کمک اساسی روسیه و یک کشور دیگر به ایران

 در ادامه، به بررسی بزرگ‌ترین قراردادهای صادرات و واردات گاز ایران می‌پردازیم:

بزرگ‌ترین قرارداد صادرات گاز ایران

یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین قراردادهای صادرات گاز ایران، قرارداد با ترکیه است. این قرارداد در سال ۱۹۹۶ میلادی منعقد شد و از سال ۲۰۰۱ اجرایی گردید. بر اساس این توافق، ایران متعهد به صادرات سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به ترکیه شد. این قرارداد به مدت ۲۵ سال تنظیم شده و همچنان ادامه دارد.

در سال‌های اخیر، صادرات گاز ایران به ترکیه سهم قابل‌توجهی از درآمدهای ارزی کشور را تشکیل داده است. به‌طوری‌که درآمد سالانه حاصل از این صادرات بین ۱.۵ تا ۲.۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. با این حال، با نزدیک شدن به پایان مدت قرارداد، چالش‌هایی برای تمدید آن وجود دارد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری‌های جدید است.

بزرگ‌ترین قرارداد واردات گاز ایران

در حوزه واردات گاز، ایران در سال‌های گذشته قراردادهایی با ترکمنستان داشته است. این قراردادها با هدف تأمین گاز مناطق شمال و شمال شرق کشور منعقد شده‌اند. با این حال، در سال‌های اخیر به دلیل مسائل مالی و اختلافات بر سر قیمت، واردات گاز از ترکمنستان با چالش‌هایی مواجه شده است.

در تحولی جدید، روسیه برنامه‌هایی برای صادرات گاز به ایران دارد. بر اساس اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، این کشور قصد دارد تا سالانه تا ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز به ایران صادر کند. این حجم معادل ظرفیت خط لوله نورد استریم ۱ است که در سال ۲۰۲۲ آسیب دید. اگر این برنامه‌ها عملیاتی شود، می‌توان آن را به‌عنوان بزرگ‌ترین قرارداد واردات گاز ایران در نظر گرفت.

کدام کشورها کمک اساسی به ایران کردند؟

ایران با وجود دارا بودن ذخایر عظیم گاز طبیعی، در برخی مناطق به‌ویژه در شمال و شمال شرق کشور، به واردات گاز نیاز دارد. در این راستا، ترکمنستان و روسیه نقش‌های اساسی در تأمین گاز ایران ایفا کرده‌اند.

ترکمنستان

در سال ۱۹۹۷، ایران و ترکمنستان قراردادی ۲۵ ساله برای واردات سالانه ۸ تا ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز امضا کردند. این قرارداد به‌منظور تأمین گاز مناطق شمالی ایران و کاهش هزینه‌های انتقال گاز از جنوب کشور منعقد شد. با این حال، در سال‌های اخیر به دلیل اختلافات مالی و مسائل مربوط به پرداخت‌ها، واردات گاز از ترکمنستان با چالش‌هایی مواجه شده است.

روسیه

در سال‌های اخیر، همکاری‌های گازی بین ایران و روسیه تقویت شده است. در ژوئیه ۲۰۲۲، شرکت ملی نفت ایران (NIOC) و شرکت گازپروم روسیه تفاهم‌نامه‌ای به ارزش حدود ۴۰ میلیارد دلار امضا کردند که شامل توسعه میادین گازی و نفتی ایران می‌شود. همچنین، در ژوئن ۲۰۲۴، گازپروم و شرکت ملی گاز ایران (NIGC) تفاهم‌نامه‌ای برای تأمین گاز روسیه به ایران امضا کردند که هدف اولیه آن انتقال سالانه ۲ میلیارد مترمکعب گاز از طریق آذربایجان است. برنامه‌های بلندمدت نیز شامل ساخت خط لوله‌ای با ظرفیت انتقال تا ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز در سال به ایران است.

این همکاری‌ها نشان‌دهنده تلاش‌های ایران برای تأمین پایدار گاز در مناطق مختلف کشور و تقویت روابط انرژی با کشورهای همسایه است.