فاجعه آبی در راه | کشت برنج از شمال کشور فراتر رفت!

در گفت‌وگوی اخیر مجید آنجفی، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، اعلام شد که برنج ایرانی در حال حاضر در ۱۹ استان کشور کشت می‌شود. این درحالی است که طبق مقررات موجود، کشت این محصول فقط در استان‌های شمالی گیلان و مازندران مجاز است.

به گفته این مقام مسئول، گستردگی کشت در سایر نقاط کشور، طی سال‌های اخیر موجب نگرانی کارشناسان حوزه منابع آب و محیط‌زیست شده و نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های آبی بخش کشاورزی است.

آنجفی با تأکید بر تداوم مطلوب شرایط بارندگی در شمال کشور گفت: امسال بیش از ۲ میلیون تن برنج در کشور تولید شده و در استان‌های شمالی کوچک‌ترین نگرانی برای استمرار زراعت این محصول وجود ندارد.

او افزود: قیمت خرید برنج شالیکاران بالاتر از هزینه تمام‌شده بوده و این افزایش قیمت باعث رضایت و پایداری تولید شده است.

در ادامه این گفت‌وگو، معاون امور زراعت به طرح ملی «جهش تولید در دیم‌زارها» اشاره کرد و از برنامه اختصاص اعتبار مستقل برای توسعه دیم‌کاری خبر داد. او گفت بخش قابل توجهی از منابع مالی این طرح توسط ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تأمین خواهد شد و هدف آن، گسترش کشت دانه‌های روغنی، حبوبات و گیاهان علوفه‌ای مقاوم به خشکی است.

آنجفی افزود: در برنامه پنج‌ساله وزارتخانه، تولید یک میلیون تن دانه‌های روغنی هدف‌گذاری شده و در سال گذشته حدود ۳۵۰ هزار تن از این محصولات در کشور کشت شد.

همچنین تأکید کرد که کشت گیاهان علوفه‌ای چون کاملینا جهت کاهش وابستگی به واردات نهاده‌های دامی در دستور کار است.

او تصریح کرد: «درست است که همه کشورها بخشی از نیاز غذایی خود را از طریق واردات تأمین می‌کنند، اما برای ما مسئله حیاتی، مدیریت آب مجازی و حفظ منابع داخلی است.»

گسترش کشت برنج در مناطق غیرشمالی، اگرچه از منظر تولید داخلی نکته‌ای مثبت به‌نظر می‌رسد، اما از نظر اکولوژیک یک هشدار قرمز آبی محسوب می‌شود. برنج یکی از محصولات پرمصرف در منابع آب زیرزمینی است و ادامه کشت آن در استان‌های خشک و نیمه‌خشک می‌تواند به افزایش بحران کم‌آبی در سه استان مرکزی و جنوبی کشور منجر شود.

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند سیاست کشت برنج خارج از محدوده شمالی با مشوق‌های جایگزین (کشت کاملینا، سویا یا لوبیا علوفه‌ای) اصلاح گردد تا از تداوم فشار بر سفره‌های آب جلوگیری شود.