سونامی ۱۰ ریشتری در صندوقهای طلا: سرمایه خریداران تازهوارد یک شبه دود شد!
چشمانداز دی ۱۴۰۴: ریزش طلا و دلار و خروج سرمایه از بازار ایران.
امروز دوشنبه، ۰۸ دی ۱۴۰۴، بازار سرمایه ایران شاهد یکی از پرنوسانترین و دراماتیکترین روزهای خود در بخش صندوقهای کالایی بود. همزمان با اخبار مثبت از مذاکرات صلح اوکراین و ریزش نرخ اونس جهانی طلا و دلار در بازار داخلی، صندوقهای با پشتوانه طلا با خروج بیسابقه ۴.۶ هزار میلیارد تومان پول حقیقی مواجه شده و در صفهای فروش ۱۰ درصدی قفل شدند.
سقوط تاریخی صندوقهای طلا در پی تحولات بینالمللی و داخلی
بازار صندوقهای کالایی در تهران امروز شاهد یک «فرار سرمایه» تمامعیار از صندوقهای طلا بود. ثبت ریزشهای ۱۰ درصدی در اکثر نمادهای طلا و خروج سنگین نقدینگی حقیقی، سرمایهگذاران خرد را با ضررهای قابل توجهی روبرو کرد. این رخداد در حالی اتفاق افتاد که بازارهای جهانی در واپسین روزهای سال ۲۰۲۵ تحت تاثیر اخبار مربوط به صلح اوکراین قرار داشتند و مسیر قیمتی طلا و ارز را دستخوش تغییرات بنیادین کردند.
ریزش اونس جهانی و دلار تهران؛ دو کاتالیزور اصلی
ریزش سنگین امروز ریشه در همزمانی دو شوک بزرگ خارجی و داخلی داشت. در صحنه بینالملل، پیشرفت غیرمنتظره در مذاکرات صلح اوکراین، که برای مدتی پناهگاه امن سرمایهگذاران جهانی بود، به شدت تضعیف شد. اونس طلای جهانی صبح امروز در واکنشی هیجانی، از قله تاریخی ۴۵۵۰ دلاری عقبنشینی کرد و با ثبت ریزشی کمسابقه (بیش از ۳.۵ درصد معادل ۱۵۹ دلار)، به کانال ۴۳۷۲ دلار سقوط کرد.
در بازار داخلی نیز، دلار تهران که روز گذشته سقف ۱۴۴ هزار و ۵۰۰ تومانی را لمس کرده بود، امروز با چرخشی ناگهانی به زیر ۱۳۸ هزار تومان تنزل یافت. این افت قیمت منجر به ریزش ۱.۵ میلیون تومانی طلای ۱۸ عیار و سقوط ۲۱ میلیون تومانی سکه تمام شد. ترکیب این ریزش ارزی با سقوط اونس جهانی، حکم تیر خلاص را برای صندوقهای طلا داشت و منجر به قفل شدن اکثر این نمادها در صفهای فروش سنگین ۱۰ درصدی شد.
شایعات بانک مرکزی و اتمسفر متشنج بازار
در بحبوحه این نوسانات، بازار با شایعات تغییر ریاست کل بانک مرکزی نیز دست و پنجه نرم کرد. هرچند پیگیریها نشان میدهد موضوع استعفای محمدرضا فرزین مربوط به اواخر آذرماه بوده و خبر جدیدی نیست، اما فضای روانی بازار را تحتالشعاع قرار داد. مصطفی قمریوفا، مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی، با تأیید برگزاری جلسات تیم اقتصادی دولت در ساختمان میرداماد، اعلام کرد که نتایج تصمیمات ارزی و تجاری بهزودی اطلاعرسانی خواهد شد.
کالبدشکافی معاملات؛ فرار سرمایه حقیقی از صندوقهای طلا
بازار امروز با ارزش معاملاتی بالغ بر ۲۶ هزار و ۷۱۴ میلیارد تومان در حالی به کار خود پایان داد که تعداد دفعات معامله به عدد ۶۹۸,۸۳۵ نوبت رسید. این آمار نشاندهنده دستبهدست شدن حجم عظیمی از واحدهای صندوق با پشتوانه طلا در قیمتهای کف روزانه است. اگرچه تعداد خریداران حقیقی (۱۶۸,۸۱۶ نفر) از تعداد فروشندگان (۱۲۰,۷۷۳ نفر) بیشتر بود، اما بررسی دقیقتر نشان میدهد که قدرت فروشندگان (حجم فروش هر کد) بسیار بالاتر بوده و خریداران اغلب با سرمایههای خرد اقدام به خرید پلهای در منفیها کردهاند، در حالی که فروشندگان در حال خروج سنگین بودهاند. تقریباً تمامی صندوقهای طلا شامل نمادهای شاخصی نظیر عیار، لوتوس، مثقال، کهربا، گنج و گوهر، با کاهش ۱۰ درصدی قیمت مواجه شدند و با صف فروش به کار خود پایان دادند. تنها استثنائات جزئی شامل صندوق درخشان (آبان) با ریزش ۷.۱۵ درصدی، صندوق زرفام با ریزش ۹.۵۸ درصدی و صندوق ریتون با ریزش ۹.۹۹ درصدی بودند که اندکی بالاتر از کف مطلق معامله شدند.
جزئیات خروج بیسابقه نقدینگی از صندوقهای شاخص
محاسبات نشان میدهد که در بازار امروز بیش از ۴.۶ هزار میلیارد تومان (۴,۶۰۰ میلیارد تومان) پول حقیقی خالص از صندوقهای کالایی، به ویژه طلا، خارج شده است. صندوقهایی نظیر عیار با خروج ۱,۴۶۷ میلیارد تومان، لوتوس با ۷۶۸ میلیارد تومان و سایر صندوقها با مبالغ قابل توجهی از فرار سرمایه حقیقی مواجه شدند. این حجم عظیم از نقدینگی عمدتاً توسط بازیگران حقوقی و صندوقهای بازارگردان جذب (خریداری) شده است. این وضعیت نشاندهنده یک فروش هیجانی (پنیک سل) تمامعیار از سوی معاملهگران خرد و همزمان انباشت دارایی توسط نهادهای مالی در قیمتهای فعلی است.
وضعیت صندوقهای زعفران؛ پایداری نسبی در برابر شوک بازار
صندوقهای زعفران شامل دو نماد نهال (نوویرا) و سحرخیز، اگرچه از گزند ریزش بازار در امان نماندند، اما پایداری بیشتری نسبت به طلا نشان دادند. صندوق نهال با کاهش ۵.۹۵ درصدی و صندوق سحرخیز با کاهش ۵.۸۶ درصدی مواجه شدند. ریزش کمتر این صندوقها (حدود ۶ درصد در برابر ۱۰ درصد طلا) میتواند ناشی از تفاوت در دارایی پایه و عدم وابستگی مستقیم لحظهای به نوسانات نرخ انس جهانی طلا باشد.
چشمانداز آینده بازار؛ نگاهی به نقش حقوقیها
در شرایط کنونی، کلیدیترین فاکتور برای روزهای آتی، رصد رفتار بازیگران حقوقی است. اینکه آیا حمایت خود را از صندوقهای طلا ادامه خواهند داد یا اجازه اصلاح قیمتی بیشتر را به بازار میدهند، تعیینکننده مسیر آینده بازار صندوقهای کالایی خواهد بود.
