پس از ۳ سال توقف/ تونل آب تهران دوباره زنده شد
پروژه انتقال آب شرق استان تهران که سال‌ها در دایره توقف و تعلیق محبوس بود، حالا با سرعتی قابل توجه در حال اجراست. محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، روز دوشنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۴ در بازدید از روند عملیات اجرایی این پروژه اعلام کرد که طرح با دستور رئیس‌جمهور و همکاری گسترده دستگاه‌های اجرایی در مسیر بهره‌برداری نهایی قرار گرفته است. این خبر در شرایطی منتشر می‌شود که بحران آب تهران، به‌ویژه پس از رسیدن سد کرج به حجم مُرده، به یکی از چالش‌های جدی شهروندان پایتخت تبدیل شده است.
پروژه انتقال آب شرق استان تهران یکی از طرح‌های زیرساختی حیاتی است که با هدف تأمین آب پایدار برای شهرهای شرقی استان طراحی شده است. این پروژه سال ۱۳۹۵ کلید خورد، اما به دلایل مختلف اجرایی و مالی با وقفه‌ای طولانی روبه‌رو شد. از اواخر ۱۴۰۱ اما، با حمایت دولت سیزدهم و سپس با دستور صریح رئیس‌جمهور در دولت چهاردهم، پروژه مجدداً احیا شد و این بار با جدیت بیشتری دنبال می‌شود.
ائتلاف اجرایی؛ از خاتم تا شهرداری
یکی از نکات کلیدی که باعث تسریع اجرای این طرح شده، همکاری گسترده و هماهنگ دستگاه‌های مختلف است. استاندار تهران تأکید کرد که با همکاری مجموعه استانداری، شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران، منابع مالی و اجرایی جدیدی برای پروژه تعریف شده است. این همکاری بین‌بخشی موجب شده تا طرح از ابتدای سال ۱۴۰۴ با سرعت و جدیت بیشتری پیش برود و دیگر با موانع مالی یا اداری گذشته روبه‌رو نشود.
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) به‌عنوان پیمانکار اصلی پروژه، با زحمات شبانه‌روزی و همکاری وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای تهران، عملیات حفاری را با سرعت در حال انجام است. این ائتلاف اجرایی نشان می‌دهد که دولت و نهادهای محلی این بار جدیت واقعی برای تکمیل پروژه دارند و قصد ندارند آن را دوباره به حال تعلیق رها کنند.
پیشرفت فیزیکی؛ رقم‌های امیدبخش
بر اساس گزارش استاندار تهران، پروژه انتقال آب شرق استان به دو قطعه اصلی تقسیم شده است. قطعه نخست شامل تونل ۷.۵ کیلومتری است که خوشبختانه به اتمام رسیده و آماده بهره‌برداری است. این بخش از پروژه که سال‌ها معطل مانده بود، حالا به‌طور کامل تکمیل شده و می‌تواند به‌عنوان یک دستاورد ملموس در راستای تأمین آب پایدار تهران محسوب شود.
قطعه دوم که شامل تونل ۲۰ کیلومتری است، در حال حاضر در مرحله حفاری قرار دارد. تاکنون پنج و نیم کیلومتر از مسیر این تونل حفاری شده که نشان‌دهنده پیشرفت حدود ۲۷ درصدی در این بخش است. این رقم اگرچه ممکن است در نگاه اول کم به نظر برسد، اما با توجه به توقف چند ساله پروژه و شروع مجدد آن، نشان‌دهنده سرعت قابل قبول اجرایی است. حفاری تونل‌های زیرزمینی به دلیل پیچیدگی‌های فنی و ژئوتکنیکی، همیشه زمان‌بر است و هر کیلومتر پیشرفت در این حوزه، دستاورد قابل توجهی محسوب می‌شود.
