ممنوعیت بزرگ در بازار کار ایران
بازار کار ایران وارد مرحله تازه‌ای شده است؛ از این پس هیچ کارفرما، کارخانه یا واحد تولیدی نمی‌تواند از نیروی کار خارجی استفاده کند مگر با داشتن ویزای کاری معتبر و ثبت درخواست رسمی در سامانه‌های وزارت کار.
این خبر را سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‌وگو با خبرنگار ما تایید کرد و گفت: «شیوه‌نامه جدید برای یکپارچه‌سازی و ساماندهی حضور کارگران غیرایرانی از مهرماه اجرا می‌شود و برای نخستین بار، ویزای کاری برای تمامی سطوح مهارت صادر خواهد شد.»
تغییر بزرگ در قوانین استخدام اتباع
تا پیش از این، فقط کارگران متخصص اتباع امکان دریافت ویزای کار داشتند و برای نیروهای نیمه‌ماهر یا کارگران ساده، کارت کار داخلی صادر می‌شد. این روند باعث می‌شد بخش بزرگی از نیروی کار خارجی، در فضای غیرشفاف فعالیت کند و به خدمات حیاتی مثل افتتاح حساب بانکی، بیمه و ثبت رسمی در سیستم کار کشور دسترسی نداشته باشد.
حسینی تاکید کرد که همزمان با وزارت کار، وزارت کشور و ادارات اتباع نیز این دستورالعمل را ابلاغ کرده‌اند تا بتوانند بازار کار را رصد، نیروهای غیرمجاز را شناسایی و از حضور غیرقانونی آنان جلوگیری کنند.
سخت‌گیری برای کارگران غیرمجاز و پیامدها برای مشاغل حساس
طبق طرح جدید، وزارت کشور از ابتدای امسال فرآیند بازگرداندن اتباع غیرمجاز را با شدت بیشتری آغاز کرده است. این اقدام به‌ویژه پس از رویدادهای امنیتی و جنگ ۱۲ روزه، با برگشت تعداد زیادی از نیروهای کار مهاجر به کشورشان همراه بود و همین موضوع، بحران کمبود نیروی کار را در برخی بخش‌ها ایجاد کرد.
از جمله مشاغل بحرانی در این زمینه مرغداری‌ها، دامداری‌ها، برداشت محصولات کشاورزی، صنعت ساختمان و برخی صنایع تولیدی هستند که پیش‌تر وابستگی شدیدی به کارگران خارجی داشتند. معاون وزیر کار گفت: «هدف ما جلوگیری از توقف تولید است، اما دیگر اجازه فعالیت غیرمجاز داده نمی‌شود. فقط در موارد واقعاً ضروری و نبود نیروی کار ایرانی، استفاده از اتباع با ویزای کار مجاز خواهد بود.»
روند قانونی جذب کارگران خارجی
بر اساس دستورالعمل تازه، کارفرمایان باید ابتدا در سامانه ملی کاریابی (kar.gov.ir) آگهی درخواست نیروی کار ثبت کنند. اگر برای شغل موردنظر هیچ داوطلب ایرانی پیدا نشد، کارفرما می‌تواند وارد سامانه ویژه اتباع (eatba.mcls.gov.ir) شده و درخواست جذب نیروی کار خارجی را ثبت کند.
پس از تایید وزارت کار، نیروی کار خارجی با مراجعه به کنسولگری ایران ویزای کار دریافت کرده، سپس وارد کشور می‌شود، کارت کار می‌گیرد و تحت پوشش کامل بیمه و قوانین کار ایران قرار می‌گیرد. این فرایند برای همه، از کارگران ساده تا نیروهای ماهر، اجباری و قانون‌مند خواهد بود.
پایان دوران نیروی کار ارزان خارجی
حسینی خاطرنشان کرد: «امکان استفاده از نیروی کار اتباع ارزان و بدون بیمه دیگر وجود ندارد. کارفرمایانی که متقاضی استفاده از کارگر خارجی هستند، باید بیمه و عوارض قانونی را بپردازند. این موضوع باعث می‌شود جذابیت اقتصادی کارگر خارجی نسبت به نیروی کار ایرانی کاهش یابد.»
او افزود: «اگر دستمزد نیروی کار ایرانی متناسب با سختی کار و هزینه زندگی تعیین شود، این نیروها هم حاضر به کار خواهند شد. مشکل اصلی در برخی مشاغل، دستمزد پایین است، نه نبود نیروی کار ایرانی.»
