جزئیات مهم درباره پایتخت جدید ایران

اظهارات عارف معاون اول رئیس‌جمهوری درباره احتمال انتخاب مکران به عنوان پایتخت آینده ایران و فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت که به قطعیت در این باره سخن گفت، نشان می‌دهد که ظاهرا بحث انتقال پایتخت در دوره دولت چهاردهم جدی تر از سنوات گذشته است!

انتقال پایتخت از تهران به شهر دیگر بحثی است که از زمان دولت سازندگی مطرح شده و در دولت‌های پس از آن نیز به نحوی مطرح می‌شود. البته جابه جایی پایتخت موضوعی است که پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و به راحتی نمی‌توان در این باره تصمیم گرفت.

دولت چهاردهم و انتقال پایتخت

سی امین روز آبان ماه امسال، مسعود پزشکیان در جریان بازدید از قرارگاه خاتم‌الانبیاء تاکید کرد که تهران به‌عنوان پایتخت کشور با مشکلاتی دست به گریبان است که غیر قابل حل است. هر کاری کنیم بیخود داریم وقت تلف می‌کنیم. پس چاره‌ای نداریم جز اینکه مرکزیت اقتصادی و سیاسی کشور را به جنوب و نزدیک دریا منتقل کنیم.این اظهارنظر واکنش کارشناسان و صاحب نظران را به دنبال داشت. اما اظهارات عارف معاون اول رئیس‌جمهوری درباره احتمال انتخاب مکران به عنوان پایتخت آینده ایران و فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت که به قطعیت در این باره سخن گفت، نشان می‌دهد که ظاهرا بحث انتقال پایتخت در دوره دولت چهاردهم جدی تر از سنوات گذشته است!

مکران کجاست؟

مروری بر فرهنگ لغات نشان می‌دهد که مکُّران با ترکیبی از حروف مک + ران. مک، مچ، مغ، در زبان بلوچی به معنی نخل است. مکران یعنی سرزمین دارای نخل. نخلستان. این نام از جغرافیای طبیعی منطقه گرفته شده است.مکران منطقه‌ای در جنوب بلوچستان است که شهرهای ایرانشهر، سراوان، سرباز، فنوج، نیکشهر، کنارک، زرآباد و چابهار، شامل خاش، زاهدان، میرجاوه، تفتان را در بر می‌گیرد. شاید بتوان اینطور نوشت که گستردگی این منطقه شاید دولتی‌ها را به وسوسه انداخته تا مکران را به جای تهران به پایتخت ایران تبدیل کنند.مکران همچنین در نزدیکی دریای عمان قرار دارد و دسترسی به اقیانوس هند، آن را به نقطه‌ای استراتژیک برای تجارت و ترانزیت تبدیل کرده است. این منطقه می‌تواند نقش مهمی در ارتباط ایران با بازارهای جهانی ایفا کند.

فرهنگ مکران

منطقه جذاب مکران به دلیل اینکه مناطق زیادی را پوشش می‌دهد، فرهنگ خاص خود را نیز دارد. مردم این منطقه عمدتاً به زبان‌های بلوچی و فارسی صحبت می‌کنند و دارای آداب و رسوم خاص خود هستند.مهمان‌نوازی یکی از ویژگی‌های بارز فرهنگ مردم مکران است. موسیقی و رقص‌های محلی از جمله عناصر فرهنگی مهم این منطقه به شمار می‌روند. غذاهای مکران نیز تنوع بالایی دارند و معمولاً شامل غذاهای دریایی، برنج و انواع گوشت‌ها هستند.

ظرفیت‌های اقتصادی مکران

اینکه پایتخت کشور باید از ظرفیت اقتصادی بالایی برخوردار باشد، ضرورتی است که با هیچ عذر و بهانه‌ای نمی‌توان آن را نادیده گرفت. همان طور که نباید از شاخصه‌های اقتصادی منطقه مکران به سادگی گذشت. به عنوان مثال سواحل مکران مصداق گنج پنهانی برای ایران و ایرانی‌ها قلمداد می‌شود. کشاورزی، شیلات، ترانزیت، ترانشیب، بازرگانی، بنادر، فولاد، پتروشیمی، گردشگری و... بخشی از ظرفیت پیدا و پنهان این منطقه به شمار می‌آید. اقتصاد مکران به طور عمده بر پایه کشاورزی، دامداری و ماهیگیری استوار است. با توجه به موقعیت ساحلی این منطقه، ماهیگیری یکی از منابع اصلی درآمد مردم محلی به شمار می‌رود. همچنین، کشاورزی در دشت‌های اطراف نیز رونق دارد و محصولات کشاورزی مانند خرما، گندم و سبزیجات در این منطقه کشت می‌شود.علاوه بر این، با توجه به موقعیت استراتژیک چابهار به عنوان یک بندر مهم، تجارت دریایی نیز یکی از بخش‌های مهم اقتصاد مکران محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، دولت ایران تلاش کرده است تا با توسعه زیرساخت‌های بندر چابهار، این منطقه را به یک مرکز تجاری و اقتصادی تبدیل کند.

چالش‌های مکران

اکنون این سئوال مطرح می‌شود که آیا مکران - با وضعیت موجود- آمادگی تبدیل به پایتخت ایران بزرگ را دارد؟ واقعیت آن است که بسیاری از بخش‌ها و مناطق تابعه این منطقه جغرافایی هنوز به خدمات بهداشتی، آموزشی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل مجهز نشده‌اند و حتی دولت اگر درصدد تجهیز مکران از لحاظ زیر ساختی باشد، زمان و امکانات زیادی را طلب می‌کند. آیا دولت از زمان کافی و امکانات مناسب برای تبدیل ایده خود برخوردار است؟در نهایت باید گفت که به باور برخی از کارشناسان، تاکید دولتی‌ها بر انتقال پایتخت از تهران به مکران، نه تنها این موضوع شدنی به نظر نمی‌رسد، بلکه از اساس احتمال «انتقال پایتخت» هم احتمالی کمرنگ است.