دلار میریزد! رئیس مجمع فعالان اقتصادی: حباب سکه و ارز میترکد!
بانک مرکزی با مدیریت ذخایر ارزی و کنترل سفتهبازی، درصدد است تا با کاهش نرخ و ثبات بازار، حباب سکه را از بین برده و بر فضای روانی تاثیرگذار اخبار و شایعات غلبه کند.
رئیس مجمع فعالان اقتصادی ایران با تأکید بر اینکه فشارهای فعلی بازار ناشی از رفتارهای سفتهبازانه است و نه کمبود ارز، بر قدرت ذخایر ارزی و تجربه سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: بازار در هفتههای آینده وارد دوره ثبات و حتی کاهش نرخ خواهد شد.
فضای روانی بازار تحت تأثیر اخبار و شایعات
در روزهایی که بازارهای ارز و طلا با شتابی کمسابقه در حال پیشروی هستند و نرخ دلار پس از عبور از کانالهای قبلی با سرعتی محسوس در مسیر صعودی نوسان میکند، فضای روانی حاکم بر بازار بیش از هر زمان دیگری تحت تأثیر اخبار، شایعات و تحرکات سفتهبازانه قرار گرفته است. افزایش همزمان قیمت اونس جهانی تا مرزهای جدید، رشد شدید بهای سکه در بازار داخلی و تشکیل حبابهایی که بعضاً تا 20 درصد فاصله با ارزش ذاتی دارند، موج تازهای از انتظارات افزایشی را میان معاملهگران ایجاد کرده و جریان نقدینگی را به سمت رفتارهای هیجانی سوق داده است.
دامنه ابهامات بازار و نقش سودجویان
در کنار این عوامل، گمانهزنیها درباره تغییرات احتمالی در سیاستهای انرژی و یارانهای، مباحث مربوط به نرخ سوخت و همچنین شایعات پیرامون نظام ارزی، به ابهامات بازار دامن زده و دست سودجویان را برای مانور روی جو روانی بازتر کرده است. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند این نوسانات نه ریشه در کمبود واقعی ارز دارد و نه نشانهای از تغییر بنیادی در اقتصاد کشور. آنها میگویند مشابه این شرایط در سالهای گذشته نیز در مقاطع پایانی سال میلادی تکرار شده و معمولاً با عبور از پیک تقاضای فصلی و اجرای سیاستهای کنترلی، بازار طی هفتهها یا حتی روزهای بعد وارد فاز اصلاحی میشود.
جهشهای اخیر؛ حاصل برخورد امواج کوتاهمدت
برخی نیز با استناد به تجربه جهشهای سال گذشته یا حتی دوران تنشهای سیاسی شدیدتر، میگویند جهشهای اخیر بیش از آنکه پایدار و ساختاری باشد، حاصل برخورد امواج کوتاهمدت با سطح بازار است. در همین فضای پرنوسان و در حالی که رصد دقیق عوامل داخلی و خارجی اهمیت بیشتری یافته، محمدرضا حسینا، رئیس مجمع فعالان اقتصادی ایران در گفتوگو با خبرنگار ما تأکید میکند که فشارهای فعلی عمدتاً از جنس سفتهبازی است و منابع ارزی کشور بسیار قویتر از تصور عمومی قرار دارد. او میگوید آنچه اکنون شاهدش هستیم نه بحران ارزی، بلکه موجی موقتی است که با فروکش کردن هیجانها و اقدامات نهادهای مسئول، جای خود را به ثبات خواهد داد.
فشار فعلی در بازارها از جنس سفتهبازی است نه نیاز واقعی
محمدرضا حسینا، رئیس مجمع فعالان اقتصادی ایران، با اشاره به نوسانات نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: تجربیات گذشته نشان میدهد که افزایش نرخ ارز در چنین شرایطی موقتی است و با فروکش کردن فشارهای فعلی و اقدامات مؤثر نهادهای مسئول، بازار به سمت ثبات و حتی کاهش نرخ حرکت خواهد کرد. حسینا اظهار داشت: بازار ارز هر ساله در ماههای پایانی سال میلادی با چالشهایی روبرو میشود و امسال نیز شاهد هستیم که تقاضا برای تسویه حسابهای بینالمللی و واردات کالاهای جدید افزایش یافته، اما این فشارها معمولاً کوتاهمدت هستند و پس از عبور از دوره اوج، بازار به تعادل بازمیگردد. در واقع، این نوع تقاضا مانند موجی است که میآید و میرود، بدون اینکه ساختار بنیادی اقتصاد را تغییر دهد.
