توافق تاریخی ایران و پاکستان/ تعرفه ۹۰ درصد کالاها صفر شد
توافق اقتصادی تازه میان ایران و پاکستان، یکی از مهم‌ترین گام‌های دو کشور در مسیر گسترش روابط تجاری منطقه‌ای به شمار می‌رود. محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، در جریان نشست اقتصادی با مقامات پاکستان اعلام کرد که بر اساس توافقات جدید، تعرفه تجاری بیش از ۹۰ درصد کالاهای تجاری میان دو کشور به صفر خواهد رسید. این تصمیم می‌تواند نقطه عطفی در مبادلات تجاری دو کشور باشد و حجم تجارت دوجانبه را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
این توافق در راستای سیاست ایران برای تقویت همکاری با کشورهای همسایه و توسعه تجارت منطقه‌ای صورت گرفته است. دهقان‌دهنوی در دیدار با احمد فیض، رئیس سازمان توسعه تجارت پاکستان، گفت: «در قالب موافقتنامه تجارت آزاد، تعرفه گمرکی بسیاری از کالاها یعنی بیش از ۹۰ درصد کالاها صفر خواهد شد که یک فرصت استثنایی است تا روابط تجاری خود را گسترش دهیم.» او همچنین اضافه کرد که دولت پاکستان قول داده است تعرفه‌های غیرگمرکی را نیز ظرف ۳ تا ۵ سال آینده حذف کند.
فرصت طلایی برای صادرکنندگان ایرانی
صفر شدن تعرفه‌ها، می‌تواند دروازه‌ای به سوی بازار پاکستان برای کالاهای ایرانی باز کند. بخش‌های صنعتی، پتروشیمی، مصالح ساختمانی و مواد غذایی ایرانی، اکنون می‌توانند با شرایط رقابتی بهتری وارد بازار پاکستان شوند. کاهش هزینه‌های گمرکی و تعرفه‌ای، به معنای قیمت نهایی کمتر برای کالاهای ایرانی در بازار پاکستان است که می‌تواند رقابت‌پذیری آن‌ها را افزایش دهد.
فعالان صنعتی و تجاری ایران، از این توافق استقبال کرده‌اند و آن را فرصتی برای افزایش صادرات و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی می‌دانند. به‌ویژه در شرایطی که تحریم‌ها فضای تجارت بین‌المللی ایران را محدود کرده است، توافق با کشورهای همسایه مانند پاکستان می‌تواند به تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی کمک کند.
نگرانی کشاورزان از ورود برنج پاکستانی
در حالی که توافق اقتصادی ایران و پاکستان برای بسیاری از فعالان تجاری فرصتی جذاب است، اما برخی کشاورزان ایرانی نگرانی‌های جدی درباره واردات بی‌رویه برنج و میوه‌های پاکستانی دارند. برنج پاکستانی در سال‌های اخیر یکی از گزینه‌های وارداتی ایران بوده، اما همواره بحث‌هایی درباره تأثیر واردات آن بر بازار داخلی و معیشت کشاورزان وجود داشته است.
کارشناسان کشاورزی هشدار داده‌اند که در صورت آزاد شدن کامل واردات برنج بدون تعرفه، فشارهای قابل توجهی بر تولیدکنندگان داخلی وارد خواهد شد. کشاورزان ایرانی که در مناطقی مانند گیلان و مازندران تولید برنج را دنبال می‌کنند، نگران رقابت نابرابر با برنج پاکستانی ارزان‌تر هستند. آن‌ها معتقدند که بدون نظارت دقیق و مدیریت صحیح، واردات بی‌رویه می‌تواند به کاهش قیمت برنج داخلی و ضرر مالی کشاورزان منجر شود.
برنج پاکستانی؛ فرصت یا تهدید؟
عبدالحکیم ریگی میرجاوه، رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان، در جلسه با دهقان‌دهنوی گفته بود که برنج پاکستانی در جنوب کشور از استقبال خوبی برخوردار است و می‌توان از این ظرفیت برای کنترل قیمت‌ها استفاده کرد. با توجه به اینکه قیمت برنج در ماه‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته، واردات برنج پاکستانی ارزان‌تر می‌تواند به کاهش فشار تورمی بر مصرف‌کنندگان کمک کند.
