افغانستان فرمان قیمت دلار تهران را می‌دهد؟
روز گذشته، در پی قطع کامل اینترنت افغانستان، انتشار نرخ لحظه‌ای دلار در تهران به طرز عجیبی متوقف شد. کانال‌های تلگرامی مشهوری که همواره قیمت ارز را به‌صورت آنلاین منتشر می‌کردند، ناگهان سکوت کردند.
این توقف نه تنها معامله‌گران بازار آزاد را شوکه کرد، بلکه پرسش‌های جدی درباره میزان وابستگی بازار ارز ایران به تحولات پشت‌مرز شرقی ایجاد نمود: آیا واقعاً کابل و هرات تعیین‌کننده شیب رشد یا افت دلار تهران هستند؟
بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد برخی مراکز اعلام نرخ ارز در تلگرام، عملاً به شبکه‌های دلالی مستقر در افغانستان وابسته‌اند. گفته می‌شود این شبکه‌ها، به‌ویژه در هرات، به دلیل دسترسی به حجم بالای اسکناس، ارتباط مستقیم با صرافی‌های مرزی و دریافت دلار نقدی از کمک‌های خارجی به افغانستان، نقشی پررنگ در شکل‌گیری انتظارات بازار ایران دارند.
دو سناریوی مطرح‌شده توسط کارشناسان:
سعید مشکات، تحلیلگر بازارهای مالی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد که آمریکا سالانه میلیاردها دلار نقدی به افغانستان تزریق می‌کند و بخشی از این منابع، از مسیر صادرات ایران به افغانستان، دوباره وارد چرخه ارزی کشور می‌شود. به گفته او، این حجم نقدینگی می‌تواند محرکی برای مدیریت نرخ ارز از خاک افغانستان باشد.
سناریوی دوم، به نقش زیرساخت اشاره دارد: نرخ‌گذاری ممکن است از داخل ایران انجام شود، اما تجهیزات و بستر ارتباطی آن در افغانستان قرار گرفته باشد تا ردیابی و برخورد قضایی دشوارتر شود
قطع اینترنت افغانستان در روز گذشته، به‌طور کامل جریان نرخ‌گذاری را مختل کرد و همین اتفاق، وابستگی فنی نرخ دلار تهران به زیرساخت‌های آن‌سوی مرز را نمایان ساخت. هرچند به باور مشکات، عمق و حجم بازار ایران آن‌قدر بزرگ است که مدیریت کامل آن از خارج بعید به نظر می‌رسد؛ با این حال، استفاده از زیرساخت‌های افغانستان برای پوشاندن ردپای داخلی، سناریویی قابل‌اعتناست.
گزارش‌ها از هرات حاکی است که این شهر، با ثبات نسبی نرخ افغانی و سرعت دسترسی به اینترنت، به یک هاب ارزی منطقه‌ای تبدیل شده است و بسیاری از نرخ‌های تلگرامی در ایران، مستقیماً بازتاب معاملات این بازار مرزی هستند. به گفته فعالان، آنچه در این کانال‌ها دیده می‌شود، اغلب پیش‌درآمد تغییرات واقعی بازار تهران است.
