رویش سرمایه یا طوفان تورم؟ نقشه جنجالی وزارت اقتصاد فاش شد
طرح رویش با اوراق مرابحه ارزی، سرمایه‌های راکد را برای تامین مالی تولید ارزآور و کنترل تورم وارد بازار سرمایه می‌کند.
دولت با همکاری بازار سرمایه، طرح «رویش» را با هدف هدایت سرمایه‌های راکد مردمی و بنگاه‌ها به سمت تولید ارزآور اجرایی کرده است.
رویکرد جدید در تأمین مالی و کنترل تورم
تحولات اخیر در سیاست‌گذاری اقتصادی کشور نشان‌دهنده عزم دولت برای ایجاد مسیری نوین در تأمین مالی و کنترل تورم است. این رویکرد بر توان بازار سرمایه و ظرفیت سرمایه‌های مردمی تکیه دارد و از افزایش پایه پولی و تسهیلات بانکی فاصله می‌گیرد. طرح «رویش» به عنوان تازه‌ترین نمونه از این رویکرد، «آغاز دوران مشارکت گسترده مردم در تأمین مالی تولید ارزآور» توصیف می‌شود.
برگشت سرمایه‌های غیرمولد به چرخه تولید
با وجود تأکیدات سال‌ها بر هدایت منابع مردمی به سمت تولید، عواملی چون نبود ابزارهای اعتمادساز، ریسک بالا، ضعف تضامین و ابزارهای ارزی، باعث شده بخش قابل توجهی از نقدینگی کشور در دارایی‌های غیرمولد مانند طلا، ارز خانگی، زمین و سپرده‌های کوتاه‌مدت باقی بماند. طرح «رویش» با هدف معکوس کردن این چرخه، تلاش دارد سرمایه‌هایی را که سال‌ها از اقتصاد واقعی دور مانده بودند، به خط تولید، صادرات و پروژه‌های ارزآور بازگرداند.
تأمین مالی غیرتورمی؛ ستون فقرات سیاست اقتصادی
دولت در ماه‌های اخیر بر «مقابله با تورم» به عنوان رکن اصلی تصمیم‌گیری در بودجه، سیاست ارزی و ساختار تأمین مالی تأکید ورزیده است. اصلاح تراز مالی دولت و رفع کسری بودجه، به عنوان مسیر میان‌مدت مهار تورم، در دستور کار قرار دارد؛ چرا که ریشه بسیاری از موج‌های تورمی اخیر، برداشت از منابع بانک مرکزی بوده است.
حرکت دولت به سمت بازار سرمایه و کاهش اتکا به استقراض بانکی، بخشی از راهبرد ضدتورمی دولت محسوب می‌شود. برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ بدون ایجاد فشار تورمی، نیاز به ابزارهای جایگزین منابع بانکی است که شفافیت، پشتوانه معتبر و نرخ ریسک قابل اندازه‌گیری را ارائه دهند.
«رویش»؛ فصل مشترک نیاز بازار و ظرفیت سرمایه
یکی از محورهای اصلی طرح «رویش»، انتشار اوراق مرابحه ارزی است که قابلیت جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان را با پشتوانه دارایی‌های واقعی فراهم می‌آورد. این اوراق به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهند که بازده آنها متناسب با فعالیت‌های صادراتی و ارزآور خواهد بود. این سازوکار، مدیریت بازده را با جریان ارزی در شرایط نوسانات نرخ ارز، تسهیل می‌بخشد.
تولیدکنندگان نیز از این طرح استقبال کرده‌اند، زیرا اوراق مذکور می‌تواند نیاز آنها به ارز برای خرید مواد اولیه یا توسعه صادرات را بدون مراجعه به بانک‌ها تأمین کند.
صندوق‌های تضامین؛ عامل اعتمادسازی در طرح «رویش»
«صندوق‌های تضامین» بخش مهم دیگری از طرح «رویش» را تشکیل می‌دهند. نبود پوشش ریسک، یکی از اصلی‌ترین دلایل عدم ورود سرمایه‌های مردمی به حوزه تولید در پروژه‌های بزرگ کشور بوده است. این صندوق‌ها برای تضمین تعهدات پروژه‌های تولیدی یا صادرات‌محور طراحی شده‌اند تا اصل سرمایه یا بخش قابل توجهی از آن را در برابر ریسک‌های تجاری و عملیاتی حفظ نمایند و فاصله میان مردم و فعالیت‌های مولد را کاهش دهند.
بازگرداندن سرمایه‌های راکد به چرخه اقتصادی
اقتصاددانان سال‌هاست هشدار می‌دهند که بخش قابل توجهی از ثروت مردم در دارایی‌هایی نگهداری می‌شود که سهمی در تولید ملی ندارند. طرح «رویش» با ارائه مسیرهای جذاب، امن و سودآور، در صدد بازگرداندن این منابع به چرخه اقتصادی است تا به جای «دفن شدن»، در کارخانه‌ها، پروژه‌های صادراتی و زنجیره تولید ارزش‌آفرینی کنند.
دولت این اقدام را یک اجبار ساختاری برای تأمین مالی تولید و جلوگیری از غیرممکن شدن آن می‌داند.
نقش بازار سرمایه در راهبرد اقتصادی نوین
نگاه دولت جدید به بازار سرمایه، فراتر از مکانی صرف برای خرید و فروش سهام است؛ این بازار به عنوان «موتور تأمین مالی غیرتورمی» دیده می‌شود. طرح «رویش» بخشی از بسته بزرگ‌تری برای گذار از اقتصاد مبتنی بر بودجه دولتی به اقتصادی است که تأمین مالی بخش مهمی از آن توسط بازار سرمایه صورت می‌گیرد.
این طرح، راه توسعه را نه از مسیر چاپ پول یا تسهیلات بانکی، بلکه از مسیر مشارکت مردم، شفافیت بازار سرمایه و تأمین مالی غیرتورمی می‌داند.
پیامدهای اجرای طرح «رویش»
اجرای جدی طرح «رویش» سه پیامد روشن خواهد داشت:
- بازگشت سرمایه‌های راکد به اقتصاد
- رشد سریع‌تر تولید ارزآور
- عدم تغذیه تورم از مسیر ناترازی بودجه
کارشناسان، طرح «رویش» را «سرآغاز یک دگرگونی آرام اما پایدار» در ساختار مالی ایران می‌دانند که مسیر اقتصاد را از تکیه بر منابع سنتی به سمت سرمایه‌گذاری مردمی و مولد تغییر خواهد داد.
