بحران در سفره ایرانی/ سیر نیم میلیون شد!

قیمت‌ها را در سه دسته اصلی می‌توان طبقه‌بندی کرد:

۱. سبزیجات و صیفی‌جات روزمره: خط مقدم فشار بر خانوار

این گروه، اصلی‌ترین بخش سبد خرید روزانه را تشکیل می‌دهد و افزایش قیمت در آن، بیشترین فشار را به بودجه خانوار وارد می‌کند.

• سیر: با بازه قیمتی ۳۰۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ تومان برای هر کیلو، به یک کالای لوکس تبدیل شده است.
• خیار: با قیمت ۵۴,۰۰۰ تا نزدیک به ۶۰,۰۰۰ تومان، دیگر یک صیفی ارزان‌قیمت نیست.
• گوجه‌فرنگی: که در متن به قیمت ۵۰,۰۰۰ تومان اشاره شده، یکی دیگر از ارکان اصلی آشپزی ایرانی است که گران شده.
• بادمجان: با قیمت نزدیک به ۵۰,۰۰۰ تومان در همین دسته قرار می‌گیرد.

۲. میوه‌های پاییزی داخلی: ویتامین‌های دور از دسترس

حتی میوه‌های تولید داخل که انتظار می‌رود در فصل خود قیمت مناسب‌تری داشته باشند، با قیمت‌های بالایی عرضه می‌شوند.

• انار: بین ۹۹,۰۰۰ تا ۱۶۹,۰۰۰ تومان.
• سیب (زرد و قرمز): از ۹۹,۸۰۰ تا ۱۸۹,۰۰۰ تومان.
• خرمالو: از ۶۵,۰۰۰ تا ۱۵۸,۰۰۰ تومان.
• کیوی: از ۱۶۹,۰۰۰ تا ۱۹۸,۰۰۰ تومان.
• گلابی: با بازه بسیار وسیع ۹۰,۰۰۰ تا ۲۹۰,۰۰۰ تومان.

۳. میوه‌های وارداتی و خاص: لوکس‌هایی که دورتر می‌شوند

این بخش از بازار، شاخصی از قدرت خرید دهک‌های بالاتر و تاثیر نرخ ارز بر کالاهاست.

• آناناس: با قیمتی تا ۴۸۰,۰۰۰ تومان برای هر کیلو، یک کالای کاملاً تجملی است.
• موز: با وجود واردات گسترده، قیمتی بین ۸۹,۰۰۰ تا ۱۴۹,۰۰۰ تومان دارد.
• نارگیل: هر یک دانه از آن ۱۸۰,۰۰۰ تومان به فروش می‌رسد.
• پسته تازه: به عنوان یک محصول خاص داخلی، با قیمت ۶۹۰,۰۰۰ تا ۷۵۰,۰۰۰ تومان در صدر جدول گرانی قرار دارد.

تحلیل فراتر از قیمت‌ها: پیامدهای پنهان گرانی

1. پیامدهای بهداشتی (حذف سلامت از سبد خرید): این گرانی یک انتخاب ساده بین میوه‌های مختلف نیست؛ بلکه یک “حذف اجباری” است. وقتی خانوارها توانایی خرید سبزیجات و میوه‌های تازه را از دست می‌دهند، به سمت غذاهای فرآوری‌شده و کربوهیدرات‌های ارزان‌تر سوق داده می‌شوند. این روند در بلندمدت، هزینه‌های نظام سلامت را به دلیل افزایش بیماری‌های غیرواگیر (دیابت، فشار خون، مشکلات گوارشی) به شدت بالا خواهد برد.

2. پیامدهای روانی و اجتماعی (عادی‌سازی بحران): استفاده از کلماتی مانند “عادی” و “بدیهی” در گزارش، نشان‌دهنده یک خستگی و پذیرش تلخ در سطح جامعه است. این وضعیت، امید به بهبود شرایط اقتصادی را کاهش داده و کیفیت زندگی را نه تنها از نظر مادی، بلکه از نظر روانی نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.