فروش نان کنجدی به قیمت ۳ نان ساده!
شواهد نشان می دهد که تخلف های جدید در نانوایی ها صورت می گیرد.
آیا آقایان مسوول به فکرشان نمی‌رسد گزینه‌ای تحت عنوان تعداد قرص نان کنجدی در دستگاه هوشمند تعریف کنند؟ و الزام استفاده از دستگاه کارتخوان دوم برای محاسبه حق‌الزحمه کنجدی کردن نان یا ارزش ریالی کنجد و پلاستیک و سبوس و غیره به همه نانوایان ابلاغ و با سامانه پیامکی به عموم مردم اطلاع‌رسانی شود؟
«مفسده نان با طعم کنجد» عنوان یادداشت یک روزنامه است که در آن آمده؛ نان ساده نداریم! هرکس نان کنجدی می‌خواهد بایستد! نان کنجدی در تنور و تعدادی نیز آویزان و دریغ از یک قرص نان ساده! مشتری‌هایی معطل در صف برای نان ساده و دیگرانی که زودتر نان کنجدی خود را می‌گیرند و می‌روند! تولد بی‌عدالتی و فسادی علنی با طعم کنجد آن هم در روز روشن و مسوولانی که گویا روزه دارند! تعطیلی‌های مشکوک و طولانی برخی نانوایان به بهانه نداشتن آرد یارانه‌ای یا مریضی! و بهره‌وری بسیار پایین برخی نانواها تا نکند از اعتراض تعطیلی حساب شده فرار کنند! شلوغی صفوف نان و کمبود شاگرد نانوا به دلیل عدم انطباق دخل و خرج! و بهانه‌های اقتصادی ریز و درشت نانواها.
فکر نمی‌کردم روزی مردم بر سر نخواستن نان کنجدی با برخی نانوایان بحث و جدل داشته باشند یا این موضوع به انواع مشغله‌های فکری آنها آوار شود. فکر نمی‌کردم با خرید نان ساده کسی را ناراحت و با خرید نان کنجدی عده‌ای را خوشحال سازم. فارغ از فروش اجباری نان کنجدی توسط برخی نانواها، اگر فردا نان لواش کنجدی رونمایی شد تعجب نکنید. البته برخی نانواها اصولا نان کنجدی پخت نمی‌کنند و طبق خواسته عمومی نان ساده تحویل می‌دهند و قانونمداری را پیشه خود می‌سازند. گروهی نیز در صورت تمایل مشتری و داشتن کنجد همکاری نشان می‌دهند و تعدادی نیز نان کنجد را با نرخ آزاد پخت و در کارتخوان‌هایی مجزا ثبت خرید می‌کنند. برخی هم متاسفانه از پوشش یا ابزار کنجد و پلاستیک یا کاهش وزن خمیر نان دچار تخلف می‌شوند. برخی حتی صدای گویای دستگاه هوشمند را قطع کرده و از ارائه برگ خرید به مشتری پرهیز می‌کنند تا نکند مردم حساس شوند و احیانا معترض! و از همه بدتر با کمال بی‌احترامی مبلغ نرخ‌نامه نان مندرج در تابلو را مخدوش می‌سازند.
در این میان نباید مشکل را گردن دستگاه هوشمند و بی‌زبان انداخت، چرا که این مشکل در بدو امر به ناکارآمدی در مدیریت و سردی و فسردگی مطالبه‌گری عمومی برمی‌گردد. اقتصاد ناسالم و گرفتاری‌های دست و پاگیر ناشی از سوء مدیریت روحیه مطالبه‌گری عمومی را خسته و رنجور ساخته است. به نظر می‌رسد فرآیند هوشمندسازی مدیریت نان مشمول اصلاحات بعدی و نقاط ضعف آن به‌تدریج مرتفع نشده و با وجود مشاهده نقاط ضعف و سوءاستفاده برخی نانوایان از این سامانه و تخلفات مکرر و نارضایتی عمومی، همچنان چرخ بر مدار کجی می‌چرخد. یک قرص نان بربری پرکنجد در دستگاه هوشمند معادل سه قرص نان ثبت و به فروش می‌رسد. در سنگک‌پزها نیز بسته به نفوذ اجتماعی یا دیکتاتوری شاطر یا کمبود مراکز تولید و توزیع نان، یک نان کنجدی در دستگاه هوشمند معادل دو یا سه و حتی تعداد بیشتری نان ثبت و به فروش می‌رسد. گاهی نیز دپوی برخی کارت‌های ناشناس یا شناس در پشت درهای بسته نانوایی سهم نان مردم را به تاراج می‌برند.
