شمارش معکوس برای کلید خوردن پروژه رشت-آستارا

این جلسه در بالاترین سطح با حضور وزیر راه و شهرسازی ایران و معاونین نخست‌وزیران روسیه و آذربایجان برگزار می‌شود. به گفته امین ترفع، رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت راه، این نشست صرفاً یک گفتگوی حمل‌ونقلی نیست، بلکه یک بسته جامع برای رفع تمام موانع است. سه محور اصلی مذاکرات عبارتند از:

1. نهایی‌سازی قرارداد خط آهن رشت-آستارا: مهم‌ترین دستور کار جلسه، نهایی کردن قرارداد تجاری با پیمانکار روسی برای ساخت این خط آهن است. با تملک ۸۰ کیلومتر از مسیر و برنامه‌ریزی برای تملک ۸۰ کیلومتر باقیمانده تا پایان سال، پیش‌بینی می‌شود با امضای این قرارداد، عملیات اجرایی این پروژه حیاتی از سال آینده رسماً آغاز شود.

2. روان‌سازی گمرکات: یکی از بزرگترین گلوگاه‌های فعلی کریدور، فرآیندهای پیچیده و زمان‌بر گمرکی در مرزهاست. در این جلسه، طرفین به دنبال ساده‌سازی رویه‌ها و ارتقای زیرساخت‌های مرزی هستند تا تردد کامیون‌ها میان ایران، آذربایجان و روسیه با سرعت و ظرفیت بسیار بالاتری انجام شود.

3. همکاری در حوزه انرژی: توسعه کریدور تنها به ریل و جاده محدود نمی‌شود. همکاری در بخش انرژی نیز بخشی از این بسته جامع است تا زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از این حجم عظیم تجارت فراهم گردد.

این جلسه به دنبال بازدید اخیر هیئت آذربایجانی از پروژه‌های زیرساختی ایران، از جمله مسیر حیاتی جاده ۱۰۷ کیلومتری کلاله-جلفا، برگزار می‌شود که نشان از عزم جدی طرفین برای تسریع در تکمیل تمام شاخه‌های این کریدور دارد.

تحلیل سرانه: شاهراهی برای دور زدن تحریم‌ها و اتصال به اقتصاد جهانی

اهمیت کریدور شمال-جنوب (INSTC) برای ایران فراتر از یک پروژه عمرانی است؛ این یک برگ برنده ژئواکونومیک با سه مزیت کلیدی است:

1. جایگزین استراتژیک کانال سوئز: این کریدور مسیر حمل بار از هند به روسیه و شمال اروپا را حدود ۴۰ درصد کوتاه‌تر و ۳۰ درصد ارزان‌تر از مسیر فعلی از طریق کانال سوئز می‌کند. این مزیت رقابتی می‌تواند میلیاردها دلار درآمد ترانزیتی نصیب ایران کرده و کشور را به یک هاب لجستیکی غیرقابل چشم‌پوشی تبدیل کند.

2. منبع درآمد ارزی پایدار و غیرنفتی: در شرایطی که اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌های نفتی است، درآمدهای حاصل از ترانزیت کالا یک منبع درآمد ارزی پایدار، پاک و غیرقابل تحریم است. فعال شدن کامل این کریدور می‌تواند وابستگی بودجه کشور به نفت را به شکل معناداری کاهش دهد.

3. تقویت عمق استراتژیک: با گره زدن منافع اقتصادی قدرت‌های منطقه‌ای مانند روسیه، هند و کشورهای آسیای میانه به خاک ایران، امنیت و ثبات کشور در بلندمدت تقویت می‌شود. ایران از یک کشور محصور در تحریم، به یک پل ارتباطی ضروری برای تجارت جهانی تبدیل خواهد شد.

موفقیت جلسه باکو و آغاز عملیات اجرایی خط آهن رشت-آستارا، می‌تواند کلید طلایی برای باز کردن قفل این پتانسیل عظیم باشد و نقشه تجارت جهانی را برای همیشه تغییر دهد.