رفیق ایران در دوراهی گیر کرد
انتقال گاز ایران به عراق در سال ۲۰۲۵ با چالش‌ها و تحولات متعددی روبه‌رو است که بر آینده این همکاری تأثیر می‌گذارد.
ایران از سال ۲۰۱۷ تا نیمه اول سال ۲۰۲۴، حدود ۵۲ میلیارد متر مکعب گاز به ارزش ۱۵ میلیارد دلار به عراق صادر کرده است. این صادرات از دو نقطه تبادلاتی در جنوب و غرب ایران انجام می‌شود و میزان آن با توجه به نیاز عراق و توافقات دوجانبه تنظیم می‌گردد. در آبان ۱۴۰۳، به‌منظور تعمیرات اساسی، یکی از این نقاط از مدار خارج شد و پس از اتمام تعمیرات، جریان گاز از سر گرفته شد. این جابه‌جایی‌ها با اطلاع و توافق طرفین صورت می‌گیرد.
تلاش‌های عراق برای خودکفایی در تولید گاز
دولت عراق برنامه‌ریزی کرده است تا سال ۲۰۲۸ به خودکفایی در تولید گاز دست یابد و واردات گاز از ایران را متوقف کند. در این راستا، عراق در حال کاهش مشعل‌سوزی گاز است و قصد دارد تا سال ۲۰۲۵، این میزان را حدود ۲۰ درصد کاهش دهد. پروژه‌های جدید در جنوب عراق، از جمله همکاری با شرکت «توتال انرژی»، به جمع‌آوری و استفاده از گاز همراه نفت کمک خواهد کرد. هدف نهایی عراق حذف کامل مشعل‌سوزی تا پایان سال ۲۰۲۹ است.
چالش‌ها و موانع پیش‌رو
با وجود برنامه‌های بلندپروازانه، عراق با چالش‌های زیرساختی و فنی مواجه است. هیثم النعیمی، کارشناس انرژی، تأکید کرده است که عراق در حال حاضر جایگزینی برای گاز وارداتی از ایران ندارد و راهکارهای دیگر با موانع جدی روبه‌رو هستند. برای مثال، واردات گاز از ترکمنستان به دلیل نبود مسیر انتقال مناسب امکان‌پذیر نیست و زیرساخت‌های لازم برای دریافت گاز مایع (LNG) نیز در عراق وجود ندارد.
تأثیر تحریم‌های آمریکا
تحریم‌های آمریکا علیه ایران و فشار برای کاهش وابستگی عراق به گاز ایران، بر این همکاری تأثیرگذار بوده است. در فوریه ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با امضای یادداشتی، دستور لغو معافیت‌های تحریمی عراق برای واردات گاز از ایران را صادر کرد. این اقدام می‌تواند چالش‌های جدیدی برای هر دو کشور ایجاد کند.
جمع‌بندی
در سال ۲۰۲۵، انتقال گاز ایران به عراق همچنان ادامه دارد، اما با توجه به برنامه‌های عراق برای خودکفایی در تولید گاز، چالش‌های زیرساختی و فشارهای بین‌المللی، آینده این همکاری با عدم قطعیت‌هایی همراه است. تحقق اهداف عراق نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان، توسعه زیرساخت‌ها و مدیریت مؤثر پروژه‌ها است.
