عراق در کمال ناباوری بی خیال ایران نشد
افشای جزئیات جدید از اختلافات گازی ایران و عراق؛ بدهی‌های معوقه، تحریم‌های آمریکا و تأثیرات کمبود گاز بر روابط دو کشور در کانون توجه قرار گرفت.
سرانه تی‌وی
موضوع صادرات گاز ایران به عراق، یکی از مباحث مهم و مورد توجه بوده است. عراق، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران در حوزه گاز، طی سال‌های اخیر به دلیل بدهی‌های گسترده خود به ایران و همچنین مشکلات داخلی ایران در تأمین گاز، با چالش‌های قابل‌توجهی روبه‌رو شده است.
وضعیت کنونی صادرات گاز ایران به عراق
سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، توضیح داده است که بر اساس تعهدات، گاز به عراق ارسال می‌شود. اما عراق بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کرده و بخش دیگر همچنان معوق مانده است. این در حالی است که با آغاز دوباره تحریم‌های آمریکا و لغو معافیت‌های مربوط به عراق برای واردات گاز و برق از ایران، فشارهای جدیدی بر روند روابط اقتصادی دو کشور اعمال شده است.
تأثیر تحریم‌های آمریکا بر صادرات گاز ایران
دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا، با اعمال فشارهای جدید، تهدید کرد که در صورت ادامه تعاملات عراق با ایران در زمینه گاز، تحریم‌هایی علیه اقتصاد و نفت عراق وضع خواهد کرد. این فشارها، ضمن تأثیر بر روابط دو کشور، بر میزان وابستگی عراق به گاز ایران نیز تأثیر گذاشته است. با این حال، عراق همچنان به این منبع انرژی وابسته است.
جزییات قرارداد گازی ایران و عراق
در مارس ۲۰۲۴، ایران و عراق یک توافق پنج‌ساله را برای تأمین ۵۰ میلیون مترمکعب گاز روزانه به امضا رساندند. با این حال، مشکلاتی مانند افرایش تقاضای داخلی در ایران یا بدهی مستمر عراق به ایران، همواره باعث اختلال در اجرای این قرارداد شده است. وزیر نفت عراق نیز بارها به این موضوع اشاره کرده است که روند واردات گاز از ایران، دیگر امن نیست.
جدول وضعیت قرارداد گازی ایران و عراق
موضوع قرارداد مقدار توافق‌شده مشکلات اصلی میزان پایبندی طرفین
| عرضه گاز روزانه | ۵۰ میلیون مترمکعب | بدهی عراق، کمبود گاز در ایران | نوسانات و توقف‌های مکرر |
| دوره زمانی | ۵ سال | تحریم‌های آمریکا | کاهش پایبندی به تعهدات |
تأثیر کمبود گاز داخلی بر صادرات
ایران، با کسری شدید گاز داخلی روبه‌رو است و توانایی تأمین نیازهای داخلی و صادرات همزمان را ندارد. به همین دلیل، بارها صادرات گاز به عراق متوقف شده که این امر مشکلات جدی برای تولید برق در این کشور ایجاد کرده است. اما این سؤال مطرح است که چرا باوجود این شرایط، ایران همچنان بر صادرات گاز به عراق پافشاری می‌کند؟
روابط ایران و عراق: اقتصاد در مقابل وابستگی سیاسی
قرارداد گازی میان ایران و عراق، باوجود چالش‌های متعدد، همچنان پابرجاست و به نظر می‌رسد تقویت روابط سیاسی بین دو کشور برای مقامات از اهمیت بیشتری برخوردار است. البته، عراق نیز به‌دلیل وابستگی به گاز ایران، راه‌حل جایگزینی در کوتاه‌مدت ندارد و با توجه به فشارهای داخلی، الزاماً به همکاری با ایران ادامه خواهد داد.
نتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد که سرنوشت صادرات گاز ایران به عراق نیز مشابه صادرات نفت ایران به چین خواهد بود. عراق ممکن است با رویکردی غیررسمی به واردات گاز از ایران ادامه دهد؛ به‌ویژه در صورت افزایش نارضایتی‌های داخلی به‌دلیل بحران انرژی. حال باید دید که در شرایط تحریم‌ها و بدهی‌های انباشته عراق، مسیر این همکاری چگونه خواهد بود.
