فاجعه تورم ۵۰ درصدی؛ مزدها در آستانه نابودی!
تورم واقعی سبد خوراکی کارگران فقیر از افزایش دستمزدها پیشی گرفت.
هشدار کارشناسان اقتصادی: تورم واقعی در سبد خوراکی‌ها بیش از رقم رسمی است
شکاف آماری؛ عامل تشدید خطر «کارگران فقیر»
مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان ماه ۱۴۰۴ را ۴۹.۴ درصد اعلام کرد. این رقم در حالی از سوی کارشناسان به عنوان یک زنگ خطر جدی توصیف می‌شود که بخش کوچکی از فشار واقعی تورم بر سبد خانوارها، به‌ویژه دهک‌های کم‌درآمد را نشان می‌دهد. این شکاف عمیق میان آمار رسمی و واقعیت هزینه‌های زندگی، مطالبه تعیین دستمزد بر مبنای هزینه واقعی سبد معیشت و به‌روزرسانی فوری آن را به مهم‌ترین دستور کار دولت و شورای‌عالی کار تبدیل کرده است تا از تشدید پدیده «کارگران فقیر» جلوگیری شود.
روند صعودی تورم؛ شاخص‌های آماری
بر اساس داده‌های رسمی منتشرشده از سوی نهادهای آماری کشور در آبان ماه ۱۴۰۴، شاخص‌های اصلی قیمت مصرف‌کننده (CPI) نشان‌دهنده ادامه روند فزاینده تورم است:
- شاخص کل CPI: عدد نهایی ۴۱۷.۵ واحد را ثبت کرد.
- تورم نقطه‌به‌نقطه (سالانه): این شاخص با ثبت افزایش ۴۹.۴ درصدی نسبت به آبان ماه سال گذشته، حاکی از آن است که سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوارها به‌طور متوسط در یک سال، تقریباً نیمی از ارزش خرید خود را از دست داده است.
- تورم ماهانه: در آبان ماه، تورم ماهانه با ۳.۴ درصد افزایش نسبت به ماه قبل، ادامه فشار قیمتی در کوتاه‌مدت را نشان داد.
- تفکیک تورم ماهانه: بیشترین فشار در گروه‌های خوراکی و آشامیدنی با ۴.۷ درصد افزایش مشاهده شد، در حالی که تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات به ۲.۶ درصد رسید.
- تورم دوازده‌ماهه: نرخ انباشته تورم در دوازده ماه منتهی به آبان ماه ۴۰.۴ درصد گزارش شده است.
واقعیت ملموس تورم برای دهک‌های پایین
فعالان کارگری اعلام نرخ ۴۹.۴ درصدی تورم را «تورم رسمی» توصیف می‌کنند که به دلیل سبک محاسبه و وزن‌دهی اقلام مصرفی، از تورم واقعی که خانوارها تجربه می‌کنند، عقب مانده است. این تحلیل مبتنی بر این واقعیت است که دهک‌های پایین‌تر جامعه، سهم بیشتری از درآمد خود را صرف اقلام اساسی و پرنوسان مانند خوراکی‌ها می‌کنند؛ اقلامی که نرخ تورم آن‌ها (۴.۷ درصد ماهانه) بسیار بالاتر از میانگین اعلامی است. در نتیجه، تورم غیررسمی و ملموس برای کارگران، به مراتب بیشتر از رقم رسمی است.
«کارگر فقیر»؛ مفهومی نوظهور در اقتصاد ایران
این شرایط، تعریف جدیدی از مفهوم «کارگر» در اقتصاد ایران ایجاد کرده است. کارگران شاغل، امروز خود بخشی از طبقه فقرا هستند. حقوق دریافتی آن‌ها، حتی در صورت پرداخت به‌موقع، با سرعت افزایش قیمت‌ها همخوانی ندارد و منجر به فرسایش دائمی قدرت خرید می‌شود.
مطالبات محوری تشکل‌های کارگری
با توجه به مستندات آماری فوق، دو مطالبه محوری از سوی تشکل‌های کارگری مطرح است که اجرای آن‌ها برای جلوگیری از فروپاشی معیشت میلیون‌ها نفر ضروری است:
مبنای دستمزد، هزینه واقعی سبد معیشت
تعیین حداقل دستمزد باید دیگر صرفاً یک تعدیل درصدی بر اساس تورم سال گذشته نباشد، بلکه باید مستقیماً هزینه‌های واقعی تأمین حداقل‌های زندگی کارگران را پوشش دهد. هرگونه تعیین دستمزد پایین‌تر از «هزینه واقعی سبد معیشت» به معنای به رسمیت شناختن فقر در میان نیروی کار کشور است.
ضرورت تعدیل سریع دستمزدها
در یک محیط اقتصادی با تورم دو رقمی، انتظار می‌رود که دستمزدها نیز سازوکاری برای تعدیل سریع‌تر داشته باشند. تداوم روند فعلی که منجر به افزایش مداوم کارگران فقیر می‌شود، پایداری اقتصادی و اجتماعی را به خطر خواهد انداخت. دولت موظف است با در نظر گرفتن تورم واقعی و هزینه‌های معیشتی، تعهدات قانونی خود در زمینه تعیین دستمزد مطابق با سبد معیشت را در دستور کار قرار دهد تا شکاف ایجاد شده میان درآمد و هزینه زندگی کارگران، ترمیم شود.