تصمیمات جدید برای تسریع اجرا
در نشست اخیر با مدیران ارشد وزارت نیرو، شرکت‌های آب و فاضلاب استان، مؤسسه فاطر و قرارگاه خاتم، تصمیمات مهمی برای تسریع اجرای پروژه اتخاذ شد. یکی از محورهای اصلی این نشست، تثبیت زمان‌بندی مصوب پروژه بود تا دیگر با تأخیرات غیرمنتظره روبه‌رو نشود. همچنین تأمین مالی طرح به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی، مورد توجه ویژه قرار گرفت و مقرر شد تا منابع مالی با سرعت بیشتری تخصیص یابد.
این تصمیمات نشان می‌دهد که دولت و دستگاه‌های اجرایی این بار می‌خواهند از تجربه‌های گذشته درس بگیرند و مانع از توقف مجدد پروژه شوند. تأمین مالی به‌موقع، هماهنگی بین‌بخشی و نظارت مستمر، سه رکن اصلی موفقیت این طرح هستند و به نظر می‌رسد که مدیران اجرایی به اهمیت این سه عامل پی برده‌اند.
چرا این پروژه اینقدر مهم است؟
تهران و شهرهای اطراف آن، سال‌هاست که با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند. سدهای تأمین‌کننده آب پایتخت، به‌ویژه سد کرج، در وضعیت بحرانی قرار دارند و ذخایر آبی آن‌ها به شدت کاهش یافته است. در چنین شرایطی، پروژه انتقال آب شرق استان می‌تواند نقش کلیدی در تأمین آب پایدار و کاهش فشار بر منابع موجود داشته باشد.
این طرح نه‌تنها برای تهران، بلکه برای شهرهای شرقی استان نیز اهمیت دارد. شهرهایی مانند پاکدشت، پیشوا، قرچک و ورامین که در حوزه آبریز شرق استان قرار دارند، سال‌هاست که با کمبود آب شرب مواجه هستند و این پروژه می‌تواند راه‌حل پایداری برای آن‌ها باشد. در واقع، انتقال آب شرق استان نه‌تنها یک پروژه فنی، بلکه یک ضرورت اجتماعی و انسانی است که زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چالش‌های پیش رو
با وجود پیشرفت‌های انجام شده، هنوز چالش‌های جدی در پیش است. حفاری تونل ۲۰ کیلومتری کار زمان‌بری است و نیازمند تجهیزات پیشرفته، نیروی انسانی متخصص و منابع مالی کافی است. هرگونه کمبود در این حوزه‌ها می‌تواند روند اجرا را دوباره به تعویق بیندازد. همچنین، شرایط ژئوتکنیکی و زمین‌شناسی منطقه ممکن است با پیچیدگی‌هایی همراه باشد که نیازمند مدیریت دقیق و حرفه‌ای است.
از طرف دیگر، تأمین مالی پایدار برای تکمیل پروژه نیز یکی از چالش‌های اصلی است. در شرایط اقتصادی فعلی، تخصیص منابع مالی کلان برای پروژه‌های زیرساختی همیشه با محدودیت‌هایی روبه‌رو است و دولت باید اولویت‌بندی دقیقی انجام دهد تا بودجه مورد نیاز به‌موقع تأمین شود.
سخن پایانی
احیای پروژه انتقال آب شرق استان تهران پس از سه سال توقف، خبر خوبی برای شهروندان پایتخت و شهرهای اطراف است. تکمیل تونل ۷.۵ کیلومتری و پیشرفت ۲۷ درصدی در حفاری تونل ۲۰ کیلومتری نشان می‌دهد که این بار جدیت واقعی برای اجرای پروژه وجود دارد. همکاری گسترده دستگاه‌های اجرایی، حمایت دولت و دستور رئیس‌جمهور، همگی نشانه‌هایی از عزم جدی برای تکمیل این طرح حیاتی هستند. با این حال، راه هنوز طولانی است و موفقیت نهایی پروژه نیازمند مدیریت دقیق، تأمین مالی پایدار و نظارت مستمر است. تهران و شهرهای شرقی استان سال‌هاست که منتظر این پروژه هستند و حالا نوبت مسئولان است که با اجرای سریع و بی‌وقفه، وعده تأمین آب پایدار را به واقعیت تبدیل کنند. آب، حق حیات است و هیچ تأخیری در تأمین آن قابل توجیه نیست.
