خشکسالی جان می‌گیرد: بحران آب در کمین است!
سازمان هواشناسی ایران پاییز خشک و کاهش منابع آبی سدها را پیش‌بینی کرده و بر ضرورت کاهش مصرف آب و مدیریت بحران آب تأکید دارد.
سازمان هواشناسی نسبت به طولانی‌ترین و شدیدترین دوره خشکسالی در دهه‌های اخیر در ایران هشدار داد و اعلام کرد پاییز جاری، ششمین پاییز بسیار خشک متوالی کشور بوده است.
خشک‌ترین پاییز 40 سال گذشته در بسیاری از استان‌ها
بر اساس داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، نیمه اول سال جاری شمسی و به طور ویژه 40 روز گذشته پاییز، در بسیاری از استان‌های کشور، به ویژه در فلات مرکزی و استان‌های همجوار زاگرس، خشک‌ترین دوره در 40 سال گذشته محسوب می‌شود. این وضعیت بحرانی، منابع آبی سطحی و زیرسطحی کشور را با فشار بی‌سابقه‌ای مواجه کرده است.
وضعیت بحرانی سدهای تأمین‌کننده آب شرب
در شهرهای بزرگی همچون تهران، تبریز، مشهد و اراک، برخی سدهای اصلی تأمین‌کننده آب شرب به «روز صفر آبی» رسیده‌اند یا به این نقطه بسیار نزدیک شده‌اند. این بدان معناست که ذخایر قابل برداشت به حداقل رسیده و اتکای کامل به منابع زیرزمینی اجتناب‌ناپذیر شده است. این روند، خطر تشدید فرونشست و کاهش منابع آبی در سال‌های آینده را به طور جدی افزایش می‌دهد.
افزایش دما و تشدید اثرات خشکسالی
میانگین دمای کشور در پاییز جاری حدود یک درجه سانتی‌گراد بیشتر از میانگین بلندمدت بوده است. این افزایش دما به افزایش تبخیر، کاهش رطوبت خاک و تشدید اثرات خشکسالی منجر شده است. مدل‌های هواشناسی نیز نشان می‌دهند که در دو هفته آینده، بارندگی در اغلب مناطق کشور رخ نخواهد داد یا بسیار کمتر از حد نرمال خواهد بود.
پیش‌بینی بارش‌های زمستانی و لزوم برنامه‌ریزی منطقه‌محور
مدل‌های فصلی حاکی از آن است که در ماه‌های زمستان، نیمه غربی کشور با احتمال متوسط در شرایط نرمال بارشی قرار خواهد گرفت، اما نیمه شرقی همچنان با گرایش به کم‌بارشی مواجه خواهد بود. این تفاوت منطقه‌ای در بارش، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و منطقه‌محور در مدیریت منابع آب است.
درخواست از مسئولان، نهادها و مردم برای مدیریت بحران آب
مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی ضمن اعلام هشدار جدی، از تمامی مسئولان، نهادهای اجرایی، شهرداری‌ها، صنایع، کشاورزان و عموم مردم درخواست کرده است تا اقدامات زیر را در اولویت قرار دهند:
- مدیریت و کاهش جدی مصرف آب.
- جلوگیری از هرگونه مصارف غیرضروری و هدررفت منابع آبی.
- اولویت‌دهی به برنامه‌های صرفه‌جویی، بازچرخانی آب و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت منابع آب.
- انجام اقدامات فوری برای تقویت زیرساخت‌های آبی، پایش منابع زیرزمینی و تدوین برنامه‌های اضطراری توسط نهادهای مسئول.
- گسترش آموزش‌های عمومی در زمینه بحران آب و تاب‌آوری در برابر خشکسالی در سطح مدارس، رسانه‌ها و جوامع محلی.
در پایان این اطلاعیه تاکید شده است که تاب‌آوری کشور در برابر بحران خشکسالی، نیازمند همبستگی ملی، آگاهی عمومی و اقدام فوری است و آینده منابع آبی ایران در گرو تصمیمات امروز است.
