برنج ایرانی ۳۰۰ هزار تومانی شد؛ سفره مردم به کدام سمت می‌رود؟
واردات برنج پاکستانی با ارز ترجیحی به دلیل تاثیر بر تولید داخلی و قیمت برنج مورد انتقاد اتاق بازرگانی قرار گرفت.
کریم اخوان، عضو هیات‌مدیره انجمن واردکنندگان برنج ایران، در بیست و هشتمین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، برنج را دومین کالای اساسی کشور خواند که با چالش‌های جدی روبرو است و اظهارنظرهایی درباره تنش بازار را ناشی از ناآگاهی از واقعیت‌های بازار و فرایند واردات دانست.
خطای آماری در برآورد تولید برنج
اخوان توضیح داد که در سال زراعی 1403، معاونت وزارت جهاد کشاورزی آمار تولید برنج را به اشتباه 2.7 میلیون تن اعلام کرد، در حالی که بر اساس روند ده‌ساله، تولید واقعی حدود 2 میلیون تن و مصرف 3.4 میلیون تن است. این کسری 1.4 میلیون تنی باید از طریق واردات جبران می‌شد.
نوسانات تولید و اصرار بر آمارهای نادرست
او ادامه داد که تولید برنج در سال‌های کم‌آبی تا 10 درصد کمتر و در سال‌های پُرآبی تا 10 درصد بیشتر می‌شود، اما وزارت جهاد بر رقم 2.7 میلیون تن اصرار داشت. مرکز آمار نیز با اعلام سطح زیرکشت 500 هزار هکتار، تأیید کرد که برآورد واردکنندگان درست بوده است.
پیامدهای خطای آماری
اخوان افزود که همین خطای آماری پایه، اشتباهی را ایجاد کرد که منجر به افزایش قیمت برنج ایرانی به بالای 300 هزار تومان و التهاب در بازار برنج وارداتی شد. او کاهش واردات از شهریور 1403 را عامل زمینه‌ساز کمبود دانست و اعلام کرد که واردکنندگان از سال گذشته خواهان حذف ارز ترجیحی برای برنج بوده‌اند.
مشکلات تخصیص ارز و تبعات آن
وی با اشاره به 50 هزار توزیع‌کننده، رصد کامل بازار را دشوار دانست و معتقد بود که بدون اصلاح فرمول، اقدامات کنترلی بازار را بهبود نمی‌بخشد. اخوان از تأخیر 10 ماهه در تخصیص ارز برای واردات برنج خبر داد و گفت 65 درصد بازار برنج وارداتی متعلق به هند و 35 درصد متعلق به پاکستان است. او تأکید کرد که برنج پاکستانی که 25 درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده بود، به دلیل تأخیر طولانی در تخصیص ارز آسیب دیده است.
اهمیت برنج پاکستانی و تأثیر آن بر بازار
اخوان برنج پاکستانی را به دلیل شباهت به برنج ایرانی حائز اهمیت ویژه دانست و اظهار داشت که با افزایش قیمت برنج ایرانی به بالای 300 هزار تومان، قیمت برنج پاکستانی نیز نمی‌تواند ثابت بماند و افزایش می‌یابد. او همچنین تأکید کرد که واردکنندگان برنج را در انبار نگه نمی‌دارند و سه سامانه فعالیت آن‌ها را رصد می‌کنند.
کاهش هزینه واردات و دشوار شدن واردات پاکستانی
او از افزایش تقاضا برای برنج پاکستانی خبر داد، اما اظهار داشت که سازمان برنامه، هزینه واردات هر تن برنج را به 900 یورو کاهش داد که واردات برنج پاکستانی را دشوارتر کرده است. هزینه‌های ته‌لنجی، دموراژ، انبارداری و... قیمت تمام‌شده برنج پاکستانی را افزایش داده و حتی منجر به پدیده قاچاق معکوس شده است. وی همچنین اشاره کرد که شرایط جنگی اخیر باعث ذخیره‌سازی خانگی و تشدید کمبود شده و فاصله زیاد قیمت برنج پاکستانی و ایرانی، ناملایماتی را ایجاد کرده است.
درخواست حذف ارز ترجیحی
در پایان، اخوان اعلام کرد که واردکنندگان به رئیس‌جمهور و معاون اول نامه نوشته و درخواست حذف ارز ترجیحی برنج را مطرح کرده‌اند و تاکید کرد که آن‌ها به دنبال رانت نیستند.
