تجارت اساسی ایران و افغانستان / حرکت بزرگ زده شد
در هفته‌های اخیر، مسیر ریلی ایران–افغانستان شاهد رونق بی‌سابقه‌ای در ترانزیت و صادرات انواع کالاها بوده است؛ از کاشی و سیمان گرفته تا شکر و فولاد، واگن‌ها یکی پس از دیگری در حال ترک خاک ایران به مقصد بازار پرتقاضای افغانستان هستند.
با توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی، مسیرهای صادراتی ایران به کشورهای همسایه جان تازه‌ای گرفته‌اند. در این میان، افغانستان به عنوان یکی از مقاصد کلیدی صادرات غیرنفتی ایران، این روزها به شکل قابل توجهی در کانون توجه قرار گرفته است. بر اساس گزارش‌های متعدد از مناطق مختلف ریلی کشور، چندین نوع بار صادراتی طی هفته‌های گذشته از طریق خطوط آهن جمهوری اسلامی ایران به افغانستان ارسال شده‌اند.
در استان یزد، نخستین محموله کاشی و سرامیک با ظرفیت چشمگیر ۷۰ هزار تن از مبدا کارخانه‌های میبد به مقصد افغانستان روانه شد. این اقدام که با هماهنگی تجار افغان و مدیران راه‌آهن یزد صورت گرفت، گامی مهم در جهت توسعه صادرات غیرنفتی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های داخلی محسوب می‌شود.
در اصفهان، صادرات ورق‌های فلزی (شیت) مجتمع فولاد مبارکه نیز وارد فاز عملیاتی شده و برای نخستین بار، ۲۱ واگن لبه کوتاه از ایستگاه حسن‌آباد به مقصد ایستگاه روزنک افغانستان اعزام شد. این عملیات نه‌تنها گام بلندی برای توسعه صادرات فولاد محسوب می‌شود، بلکه به شکل مستقیم در کاهش هزینه‌های زنجیره تأمین نیز مؤثر خواهد بود.از سوی دیگر، راه‌آهن شرق کشور نیز نقش مهمی در توسعه تجارت با افغانستان ایفا کرده است. در ایستگاه راه‌آهن تربت‌حیدریه، جلسه‌ای با حضور مدیران ارشد راه‌آهن و تجار برگزار شد تا چالش‌های حمل‌ونقل صادراتی به افغانستان بررسی و حل‌وفصل شود. تمرکز این نشست بر افزایش دفعات گردش واگن‌ها و بهبود فرآیندهای عملیاتی در محور شرقی بود.
در بندرعباس نیز هفتمین محموله شکر صادراتی به وزن ۱۰۴۰ تن در قالب ۲۰ واگن و ۴۰ کانتینر ۲۰ فوت به مقصد افغانستان بارگیری شد. از ابتدای این روند تاکنون، بالغ بر ۴۸۰۰ تن شکر از بندر شهیدرجایی به ایستگاه شمتیغ افغانستان از طریق ریل منتقل شده است.در کنار این موارد، صادرات سیمان از ایستگاه شاهرود نیز برای اولین بار آغاز شد.
اولین محموله سیمان پاکتی از طریق مرز شمتیغ روانه افغانستان شد و در صورت تداوم این روند، صادرات سیمان نیز به یکی از چشمه‌های جدید بار در مسیر ریلی شرق کشور تبدیل خواهد شد.در نهایت، نشست‌هایی نیز با فولاد مبارکه و مقامات افغان برگزار شده که محور آن‌ها فعالسازی مرز شمتیغ برای حمل مواد اولیه و صادرات محصولات فولادی بود. از طرفی، مدیرعامل راه‌آهن جبارعلی ذاکری پس از حضور در اجلاس اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها (UIC) در پکن عنوان کرد که پیشنهاد ساخت خط آهن استاندارد (عرض خط ریلی ۱۴۳۵ میلی‌متر) از کاشغر چین به افغانستان نیز مطرح شده که در صورت تحقق، ایران را به پلی حیاتی در کریدور شرق–غرب تبدیل خواهد کرد.
سال گذشته نیز رئیس‌جمهور چین شین‌جین پینگ در گفتار خود در حساب مجازی بریکس عنوان کرده بود که چین در حال شروع احداث جاده‌ای از طریق افغانستان برای دسترسی به ایران و غرب آسیا است.
تداوم این روند، ایران را به یکی از بازیگران کلیدی ترانزیت منطقه‌ای در آسیای مرکزی و جنوبی بدل می‌کند؛ جایی که صادرات روی ریل توسعه، حرکت کرده است.
