شوک خبری: تحریمها یک بهانه! سوءمدیریتی که کمر اقتصاد ایران را شکست!
مدیریت اقتصاد ایران در سایه تحریمها، با پتروپالایش، دیپلماسی با چین و سوئیفت ریالی، به دنبال خوداتکایی و رونق است.
رئیس هیئتمدیره پتروپالایش لعل دریا با تاکید بر ظرفیتهای داخلی و مدیریت هوشمندانه، تحریمها را تنها بخشی از معادله اقتصاد ایران دانست و اظهار داشت که میتوان با تکیه بر توانمندیهای بومی، رونق اقتصادی را تجربه کرد. این دیدگاه در حالی مطرح میشود که نسل نوین پالایشگاهها، موسوم به «پتروپالایشها»، رشد چشمگیری در صنایع انرژی کشور داشته و نقش محوری در زنجیره تولید و صادرات فرآوردههای نفتی ایفا میکنند. پتروپالایش لعل دریا به عنوان یکی از مجموعههای فعال و پیشرو، بر تأمین پایدار انرژی، توسعه اشتغال و افزایش ارزآوری برای کشور تمرکز دارد و در همین راستا، محمدمهدی فضلی، رئیس هیئتمدیره این مجموعه، چشمانداز صنعت پتروپالایش و سیاستهای اقتصادی مرتبط را تشریح کرد.
تحریمها: از مرحله شوک تا سازگاری
فضلی با اشاره به دو دیدگاه غالب پیرامون تحریمها گفت: «در حالی که برخی معتقدند تمامی مشکلات اقتصادی ناشی از تحریمهاست و رفع آنها گشایشآفرین است، گروه دیگری که من نیز جزو آن هستم، بر این باورند که میتوان حتی در شرایط تحریم با اتکا به ظرفیت داخلی و مدیریت هوشمندانه به رونق اقتصادی دست یافت.» وی تحریمها را شامل دو دوره «شوک» و «پسا تحریم» دانست و افزود: «پس از حدود ۴۰ سال، ایران راهکارهای دور زدن تحریم و روشهای جایگزین اقتصادی را میشناسد. بنابراین، نمیتوان هر اختلال ارزی یا مالی را صرفاً به تحریم نسبت داد؛ چراکه برخی افراد و جریانها از این فضا برای منافع شخصی خود سوءاستفاده میکنند و با بزرگنمایی تحریمها، ناکارآمدی خود یا سودجوییهایشان را پنهان میکنند.»
لزوم همگرایی اقتصادی با شرق و ثبات سیاست خارجی
رئیس هیئتمدیره پتروپالایش لعل دریا بر لزوم همکاری استراتژیک با کشورهای شرق آسیا، بهویژه چین، تاکید کرد. او اظهار داشت: «چین به عنوان یکی از قدرتهای اصلی اقتصادی جهان، فرصتهای فراوانی برای تعامل با ایران دارد، اما مشکل اصلی ما عدم ثبات در سیاست خارجی و تجاری است. با هر تغییر دولت، مسیر روابط خارجی دچار وقفه میشود و تفاهمنامهها و توافقات قبلی نادیده گرفته میشوند. این رفتار نه تنها موجب عدم ثبات میشود، بلکه طرفهای خارجی را نیز دلسرد میکند. نبود شفافیت و مسیر مشخص برای ارتباط اقتصادی، مانع از شکلگیری روابط پایدار با شرق شده است و اگر سیاست تجاری کشور مشخص و ثابت باشد، میتوانیم جایگاه مهمی در اقتصاد منطقه پیدا کنیم.»
خوداتکایی اقتصادی: شعار در مقابل عمل
فضلی در خصوص شعار «خوداتکایی اقتصادی» دولتها، گفت: «این شعار در آغاز دوره سیاسی دولت چهاردهم برای جلب نظر افکار عمومی در زمان انتخابات مطرح شد، اما پس از آن جدی گرفته نشد. در حالی که در صورت اجرای واقعی، نتایج آن بسیار مشهود خواهد بود.» او با اشاره به دوره ثبات نرخ دلار در دولت شهید آیتالله رئیسی پس از عملی شدن سیاست خوداتکایی، افزود: «در دولت کنونی، به دلیل نبود دیپلماسی اقتصادی فعال، چنین ثباتی دیده نمیشود. به عنوان مثال ما به نشستهای اقتصادی در چین دعوت میشویم، ولی هیئتهای ایرانی آنقدر غیرفعالاند که تعامل لازم شکل نمیگیرد. در حالیکه ایران میتواند یکی از پایگاههای مهم اقتصادی منطقه باشد، اما این پتانسیل در عمل به کار گرفته نمیشود.»
