نیز نشان می‌دهند که تا دو هفته آینده بارندگی در اغلب مناطق کشور رخ نخواهد داد یا بسیار کمتر از نرمال خواهد بود.
پیش‌بینی بارش زمستانی
مدل‌های فصلی حاکی از آن است که در ماه‌های زمستان، نیمه غربی کشور با احتمال متوسط در شرایط نرمال بارشی قرار خواهد گرفت، اما نیمه شرقی همچنان با گرایش به کم‌بارشی مواجه خواهد بود. این تفاوت منطقه‌ای در بارش، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منطقه‌محور در مدیریت منابع آب است.
درخواست از مسئولان و مردم
این مرکز ضمن اعلام هشدار جدی، از تمامی مسئولان، نهادهای اجرایی، شهرداری‌ها، صنایع، کشاورزان و عموم مردم درخواست کرده است:
- مصرف آب را به‌طور جدی مدیریت و کاهش دهند.
- از هرگونه مصارف غیرضروری و هدررفت منابع آبی جلوگیری شود.
- برنامه‌های صرفه‌جویی، بازچرخانی آب و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت منابع آب در اولویت قرار گیرد.
- اقدامات فوری برای تقویت زیرساخت‌های آبی، پایش منابع زیرزمینی و تدوین برنامه‌های اضطراری توسط نهادهای مسئول انجام شود.
- آموزش‌های عمومی در زمینه بحران آب و تاب‌آوری در برابر خشکسالی در سطح مدارس، رسانه‌ها و جوامع محلی گسترش یابد.
در پایان این اطلاعیه تأکید شده است که تاب‌آوری کشور در برابر بحران خشکسالی، نیازمند همبستگی ملی، آگاهی عمومی و اقدام فوری است و آینده منابع آبی ایران در گرو تصمیمات امروز است.
