۷ اتفاق مثبت اقتصادی برای ایران با اخراج افغانی ها

طبق گزارش‌ها، بیش از ۴۵۰ هزار نفر از مهاجران افغان بین ژانویه تا می ۲۰۲۵ از ایران بازگشته‌اند. 

هدف ایران، کاهش فشار بر سیستم یارانه‌ها، خدمات عمومی، اشتغال و زیرساخت‌هاست. 

مهم‌ترین اتفاقات و اثرات مثبت اقتصادی برای ایران پس از خروج افغان‌ها

۱. کاهش فشار بر یارانه‌ها و خدمات عمومی

بخش زیادی از افغان‌های مقیم ایران از یارانه‌های غیرمستقیم (نان، بنزین، آب، برق و آموزش عمومی) استفاده می‌کردند، بدون اینکه مالیات رسمی پرداخت کنند.
با کاهش جمعیت مهاجران:

• دولت هزینه یارانه‌های نقدی و غیرنقدی کمتری می‌پردازد.

• مصرف انرژی، نان و خدمات شهری در شهرهایی مثل مشهد، کرج، قم و ورامین کاهش یافته است.
  طبق گزارش Kabul Now (ژوئیه ۲۰۲۵)، ایران تخمین زده که سالانه حدود ۲ تا ۳ میلیارد دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های غیرمستقیم یارانه‌ای داشته است.

۲. کنترل بهتر بازار اجاره و مسکن در مناطق خاص

در شهرهایی مثل مشهد، ورامین، پاکدشت و حومه تهران، بخش زیادی از مستأجران افغان بودند.
پس از خروج بخشی از آن‌ها:

• تقاضا برای اجاره مسکن کاهش یافته و اجاره‌ها در برخی محله‌ها حدود ۱۰ تا ۲۰٪ پایین آمده.

• مالکان برای جذب مستأجر ایرانی تخفیف‌هایی ارائه کرده‌اند.
  (منبع: گزارش اقتصاد آنلاین، خرداد ۱۴۰۴)

۳. افزایش اشتغال برای نیروهای بیکار ایرانی

اگرچه نیروی کار افغان‌ها عمدتاً ارزان و فنی بود، اما در برخی شهرها (مثلاً کرمان، یزد، اصفهان) کارفرمایان حالا مجبور شدند از کارگران ایرانی استفاده کنند.
این امر باعث شده نرخ بیکاری در بخش‌های خدماتی و ساختمانی حدود ۰.۵ تا ۱ درصد کاهش یابد.
(منبع: گزارش مرکز آمار ایران – تابستان ۱۴۰۴)

۴. افزایش کنترل و نظم در بازار کار

پیش از این، بخش بزرگی از نیروی کار افغان بدون مجوز اقامت یا بیمه فعالیت می‌کرد.
اکنون وزارت کار و نیروهای انتظامی توانسته‌اند:

• ثبت‌نام و ساماندهی کارگران خارجی را قانون‌مندتر کنند،

• کارفرمایان را به بیمه و قرارداد رسمی تشویق کنند،
  که در نتیجه موجب شفاف‌تر شدن بازار کار و افزایش درآمدهای بیمه‌ای دولت شده است.

۵. کاهش قاچاق کالا و فشار بر ارز

برخی گزارش‌ها (از جمله thediplomat.com, 2025/06) اشاره می‌کنند که بخشی از نقل‌وانتقال‌های غیررسمی ارز، کالا و طلا از ایران به افغانستان توسط شبکه‌های مهاجران صورت می‌گرفت.
با کاهش این ترددها:

• خروج ارز از کشور کمتر شده،

• و حجم حواله‌های غیررسمی کاهش یافته است،
  که به ثبات نسبی نرخ ارز در تابستان ۱۴۰۴ کمک کرده است.

۶. امکان تمرکز بیشتر دولت بر مهاجران قانونی

با خروج مهاجران غیرقانونی، دولت حالا می‌تواند امکانات محدود خود را روی افغان‌هایی که اقامت قانونی و مهارت دارند متمرکز کند — مثلاً در صنایع، کشاورزی یا خدمات فنی.
این امر موجب بهبود بهره‌وری در نیروی کار باقی‌مانده و کاهش نارضایتی عمومی شده است.

۷. کاهش فشار اجتماعی در شهرهای مرزی

در برخی مناطق مرزی (مثل تایباد، زاهدان و کرمان)، جمعیت مهاجر زیاد باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری شده بود. با خروج بخشی از جمعیت،

• مصرف آب، برق، سوخت و نان کمتر شده،

• و هزینه نگهداری خدمات شهری کاهش یافته است.