بحران ارزی: فشار چندگانه سیاسی، طلا و حذف ارز از واردات، بازار را منفجر می‌کند!

بازارهای طلا و ارز طی روزهای اخیر شاهد نوسانات قابل توجهی بوده‌اند. کارشناسان اقتصادی معتقدند ترکیبی از عوامل سیاسی، اقتصادی و سیاست‌های دولتی در این جهش قیمتی نقش داشته است.

حساسیت سیاسی بازار ارز

یکی از عوامل کلیدی در نوسانات اخیر بازار ارز، حساسیت بالای آن به تحولات سیاسی است. نماینده مردم بهشهر در مجلس شورای اسلامی، غلامرضا شریعتی، با تأکید بر این موضوع اظهار داشت: "بدون شک نوسانات بازار ارز کشور ما بیشتر تحت تأثیر عوامل سیاسی و روانی است تا عوامل اقتصادی. بازار ما به مسائل سیاسی بسیار حساس است و همین موضوع باعث شده است در روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت دلار باشیم."

تاثیر رشد قیمت جهانی طلا

افزایش قیمت اونس جهانی طلا نیز تاثیر مستقیمی بر بازارهای داخلی داشته است. شریعتی در این خصوص افزود: "افزایش قیمت اونس جهانی طلا به‌طور مستقیم در بازار طلا و سکه داخلی نمود پیدا کرده و قیمت‌ها و به‌تبع آن انتظارات تورمی را بالا برده است."

افزایش تقاضای فصلی ارز

نزدیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی، موجی از تقاضای فصلی برای ارز را ایجاد کرده است. شریعتی در این زمینه توضیح داد: "در روزهای پایانی سال میلادی قرار داریم و طبیعتاً تقاضای فصلی برای ارز افزایش یافته که این موضوع هم بر بازار ارز کشور تأثیر گذاشته است."

مصوبه واردات بدون انتقال ارز و تاثیر آن بر بازار

مصوبه اخیر هیأت دولت مبنی بر واردات کالا، به ویژه واردات بدون انتقال ارز، از دیگر عواملی است که توجه تحلیلگران بازار را به خود جلب کرده است. این سیاست که با هدف تسهیل تامین کالاهای ضروری تدوین شده، در عمل باعث افزایش تقاضا برای ارز در بازار غیررسمی و تشدید فشار بر نرخ‌ها شده است. فعالان بازار گزارش می‌دهند که بخشی از واردکنندگان که امکان تامین ارز از منابع خارج از شبکه بانکی را دارند، به سمت خرید ارز از بازار آزاد رفته و این رفتار، در کنار انتظارات تورمی، به افزایش تنش در بازار دامن زده است.

یک کارشناس ارزی در تشریح این موضوع بیان کرد: "هر نوع مجوز واردات بدون انتقال ارز، ولو با هدف تامین کالاهای ضروری، باعث می‌شود نیاز ارزی واردات به‌جای سیستم بانکی، بر دوش بازار آزاد بیفتد. در شرایطی که بازار ارز کشور حساس و کم‌عمق است، این سیاست‌ها به‌سرعت در نرخ‌ها منعکس می‌شود." او همچنین به افزایش حجم تقاضا برای ارزهای منطقه‌ای و نیمه‌رسمی در استان‌های مرزی و تاثیر آن بر بازارهای همسایه اشاره کرد.

قابلیت بازگرداندن ثبات بازار

با وجود نگرانی‌ها از افزایش نرخ‌ها، کارشناسان بر این باورند که ثبات بازار قابل بازیابی است. شریعتی تاکید کرد: "بانک مرکزی از توانایی و قدرت کامل برای کنترل بازار برخوردار است و علاوه بر مطلوب بودن ذخایر ارز و طلا، ابزارهای قانونی لازم را نیز در اختیار دارد. تجربه موفق کنترل بازار در شرایط بحرانی و جنگی نشان می‌دهد بانک مرکزی قادر است قیمت ارز و طلا را مدیریت کند و حتی کاهش دهد."

تحلیل کلی کارشناسان نشان می‌دهد که نوسانات اخیر نتیجه پیوند سه عامل اصلی است: فشارهای سیاستی و روانی، رشد قیمت جهانی طلا، و اثرات مصوبه واردات بدون انتقال ارز بر تقاضای بازار آزاد. در چنین شرایطی، تاثیرگذاری سیاست‌های تثبیتی بانک مرکزی و مدیریت حجم تقاضای وارداتی، به عنوان عوامل تعیین‌کننده در بازگشت ثبات به بازار ارزیابی می‌شوند.