تأثیر صعود نرخ اونس طلا و حباب سکه بر بازار
این کارشناس اقتصادی با اشاره به نقش قیمتهای جهانی در بازار داخلی افزود: یکی از محرکهای اصلی این روزهای بازار، صعود نرخ اونس طلا در بازارهای بینالمللی بوده است. وقتی قیمت طلا به سطوح بالایی مانند کانال 4300 دلار نزدیک میشود، تأثیر آن بر بازارهای داخلی اجتنابناپذیر است، اما باید توجه داشت که بخش زیادی از این تأثیر، ناشی از ایجاد حباب در قیمتهای داخلی مانند سکه است. حباب سکههای طلا تا 20 درصد فراتر از ارزش واقعی رسیدهاند و شاهد رفتارهای احساسی معاملهگران هستیم. حسینا ادامه داد: این حبابها نه تنها بازار طلا را تحت تأثیر قرار میدهند، بلکه به عنوان یک شاخص روانی، انتظارات را در بازار ارز نیز بالا میبرند. تصور بر این است که وقتی قیمت سکه با سرعت افزایش مییابد، نرخ ارز نیز باید همگام با آن حرکت کند؛ اما واقعیت این است که این چرخههای روانی پایدار نیستند و با ورود اطلاعات مثبت یا دخالتهای هوشمندانه همچون عرضه سکه توسط بانک مرکزی، به سرعت فروکش میکنند.
عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر نوسانات
رئیس مجمع فعالان اقتصادی درباره عوامل داخلی که به این نوسانات دامن زدهاند، توضیح داد: اخبار مربوط به تغییرات احتمالی در سیاستهای انرژی و یارانهها، مانند بحثهای پیرامون نرخ سوخت یا شایعه تغییر در نظام ارزی، فضای مبهمی ایجاد کرده که سودجویان از آن برای ایجاد فشار استفاده میکنند. با این حال، این اخبار اغلب بیش از حد بزرگنمایی میشوند و دولتها معمولاً با رویکرد تدریجی پیش میروند تا از شوکهای ناگهانی جلوگیری کنند. دولت در این زمینه تدابیری اتخاذ کرده تا کمترین فشار بر مردم وارد شود و برای اقشار ضعیف یارانه در نظر گرفته است. وی به نقش عوامل خارجی اشاره کرد و گفت: تنشهای ژئوپلیتیکی و اخبار مربوط به روابط بینالمللی، مانند مسائل هستهای یا روابط خارجی، همیشه بازار ارز را حساس میکند. اما باید یادآوری کنم که در گذشته، حتی در شرایطی شدیدتر مانند دورههای تشدید تحریمها یا درگیریهای منطقهای، بازار پس از یک دوره کوتاه نوسان، به سطوح پایینتری بازگشته است. برای مثال، در سال گذشته یا جنگ 12 روزه امسال که تنشهای سیاسی به اوج رسید، نرخ ارز تا مرزهای بالایی پیش رفت، اما ظرف چند هفته با مدیریت مناسب، حدود 20 درصد اصلاح شد.
قدرت ذخایر ارزی و مدیریت بانک مرکزی
رئیس مجمع فعالان اقتصادی ایران در ادامه به وضعیت ذخایر کشور پرداخت و اظهار داشت: خوشبختانه، پایههای اقتصادی ایران در حوزه ارزی قویتر از آنچه تصور میشود، است. واردات طلا در سال های اخیر رکوردهای جدیدی زده و تراز تجاری غیرنفتی نیز مثبت بوده است. بانک مرکزی با ذخایر کافی، قابلیت مدیریت بازار را دارد و در حال حاضر، تمام تقاضاهای واقعی از کانالهای رسمی پاسخ داده میشود. این یعنی فشار فعلی بیشتر از جنس سفتهبازی است تا نیاز واقعی و چنین فشارهایی نمیتوانند طولانیمدت دوام بیاورند.
ثبات بازار ارز؛ پیشنیاز رونق اقتصادی
حسینا با اشاره به اینکه ثبات بازار ارز بهترین اقدام برای رونق اقتصاد است، گفت: ثبات بازار ارز، اقتصاد را پیشبینیپذیر کرده و سرمایهها را به سمت فعالیتهای اقتصادی هدایت خواهد کرد. در این شرایط، دیگر سرمایهها جذب بازارهای سفتهبازی نخواهند شد. بنابراین، دستگاهها باید به بانک مرکزی کمک کنند تا بازار ارز به ثبات برسد.
