هشدار تکاندهنده وزیر نیرو: منطقه در آستانه فروپاشی آبی؛ راه حل فراتر از مرزهاست؟
بحران آب و تغییر اقلیم، ضرورت همکاری منطقهای برای مدیریت پایدار منابع آبی و حفظ امنیت آب را بیش از پیش نمایان میسازد.
عباس علی آبادی، وزیر نیرو، در چهاردهمین اجلاس شورای حکام، بر ضرورت همکاریهای منطقهای برای مقابله با بحران آب تأکید کرد و اظهار داشت: "منطقه ما یکی از خشکترین مناطق جهان است و بخش بزرگی از جمعیت کشورهای عضو، در معرض تنش آبی شدید قرار دارند و هیچ کشوری به تنهایی قادر به عبور از این بحران نخواهد بود."
مسئله حیاتی منطقه
وی در این نشست با اشاره به اینکه گرد هم آمدهایم تا درباره حیاتیترین مسئله مشترک منطقه گفتگو کنیم، خاطرنشان کرد: "این مسئله مستقیماً با امنیت، سلامت، رفاه و توسعه پایدار ملتهای ما گره خورده است." علی آبادی افزود که حضور کشورهای عضو، نشاندهنده درک عمیق آنها از اهمیت مدیریت آب در منطقهای است که با تنش آبی، تغییر اقلیم و فشارهای بیسابقه محیطزیستی مواجه است.
چالشهای اقلیمی
وزیر نیرو با تشریح وضعیت اقلیمی منطقه گفت: "ما در جغرافیایی زندگی میکنیم که خشکسالیهای متوالی، گرمای فزاینده، کاهش بارش مؤثر، فرونشست زمین و از سوی دیگر سیلابهای مخرب و ناگهانی، چهره آن را دگرگون کرده است." وی با استناد به گزارشهای بینالمللی، تکرار کرد که بخش بزرگی از جمعیت کشورهای عضو در معرض تنش آبی شدید قرار دارند.
راهکار همکاری منطقهای
علی آبادی تأکید کرد که هیچ کشوری به تنهایی قادر به عبور از این بحرانها نیست و "راهحل پایدار، فقط در همکاری منطقهای، همافزایی دانش، و طراحی پروژههای مشترک شکل میگیرد."
نقش مرکز منطقهای مدیریت آب شهری
وی با اشاره به نقش کلیدی مرکز منطقهای مدیریت آب شهری (RCUWM) و پشتیبانی یونسکو از این نهاد، بیان داشت: "این مرکز طی سالها توانسته است ارتباط مؤثری میان علم، مدیریت و سیاستگذاری ایجاد کند و بستر ارزشمندی برای تبادل تجربه، اجرای پروژههای مشترک و توسعه راهحلهای نوآورانه فراهم آورد."
محورهای همکاری
وزیر نیرو چند محور حائز اهمیت را برای همکاریهای منطقهای برشمرد:
امنیت آب شهری
علی آبادی امنیت آب شهری را مسئلهای منطقهای و نه صرفاً ملی دانست و گفت: "چالشهایی مانند کمآبی، بحران کیفیت آب، آسیبپذیری، استهلاک و تلفات زیرساختها در کنار نیاز روزافزون آب شرب شهرها، مرز نمیشناسند." وی بر ضرورت طراحی شاخصهای مشترک امنیت آب شهری، نقشهریسک منطقهای، و سازوکارهای هماهنگ پاسخگویی به مخاطرات با همکاری یونسکو تأکید کرد.
مدیریت مشترک حوضههای فرامرزی
وی همچنین به مدیریت مشترک حقابه، خشکسالی و سیلاب در حوضههای فرامرزی اشاره کرد و گفت: "بسیاری از اعضای شورای حکام، مانند ایران، عراق، ترکیه، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان، درگیر حوضههای مشترک هستند." علی آبادی ابراز امیدواری کرد که با بهرهگیری از ظرفیتهای این حوزه، مدیریت تعارضات مربوط به حقابه برای توسعه پایدار منابع آب و بهبود شرایط اقلیمی تمامی کشورهای عضو صورت گیرد.
پیشنهاد ایران
علی آبادی پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران را برای ایجاد سامانه هشدار سریع منطقهای، تدوین پروتکلهای همکاری پس از سیلاب و اجرای پروژههای پایلوت در حوضههای حساس عنوان کرد و همکاری ایران و عراق را الگویی الهامبخش برای منطقه دانست.
برنامه ریزی بیلان آبی
وزیر نیرو استخراج و برنامه ریزی بیلان آبی کشورها و منطقه را از دیگر محورهای مهم این اجلاس خواند و بر لزوم پایش سالانه منابع آب تجدیدپذیر، برداشت از آبخوانها، تولید آب شیرینکنها، بازچرخانی پساب و مصارف کشاورزی، صنایع، شرب و محیط زیست با رویکرد پایداری و توازن بلندمدت منابع و مصارف تأکید کرد.
