پایان جنون دلار؟ ترمز ناگهانی بازار را بهت زده کرد!
بانک مرکزی با سیاست ارزی جدید، بازار دلار و سرمایه را از طریق مرکز مبادله ارز و طلا ساماندهی کرد.
مرکز مبادله ارز و طلای ایران امروز شنبه ۶ دی ماه ۱۴۰۴، نرخهای توافقی اسکناس و حواله دلار را اعلام کرد. بر این اساس، قیمت هر اسکناس دلار توافقی در بازار ارز تجاری ۱۱۵ هزار و ۶۵۰ تومان و نرخ حواله دلار توافقی ۸۱ هزار و ۴۸ تومان ثابت ماند که نسبت به روز کاری قبل تغییری نداشته است.
سیگنالهای مثبت حواله دلار برای بازار سرمایه
بررسی روند معاملات بازار ارز حاکی از آن است که نرخ حواله دلار آمریکا برای نخستین بار در تاریخ ۸ مهر ۱۴۰۴ وارد کانال ۷۰ هزار تومان شده و از نرخ ۷۰۱,۵۰۳ ریال آغاز به کار کرده است. این نرخ اکنون به ۸۱۰,۴۸۴ ریال رسیده که از منظر فعالان بورسی، میتواند به عنوان یک سیگنال مثبت برای شرکتهای صادراتمحور تلقی شود. مقایسه روند ۶۰۰ روز کاری گذشته نشان میدهد نرخ حواله از ۳۹۲,۶۹۹ ریال به سطح فعلی رسیده که معادل رشد بالغ ۱۰۶ درصدی (حدود ۴۲ هزار تومانی) است.
با توجه به اینکه بسیاری از شرکتهای بورسی، بهویژه در صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و معدنی، بخش عمده فروش خود را بر پایه نرخ ارز حوالهای انجام میدهند، نزدیک شدن نرخ حواله به کانال ۸۰ هزار تومان نشاندهنده افزایش درآمد ریالی حاصل از صادرات و در نتیجه، بهبود حاشیه سود عملیاتی این شرکتها خواهد بود. این رویداد میتواند زمینهساز افزایش انگیزه سرمایهگذاری در نمادهای مرتبط و تحرک بیشتر سمت تقاضا در بازار سرمایه شود. لذا انتظار میرود در صورت تداوم روند افزایش نرخ حواله در این کانال، گزارشهای مالی فصلی شرکتها با ارقام بالاتری منعکس گردد و بازار نشانههای بیشتری از حرکت به سمت ارزشگذاری بالاتر نشان دهد.
موضع بانک مرکزی در قبال نرخ ارز
این تحولات در حالی رخ میدهد که همزمان با بالا رفتن نرخ دلار غیررسمی، محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، بارها درباره ادعاهایی درخصوص تکنرخی شدن ارز تأکید کرده است که بانک مرکزی هیچ برنامهای برای افزایش نرخ ارز ۷۰ هزار تومانی ندارد. وی معتقد است که با افزایش نرخ ارز ترجیحی ۲۸,۵۰۰ تومانی و ۷۰ هزار تومانی مرکز مبادله، نمیتوان تورم را به کالاها و خدمات منتقل کرد؛ زیرا تجربه گذشته نشان میدهد اگر این کار انجام شود تورم شدیدی به کالاها منتقل میشود.
شایان ذکر است، طی ۷۰۰ روز کاری گذشته، نرخ اسکناس دلار از ۴۱۲,۹۹۷ ریال به ۱,۱۵۶,۵۰۷ ریال رسیده که بیانگر رشد بیش از ۱۸۰ درصدی (بیش از ۷۴ هزار تومانی) در این مدت است و این خود نشاندهنده رشد بیشتر نرخ اسکناس نسبت به حواله در این دوره زمانی است.
وضعیت سایر ارزها در مرکز مبادله
در تالار دوم مرکز مبادله ایران، هر اسکناس یورو توافقی با کاهش ۱۶۳ تومانی نسبت به روز کاری قبل، به ۱۳۶ هزار و ۷۱ تومان رسید. همچنین، نرخ حواله یورو نیز با کاهش ۱۱۴ تومانی، ۹۵ هزار و ۳۵۹ تومان اعلام شد. در همین حال، اسکناس و حواله درهم امارات متحده عربی بدون تغییر نسبت به روز گذشته، به ترتیب ۳۱ هزار و ۴۹۱ تومان و ۲۲ هزار و ۶۹ تومان ثابت باقی ماندند.
چشمانداز سیاست ارزی: حرکت به سمت بازاری شدن؟
در شرایطی که نرخ دلار در بازار آزاد روز گذشته در محدوده ۱۳۴ هزار تومان و تا ۱۳۶ هزار و ۲۰۰ تومان نیز معامله شد، همزمانی رشد پیوسته نرخهای رسمی در مرکز مبادله، به ویژه جهش حواله دلار به کانال ۸۰ هزار تومان و افزایش نرخ یورو توافقی تالار اول به بیش از ۹۵ هزار تومان، این تحلیل را تقویت میکند که شکاف میان نرخ رسمی و آزاد بیش از گذشته در حال کاهش تدریجی است. هرچند بانک مرکزی به طور رسمی هرگونه برنامه برای تکنرخی شدن یا افزایش دستوری نرخها را رد میکند، اما واقعیت دادهها نشان میدهد که سازوکار کشف نرخ در بازار ارز تجاری، عملاً با شیبی کنترلشده به سمت منطق بازار حرکت میکند.
این روند از یکسو به عنوان سیگنالی مثبت برای شرکتهای بورسی صادراتمحور و بهبود انتظارات سودآوری آنها عمل میکند و از سوی دیگر، این پرسش را پررنگتر میسازد که آیا سیاستگذار بدون اعلام رسمی، در حال زمینهسازی برای «بازاریتر شدن» نرخهای مرجع ارزی است. این مسیر، اگرچه میتواند رانت و چندنرخی بودن را کمرنگ کند، اما مدیریت تبعات تورمی آن همچنان چالش اصلی بانک مرکزی باقی خواهد ماند.