ظرفیتهای بیشمار همکاری با چین و روسیه
وی نقش کشورهای شرق به ویژه چین و روسیه را در تقویت اقتصاد ایران بسیار کلیدی دانست. فضلی مثالی از بازار قیر چین آورد و توضیح داد: «چین سالانه حدود ۲۵ تا ۲۶ میلیون تن قیر مصرف میکند، در حالیکه تولید داخلی آن ۲۰ میلیون تن است. ایران با تولید حدود ۶ میلیون تن قیر، میتواند بازار بزرگی در چین داشته باشد.» او همچنین به ظرفیتهای عظیم همکاری در حوزههایی چون خودرو، تجهیزات صنعتی، پنلهای خورشیدی، کشاورزی و معدن اشاره کرد که متاسفانه بهشکل مطلوب از آنها استفاده نشده است.
نقد سیاستهای اقتصادی دولت و راهکارهای خروج از رکود
فضلی با تایید نظر فعالان اقتصادی درباره رکود ناشی از سیاستهای کنترل تورم، گفت: «دولتها، از جمله همین دولت، معمولاً با هدف کنترل تورم، نقدینگی و نرخ ارز، سیاستهایی را اجرا میکنند که ناخواسته به تولید ضربه میزند.» او کاهش اختلاف نرخ ارز نیما و بازار آزاد را راهکاری برای بازگشت سودآوری به تولید و صادرات دانست و هشدار داد: «در حال حاضر برخی پالایشگاهها به جای تولید، به فعالیتهای مالی و بانکی روی آوردهاند، زیرا اختلاف ارزی باعث زیاندهی تولید شده است. وقتی صادرات کاهش یابد، ارزآوری کم میشود و رکود تشدید پیدا میکند. برای خروج از این وضعیت، دولت باید اختلاف ارزی را کنترل کرده و انگیزه بازگشت به تولید را برای تولیدکنندگان فراهم آورد.»
بزرگترین خطای اقتصادی دولت و طرح «سوئیفت ریالی»
رئیس هیئتمدیره پتروپالایش لعل دریا، بزرگترین اشتباه اقتصادی دولت چهاردهم را بیتوجهی به «مدیریت اقتصادی» عنوان کرد. وی اظهار داشت: «دولت باید سه نوع مدیریت هماهنگ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد؛ در حالی که مدیریت اقتصادی غایب است. دولت باید مشتریان اقتصادی خود را حفظ و تقویت کند که متاسفانه مشتریان واقعی مانند چین نادیده گرفته شدهاند. چین میتواند بزرگترین شریک تجاری ما باشد؛ به دلیل موقعیت جغرافیایی، معادن فراوان و منابع نفتی ایران.»
فضلی همچنین به تشریح طرح «سوئیفت ریالی» پرداخت و گفت: «این طرح، ایدهای جایگزین برای کشورهایی است که تحت تحریم بانکی و ارزی قرار دارند. هدف آن ایجاد شبکه مالی مستقل بر پایه ارزهای بومی یا منطقهای مانند ریال، روبل یا یوآن است که بدون وابستگی به شبکههای غربی عمل میکند. این سیستم میتواند فشار تحریمهای مالی را کاهش داده، سرعت و امنیت انتقال پول را افزایش داده و از وابستگی به دلار و یورو جلوگیری کند.»
مسیر رونق پایدار: مدیریت هوشمند و دیپلماسی فعال
در نهایت، فضلی جمعبندی کرد که تحریمها قطعاً اثرگذارند، اما نه آنقدر که همه چیز را فلج کنند. او تاکید کرد: «کشور ما با استفاده درست از ظرفیتهای داخلی، توسعه روابط با شرق و ایجاد سیستمهای مالی مستقل، میتواند از محدودیتها عبور کرده و وارد مرحله رونق پایدار شود. مسئله اصلی، مدیریت اقتصادی و دیپلماسی فعال است، نه صرفاً رفع تحریمها.»