از سوی دیگر، هنوز مشخص نیست آیا برنج در فهرست کالاهای دارای تعرفه صفر قرار دارد یا خیر. این ابهام، نگرانی‌های کشاورزان را تشدید کرده است. اگر برنج جزو کالاهایی باشد که تعرفه آن صفر می‌شود، واردات آن به شکل گسترده‌ای افزایش خواهد یافت و می‌تواند بازار برنج داخلی را تحت تأثیر قرار دهد. اما اگر برنج از این فهرست مستثنی شود، تأثیرات منفی بر کشاورزان کمتر خواهد بود.
نقش نظارت در موفقیت توافق
یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت این توافق، نظارت دقیق بر واردات و صادرات است. بدون نظارت صحیح، احتمال ورود بی‌رویه کالاها و آسیب به تولیدکنندگان داخلی وجود دارد. دولت ایران باید مکانیسم‌های مناسبی برای کنترل واردات و حمایت از تولیدکنندگان داخلی ایجاد کند تا از یک سو، مصرف‌کنندگان از قیمت‌های مناسب بهره‌مند شوند و از سوی دیگر، کشاورزان دچار ضرر نشوند.
همچنین، تعیین فهرست نهایی کالاهای مشمول تعرفه صفر، اهمیت بالایی دارد. این فهرست باید با توجه به منافع ملی، ظرفیت‌های تولید داخلی و نیازهای بازار تنظیم شود. کالاهایی که تولید داخلی آن‌ها قوی است و می‌تواند نیاز بازار را تأمین کند، باید از واردات بی‌رویه محافظت شوند، اما در مواردی که کمبود وجود دارد، واردات می‌تواند به تعادل بازار کمک کند.
آینده تجارت ایران و پاکستان
توافق اقتصادی ایران و پاکستان، می‌تواند آغازگر دوره جدیدی از همکاری‌های تجاری و اقتصادی باشد. با حذف موانع تعرفه‌ای، مسیر برای گسترش تجارت رسمی و کاهش قاچاق کالا هموارتر می‌شود. این توافق همچنین می‌تواند به تقویت روابط سیاسی و دیپلماتیک دو کشور کمک کند و زمینه را برای همکاری در حوزه‌های دیگر فراهم آورد.
اما نکته مهم این است که اجرای صحیح و دقیق این توافق، کلید موفقیت آن خواهد بود. فهرست نهایی کالاها، نظارت بر واردات و صادرات، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و اطلاع‌رسانی شفاف به بخش‌های مختلف، از جمله عواملی هستند که می‌توانند تعیین کنند این توافق به نفع همه طرف‌های درگیر باشد یا خیر.
سخن پایانی
توافق اقتصادی ایران و پاکستان برای صفر کردن تعرفه ۹۰ درصد کالاهای تجاری، یک فرصت بزرگ برای گسترش تجارت منطقه‌ای است. این توافق می‌تواند به افزایش صادرات ایران، کاهش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان و تقویت روابط دو کشور کمک کند. اما در عین حال، نگرانی‌هایی درباره ورود بی‌رویه کالاهایی مانند برنج و میوه پاکستانی و تأثیر آن بر کشاورزان داخلی وجود دارد. موفقیت این توافق به نظارت دقیق، تعیین فهرست صحیح کالاها و حمایت از تولیدکنندگان داخلی بستگی دارد. برنج پاکستانی می‌تواند هم فرصتی برای کاهش قیمت‌ها و هم تهدیدی برای کشاورزان ایرانی باشد. بنابراین، دولت باید تعادل مناسبی میان منافع مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ایجاد کند تا این توافق به نفع همه طرف‌ها باشد. آینده این توافق، به مدیریت هوشمندانه و شفاف آن بستگی دارد و فقط با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان از فرصت‌های آن بهره برد و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
