صنعت نفت در آستانه بحران؟ اهداف برنامه هفتم در گرو نجات زیرساختها!
صنعت نفت با تکیه بر سرمایه، فناوری و شایستهسالاری در برنامه هفتم توسعه به سوی اصلاحات تدریجی و مولدسازی داراییها گام برمیدارد.
کارشناس انرژی: توسعه صنعت نفت نیازمند اصلاحات تدریجی و تقویت توان داخلی است
تولید و توسعه؛ اولویتهای صنعت نفت
کارشناس انرژی با بیان اینکه صنعت نفت کشور در حال حاضر بیش از آنکه بر توسعه فعالانه متمرکز باشد، عمدتاً در پی حفظ وضع موجود است، تاکید کرد: تداوم تولید، توسعه ظرفیتها و تحقق اهداف اقتصادی در این صنعت، مستلزم اصلاحات تدریجی و تقویت توان داخلی است.
هاشم اورعی در گفتوگو با بیان این مطلب افزود: در حالی که بسیاری از کشورهای دارای ذخایر قابل توجه هیدروکربوری، بهویژه در منطقه، شاهد افزایش ظرفیت تولید و صادرات هستند، در ایران، وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران با چالش حفظ سطح فعلی تولید مواجهاند. وی دلیل این امر را پیچیدگیهای ژئوپلیتیکی و رشد مستمر تقاضای داخلی عنوان کرد که امکان افزایش معنادار صادرات را محدود کرده است.
سرمایه، فناوری و مدیریت؛ سه عامل کلیدی در توسعه صنعت نفت
اورعی، سرمایه، فناوری و مدیریت را سه عامل کلیدی برای توسعه صنعت نفت برشمرد و گفت: تأمین منابع مالی مورد نیاز برای توسعه ظرفیتهای نفت و گاز، اعم از اکتشاف، تولید و پالایش، با محدودیتهای جدی روبهروست. به عنوان مثال، با وجود گذشت چند سال از آغاز پروژه فشارافزایی توسط چهار شرکت داخلی، منابع مالی متناسب در اختیار پیمانکاران قرار نگرفته است.
وی در خصوص فناوری، توضیح داد: بخشی از پروژههای تخصصی صنعت نفت نیازمند فناوریهای پیشرفتهای است که شرکتهای داخلی هنوز بهطور کامل به آن دست نیافتهاند. همچنین، همکاری شرکتهای خارجی، حتی از برخی کشورهای همکار سنتی، تاکنون در حد انتظارات محقق نشده است.
این کارشناس انرژی، مدیریت پروژه را نیز چالشی مهم دانست و اظهار داشت: تجربه اجرای سریع، دقیق و کمهزینه پروژههای بزرگ در برخی موارد محدود بوده و این امر منجر به طولانیشدن زمان اجرا و افزایش هزینهها شده است.
اهداف برنامه هفتم توسعه و چالشهای پیش رو
اورعی با اشاره به اهداف برنامه هفتم توسعه، بیان کرد: رشد اقتصادی سالانه ۸ درصد که بخش قابل توجهی از آن بر عهده نفت، گاز و پتروشیمی است، بدون دسترسی پایدار به سرمایه، فناوری و مدیریت کارآمد با دشواری جدی مواجه خواهد بود. وی پیشبینی کرد: در صورت تداوم شرایط کنونی، بر اساس برخی برآوردهای داخلی و بینالمللی، تداوم رکود در کوتاهمدت دور از انتظار نخواهد بود.
اصلاحات ساختاری و اجرایی؛ ضرورتی برای تحول در صنعت نفت
این کارشناس انرژی تاکید کرد: تمرکز صرف بر اصلاحات حقوقی و قراردادی، از جمله بند «الف» ماده ۱۵ قانون برنامه هفتم توسعه یا تفکیک قراردادهای بالادستی، در صورتی که با اصلاحات ساختاری و اجرایی همراه نشود، نمیتواند بهتنهایی منجر به تحول اساسی در صنعت نفت شود.
وی افزود: طی سالهای گذشته، اصلاح مدلهای قراردادی بارها مطرح شده، اما تجربه نشان میدهد که بدون توجه همزمان به چابکسازی ساختارها، ارتقای بهرهوری و تقویت نظام تصمیمگیری اقتصادی، آثار این اصلاحات محدود خواهد بود. اورعی، ساختار پیچیده و گسترده شرکت ملی نفت ایران را نیازمند اراده مدیریتی و رویکردی تدریجی و واقعبینانه برای اصلاح دانست.
مولدسازی داراییها و شایستهسالاری
اورعی مولدسازی داراییها و افزایش کارایی را زمانی اثربخش دانست که روابط اقتصادی، رقابتپذیری و شایستهسالاری در انتخاب و انتصاب مدیران نقش پررنگتری پیدا کند.
اصلاح شرکت ملی نفت؛ پروژهای مدیریتی
وی در پایان خاطرنشان کرد: اصلاح و تحول در شرکت ملی نفت ایران، پیش از هر چیز، یک پروژه مدیریتی است. تا زمانی که سازوکارهای انتخاب مدیران به سمت فرآیندهای شفاف، رقابتی و مبتنی بر تخصص حرکت نکند، انتظار ایجاد تحول پایدار در مهمترین بخش اقتصاد کشور با چالش جدی همراه خواهد بود.
