رویای خانه‌دار شدن دورتر از همیشه
بازار مسکن تهران در یک وضعیت پارادوکسیکال و خطرناک گرفتار شده است: قیمت‌ها با سرعتی نگران‌کننده در حال صعود هستند، اما همزمان، تعداد خریداران و فروشندگان واقعی به شدت کاهش یافته است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران با اعلام اینکه میانگین قیمت هر متر مربع مسکن در پایتخت به کانال ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان وارد شده، زنگ خطر “رکود تورمی” را به صدا درآورد؛ وضعیتی که در آن گرانی، قدرت خرید را از بین برده و بازار را به بن‌بست کشانده است.
کیانوش گودرزی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران، با تشریح آخرین وضعیت بازار، تصویری نگران‌کننده از واقعیت‌های کف بازار ملک ارائه داد. تحلیل اظهارات او سه روند کلیدی را آشکار می‌کند:
جهش قیمت در تمام مناطق
برخلاف تصور عمومی که گرانی فقط مختص مناطق لوکس است، افزایش قیمت تمام پایتخت را در برگرفته است:
- میانگین کلی: قیمت متوسط هر متر مربع در تهران طی یک ماه گذشته به ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان رسیده است.
- مناطق شمالی: شاهد بیشترین و مشهودترین تغییرات قیمتی بوده‌اند.
- مناطق جنوبی: حتی در این مناطق نیز واحدهای کوچک متراژ با افزایش قیمت ۵ تا ۱۰ میلیون تومانی در هر متر مواجه شده‌اند که فشار مضاعفی بر اقشار با درآمد متوسط و پایین وارد می‌کند.
سقوط آزاد حجم معاملات
افزایش قیمت، نتیجه‌ای جز کاهش شدید قدرت خرید و در نهایت، رکود معاملات نداشته است:
- کاهش خرید و فروش: به گفته گودرزی، با اینکه آمار دقیقی به دلیل عدم دسترسی به سامانه خودنویس وجود ندارد، بررسی‌های میدانی حاکی از کاهش چشمگیر میزان معاملات مسکن در دو ماه گذشته است.
- غلبه تمدید بر خرید: اکثر قراردادهایی که اکنون ثبت می‌شوند، مربوط به تمدید اجاره‌نامه‌های قبلی هستند و حجم معاملات جدید (خرید و فروش یا اجاره جدید) بسیار کم است. این نشان می‌دهد که بازار در حال حاضر توان جذب مستأجر یا خریدار جدید را ندارد.
عوامل تشدیدکننده بحران
رئیس اتحادیه املاک تهران معتقد است این وضعیت تنها ناشی از خود بازار مسکن نیست:
- بازارهای موازی: بی‌ثباتی در بازارهای ارز و طلا، سرمایه‌ها را به سمت ملک سوق داده و به رشد قیمت‌ها دامن زده است.
- کاهش قدرت خرید: افزایش سطح عمومی قیمت‌ها (تورم عمومی) توان مالی خانوارها را برای ورود به بازار مسکن یا حتی جابجایی به خانه‌ای بهتر از بین برده است.
تحلیل سرانه: پیامدهای رکود تورمی برای شما
این وضعیت چه معنایی برای شهروندان و آینده بازار مسکن دارد؟
- برای خریداران بالقوه: رویای خانه‌دار شدن به تعویق می‌افتد. حتی با وجود وام‌ها، شکاف بین قدرت خرید و قیمت مسکن آنقدر زیاد شده که عملاً بخش بزرگی از متقاضیان مصرفی از بازار خارج شده‌اند.
- برای مستأجران: وضعیت پیچیده است. از یک سو، کاهش معاملات جدید و تمایل مالکان به تمدید قراردادهای فعلی، ثبات موقتی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، با رسیدن موعد تمدید، فشار برای افزایش اجاره‌بها متناسب با تورم عمومی و قیمت ملک، بسیار شدید خواهد بود. بازار اجاره در ماه‌های آینده تحت فشار سنگینی قرار خواهد گرفت.
- برای فروشندگان: با وجود قیمت‌های بالا، یافتن مشتری واقعی (نه دلال) بسیار دشوار شده است. فروشندگان برای فروش ملک خود باید زمان بیشتری منتظر بمانند یا تخفیف‌های قابل توجهی ارائه دهند.
نتیجه‌گیری
بازار مسکن تهران در چرخه معیوب “گرانی منجر به رکود، و رکود منجر به عدم معامله” گرفتار شده است. این وضعیت نه به نفع خریدار است، نه فروشنده و نه حتی مستأجر. خروج از این بن‌بست نیازمند سیاست‌های کلان اقتصادی برای مهار تورم عمومی، کنترل بازارهای موازی و افزایش قدرت خرید شهروندان است؛ در غیر این صورت، قفل بازار مسکن سنگین‌تر و شکستن آن دشوارتر خواهد شد.
