راز پول‌های ناپدیدشده بانک آینده
بانک آینده با ۵۰۰ هزار میلیارد تومان زیان و سرمایه منفی، نمادی از ناترازی و سیاست‌گذاری مالی ناکارآمد در ایران است.
بانک آینده با ۵۰۰ هزار میلیارد تومان زیان و سرمایه منفی، نمادی از ناترازی و سیاست‌گذاری مالی ناکارآمد در ایران است.
با گذشت تنها ۲ هفته از اجرای گزیر، آنچه از بانک آینده باقی مانده، نه ساختمان‌های خاموش، بلکه نمادی از فرسودگی سیاست‌گذاری مالی کشور است. انتقال سپرده‌ها به بانک ملی به عنوان یک موفقیت رسمی روایت شد، اما واقعیت پشت پرده نشان می‌دهد که سال‌ها چشم‌پوشی از ناترازی و تصمیم‌های دیرهنگام، به این بحران منجر شده است.
اعداد و ابهام در سپرده‌ها
بر اساس گزارش‌های کدال، مانده سپرده‌های بانک آینده تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ حدود ۲۶۸ هزار میلیارد تومان بود. انتظار می‌رفت این رقم در اول آبان به ۲۷۳ هزار میلیارد برسد، اما مدیرکل نظارت بانکی بانک مرکزی رقم ۲۴۵ هزار میلیارد تومان را اعلام کرد؛ کاهش حدود ۲۸ هزار میلیارد تومان در کمتر از یک ماه.
میثم ظهوریان، نماینده مجلس، معتقد است که حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان پیش از اجرای گزیر از حساب‌ها خارج شده، هرچند سخنگوی بانک مرکزی این موضوع را تکذیب کرده است.
بدهی‌ها و زیان‌های انباشته
داده‌های سامانه کدال نشان می‌دهد:
بدهی بانک آینده به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری از ۲۴۳ هزار میلیارد تومان در فروردین ۱۴۰۳ به ۴۸۵ هزار میلیارد تومان در شهریور ۱۴۰۴ رسید.
بانک آینده اکنون با ۵۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته و سرمایه منفی ۵۰۲ هزار میلیارد تومان روبه‌روست، یعنی حدود ۵۰۰ درصد کفایت سرمایه منفی.
حدود ۷۵ درصد تسهیلات اعطایی به شرکت‌ها و افراد وابسته به بانک داده شده و ۸۵ درصد تسهیلات غیرجاری است.
کارشناسان می‌گویند این رشد شتابان بدهی نه ناشی از فعالیت‌های عادی، بلکه حاصل سرپوش‌گذاری موقت بر زیان‌ها از طریق استقراض بین‌بانکی بوده است.
ناترازی و پیامدهای اقتصادی
بانک آینده مدت‌ها پیش از آبان ۱۴۰۴ دچار ناترازی عمیق شده بود. تسهیلات کلان معوق، دارایی‌های غیرمولد و وابستگی به اضافه‌برداشت‌ها، نشان می‌دهد که بازگشتی به حیات طبیعی بانک وجود ندارد.
تحلیلگران می‌گویند اگر گزیر در نیمه اول ۱۴۰۳ اجرا می‌شد، بدهی‌ها احتمالا زیر ۴۰۰ هزار میلیارد تومان باقی می‌ماند و زیان ناشی از خروج منابع به حداقل می‌رسید. اما تعلل باعث شد شکاف میان سپرده‌ها و دارایی‌های واقعی عمق یابد و بانک در ظاهر زنده اما در واقع خالی شود.
ریشه‌های ناترازی
بانک آینده از دل بانک ناکارآمد تات و چند مؤسسه اعتباری ناتراز در سال ۱۳۹۲ متولد شد. کارشناسان آن زمان هشدار داده بودند که ساختار شرکتی معیوب و منابع ناسالم، بانک را به بحران خواهد کشاند.
مدارا با وضعیت در سال‌های بعد و کمبود ابزار قانونی برای تصرف و سرپرستی بانک، باعث شد ناترازی تا سال ۱۴۰۴ صد برابر سال ۱۳۹۲ رشد کند و زیان‌ها به حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان برسد.
هزینه‌های تعلل و پیامد برای اعتماد عمومی
خروج حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان از بانک آینده در کمتر از یک ماه، اگرچه ممکن است سپرده‌گذاران خرد از بانک ملی دریافت کنند، اما اعتماد ازدست‌رفته به شبکه بانکی بازنمی‌گردد.
پروژه‌هایی مانند ایران‌مال به نمادی از ناکارآمدی سرمایه‌گذاری بانکی تبدیل شده‌اند، جایی که منابع به نام توسعه قفل شدند و مسیر نقدینگی کشور منحرف شد.
تصویر نهایی؛ آینه‌ای شکسته از نظام بانکی
بانک آینده اکنون در شبکه بانکی نامی خاتمه‌یافته است، اما اثرات آن ادامه دارد. بدهی ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی هنوز در دفاتر سایر بانک‌ها ثبت است و سود آن روی ترازنامه کل شبکه می‌نشیند.
آنچه باقی مانده، تنها گزارشی شبیه آینه‌ای شکسته است؛ بخشی از تصویر روشن است و بخش دیگر میان لکه‌ها و انحراف ارقام گم شده است.
