افشاگری تکان‌دهنده از پشت پرده صادرات: صادرکننده پرده از شکاف خائنانه ارز برمی‌دارد!
صادرات غیرنفتی موتور اقتصادی در سایه تحریم و نوسانات جهانی با یکسان‌سازی نرخ ارز و تعادل عرضه و تقاضا در بازار ارز، اشتغال‌زا شد.
صادرات غیرنفتی؛ موتور اقتصادی با چرخ‌های کند
در شرایط کنونی اقتصاد کشور، صادرات غیرنفتی به عنوان راهبردی کلیدی برای تقویت شریان‌های حیاتی اقتصادی در میانه تحریم‌ها و نوسانات بازارهای جهانی، از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، چرخش کند این موتور محرکه اقتصادی، سوالاتی را در خصوص موانع موجود ایجاد کرده است.
شکاف قیمتی؛ سدی در برابر سودآوری صادرکنندگان
محمد مهدی طباطبایی، دبیر کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران، ریشه اصلی کندی صادرات غیرنفتی را در "شکاف قیمتی" بین هزینه تمام‌شده تولید و نرخ فروش ارز صادراتی می‌داند. به گفته وی، این شکاف، سود صادرکنندگان در بخش‌های اشتغال‌زای مانند کشاورزی و صنایع کوچک و متوسط را از بین برده و آنان را به حاشیه زیان‌دهی سوق می‌دهد.
شرایط نامساوی در بازار ارز
طباطبایی با واکاوی ریشه‌های این شکاف، به "شرایط نامساوی" بین صادرکننده و واردکننده در بازار ارز اشاره می‌کند. وی معتقد است که این نابرابری، مانع از رقابت‌پذیری واقعی صادرکنندگان شده و نیاز به اصلاحات اساسی در مکانیزم‌های ارزی را ضروری می‌سازد.
راهکار؛ یکسان‌سازی نرخ ارز و قیمت‌گذاری واقعی
راهکار برون‌رفت از این چالش، از دیدگاه طباطبایی، "یکسان‌سازی نرخ ارز" و حرکت به سمت "قیمت‌گذاری واقعی" است. این اقدام، ضمن حذف تقاضای کاذب وارداتی و کوتاه‌تر کردن صف ثبت سفارش‌ها، با ایجاد صرفه اقتصادی، پتانسیل جهش 20 درصدی صادرات غیرنفتی را به همراه خواهد داشت.
نقش حیاتی صادرکنندگان خرد در اشتغال‌زایی
دبیر کنفدراسیون صادرات با تاکید بر اهمیت صادرکنندگان بخش‌های کشاورزی و صنایع کوچک و متوسط، اشاره می‌کند که این قشر، علی‌رغم سهم اندک در ارزش صادرات (حدود 20 درصد)، نقش تعیین‌کننده‌ای در اشتغال‌زایی (70 تا 80 درصد) دارند. وی حمایت از این بخش را یک "ضرورت اجتماعی" قلمداد می‌کند، چرا که معیشت بسیاری از افراد به فعالیت این بنگاه‌های صادراتی گره خورده است.
مکانیزم تالار دوم و تفاوت حاشیه سود
طباطبایی در تشریح مکانیزم تالار دوم ارز، ضمن اشاره به عدم دخالت مستقیم بانک مرکزی در تعیین نرخ، مشکل اصلی را "حاشیه ارزش افزوده متفاوت" برای گروه‌های کالایی مختلف می‌داند. وی توضیح می‌دهد که در حالی که برخی کالاها با نرخ تالار دوم سود قابل توجهی کسب می‌کنند، محصولاتی مانند زعفران و پسته با هزینه‌های تمام‌شده بالا، با ریسک زیان‌دهی روبرو هستند. در شرایط رقابت جهانی و تحریم، حتی حاشیه سودهای اندک نیز ممکن است از بین رفته و بنگاه را با زیان مواجه کند.
اهمیت تعادل در عرضه و تقاضای ارز
در نهایت، طباطبایی شرط جهش صادراتی را ایجاد تعادل در "عرضه و تقاضای ارز" می‌داند و تاکید می‌کند که صادرکننده نباید مجبور به زیان‌دهی باشد. وی معتقد است که در یک بازار متعادل، منطق عرضه و تقاضا به درستی برقرار است و صادرکننده نباید در موضع ضعف قرار گیرد. تعیین نرخ ارز صادراتی به صورت واقع‌بینانه، که بنا بر اعلام بانک مرکزی باید در "تالار یک" مرکز مبادلات ارزی کشف شود، کلید عبور از چالش فعلی است.
