افشاگری تکان‌دهنده از پشت پرده شکست ارمنستان در جنگ قره‌باغ؛ رئیس‌جمهور سابق پرده برداشت!
ارمنستان و قره باغ با تاکید پاشینیان بر سند مذاکرات سیاسی پس از جنگ ۴۴ روزه در فیسبوک.
نخست‌وزیر ارمنستان در واکنش به مصاحبه ۷ ساعته رئیس‌جمهور سابق این کشور، به ادعاهای وی درباره دلایل جنگ ۴۴ روزه و روند مذاکرات پاسخ داد. اختلافات میان نیکول پاشینیان و سرژ سارگسیان بر سر مسائل کلیدی مربوط به مناقشه قره‌باغ، از جمله دلایل آغاز جنگ و چگونگی پیشبرد مذاکرات، در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها شدت گرفته است.
پاشینیان به مصاحبه سارگسیان واکنش نشان داد
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در ساعات اولیه بامداد با انتشار ۱۰ یادداشت در فیسبوک، به اظهارات سرژ سارگسیان، رئیس‌جمهور سوم این کشور، که در یک مصاحبه ۷ ساعته در پادکست «ایمنمنیمی» مطرح شده بود، پاسخ داد. این مصاحبه شبانه از ساعت ۱۰ شب آغاز و تا ۵ بامداد ادامه داشت و نخست‌وزیر ارمنستان تنها یک ساعت پس از پایان آن، واکنش خود را منتشر کرد که نشان‌دهنده پیگیری دقیق وی از محتوای مصاحبه بود.
دلایل جنگ از نگاه سارگسیان
سرژ سارگسیان در این مصاحبه به موضوعات مختلفی از جمله انقلاب ۲۰۱۸ و استعفای خود پرداخت. با این حال، به نظر می‌رسد ادعاها و مشاهدات وی در خصوص شکست در جنگ ۴۴ روزه و روند مذاکرات سال ۲۰۱۹، بیش از هر چیز سبب خشم پاشینیان شده است. سارگسیان یکی از دلایل اصلی وقوع جنگ را «اجتناب از روند مذاکرات و رها کردن آن» توسط پاشینیان عنوان کرد. وی معتقد بود که اقدامات پاشینیان، از جمله اظهارات پس از درگیری‌های تاووش در سال ۲۰۲۰، به آذربایجان فرصت داد تا آغاز جنگ را توجیه کند. سارگسیان همچنین «تضعیف ارتش ارمنستان» را دلیل سوم آغاز جنگ از سوی باکو دانست و تأکید کرد که سرویس‌های اطلاعاتی آذربایجان و ترکیه از وضعیت ارتش ارمنستان مطلع بودند.
پاسخ پاشینیان: تنها جایگزین جنگ، واگذاری قره‌باغ بود
نخست‌وزیر پاشینیان با رد دلایل مطرح شده توسط سارگسیان، در صفحه فیسبوک خود نوشت که تنها راه جلوگیری از جنگ ۴۴ روزه، پذیرش بخشی از آذربایجان بودن قره‌باغ بوده است. وی توضیح داد که درک ارمنستان از مشروعیت حل مسئله قره‌باغ با مشروعیت بین‌المللی مطابقت نداشته و تطبیق این دو در عمل غیرممکن بوده است، مگر با پذیرش واگذاری قره‌باغ به عنوان گام اول. پاشینیان اذعان داشت که اگر در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ امکان انجام این کار وجود داشته و وی این اقدام را نکرده، اشتباه از جانب او بوده است.
سارگسیان: پاشینیان اصول مذاکره را با آتش‌بس معامله کرد
سرژ سارگسیان همچنین معتقد است که پاشینیان به روند مذاکرات تسلط نداشته است. وی بعید ندانست که پاشینیان در پاییز ۲۰۱۸، در نتیجه توافقاتی با علی‌اف، از ۳ اصل اساسی حل مناقشه قره‌باغ (تمامیت ارضی، حق تعیین سرنوشت ملت‌ها، و عدم استفاده از زور) صرف‌نظر کرده و اصل مبهم «عدالت» را جایگزین آن کرده باشد. سارگسیان این اقدام را سیگنال خطرناک و احتمالاً معامله‌ای برای «عدم شلیک در مرز» توصیف کرد.
«پنهان‌کاری سند ۲۰۱۹ حتی از مقامات قره‌باغ»
سارگسیان همچنین به روند مذاکرات در سال ۲۰۱۹ اشاره کرد و گفت که پاشینیان سندی را که رؤسای مشترک گروه مینسک ارائه کرده بودند، برای مدت طولانی مخفی نگه داشته و حتی مقامات قره‌باغ را نیز در بی‌خبری گذاشته بود. وی تأکید کرد که اطلاعات دریافتی از وجود چنین سندی، مقامات قره‌باغ را نیز متعجب کرده است.
تناقض‌گویی پاشینیان و وعده انتشار اسناد
نیکول پاشینیان در گذشته تناقض‌گویی‌هایی در خصوص وجود اسناد مذاکرات داشته است. وی در فوریه ۲۰۲۵ در پارلمان اعتراف کرد که در سال ۲۰۱۹ پیشنهادی برای حل‌وفصل به او ارائه شده بود، در حالی که در دسامبر ۲۰۱۹ مدعی بود «هیچ سند مورد بحثی روی میز وجود ندارد». پاشینیان در حال حاضر وعده انتشار اسناد کلیدی مذاکرات، از جمله اسناد سال ۲۰۱۹ را داده و اعلام کرده که در حال اسکن آن‌ها است و تا پایان سال منتشر خواهد کرد. وی همچنین وعده داده نامه‌ای که سارگسیان نوشته است را نیز در میان اسناد منتشر خواهد کرد.
سارگسیان: پاشینیان سیاست «نه یک وجب» را در پیش گرفت که ویرانگر بود
سرژ سارگسیان معتقد است که پاشینیان آماده نبود از طریق مصالحه به سمت حل مسئله حرکت کند و سیاست «نه یک وجب» را که ویرانگر بود، در پیش گرفته است. وی پیشنهادهای رؤسای مشترک را «کاملاً برای طرف ارمنی قابل بحث» دانسته و معتقد است که می‌توانست به راحتی مبنای مذاکرات قرار گیرد.