یارانه پنهان در این آردهای به ظاهر فروخته شده در فرآیند معیوب فروش نان، مستقیم از جیب عموم مردم هزینه می‌شود و در نهایت تاثیری مرکب از تضییع حقوق مدنی، سلب اعتماد عمومی و گسست فاصله بین دولت و ملت را تولید می‌کند. آردهای مازاد یارانه‌ای در بازار آزاد با نرخ آزادپزی فروش یا در برخی نانوایی‌ها مصرف و سود نامشروع آن بدون زحمت به جیب افرادی خاص سرازیر می‌شود. جالب است برای خرید کیسه پلاستیک (در خرید نان لواش) نیز نان یارانه‌ای گم می‌شود. به گفته اطبای ایرانی نان سفید عاملی شاخص در ترویج بیماری دیابت محسوب می‌شود که متاسفانه سبوس نان گرفته شده و آرد سفید تحویل نانواها می‌شود. در این میان نانوایانی هم هستند که فروش نان سبوس‌دار را با قیمتی بالاتر ترویج می‌کنند و اینجا نیز تعدادی قرص نان گم و مفسده‌ای دیگر عریان می‌شود و دغدغه کیفیت سبوس‌های استفاده شده نیز همچنان برقرار است. نقش وزارت بهداشت در این میان کجاست؟! چرا مطالبه و کنشگری از سازمان سلامت غذا و دارو برای کنترل کیفیت کنجد و سبوس به سموم مختلف مشاهده و پیگیری نمی‌شود؟! آیا آقایان مسوول به فکرشان نمی‌رسد گزینه‌ای تحت عنوان تعداد قرص نان کنجدی در دستگاه هوشمند تعریف کنند؟ و الزام استفاده از دستگاه کارتخوان دوم برای محاسبه حق‌الزحمه کنجدی کردن نان یا ارزش ریالی کنجد و پلاستیک و سبوس و غیره به همه نانوایان ابلاغ و با سامانه پیامکی به عموم مردم اطلاع‌رسانی شود؟ اگر این گزینه نان کنجدی در دستگاه هوشمند وجود دارد چرا توسط نانوایان اجرا نمی‌شود؟ هر سکوت و وادادگی در ترویج مفاسد کوچک تاثیراتی مرکب در تولید بی‌اعتمادی عمومی و کاهش تاب‌آوری اقتصادی و سیاسی و در نهایت آسیب‌پذیری کشور را در پی خواهد داشت که نباید مورد غفلت مردم و مسوولان باشد.
شلوغی نانوایی‌ها و معطلی شهروندان، خرید نان یارانه‌ای و خشک کردن و فروش آن در بازار دام و طیور، تعطیلی‌های مشکوک و مداوم، کاهش کیفیت نان به دلایل فنی و انسانی و سکوت و توقف مسوولان و پاس دادن مردم به سامانه ناکارآمد ثبت شکایت ۱۲۴ نوعی نارضایتی و خشم عمومی را در پی خواهد داشت که نباید از عوامل تولید آن غفلت کرد. در شهرهای بزرگ سامانه هوشمند شکایات مردمی در اغلب اوقات کارآمد نیست و پس از یک معطلی ناراحت‌کننده، قطع یا از دسترس خارج می‌شود و شکایت‌ها با شفافیت مورد قبولی اعمال نمی‌شود که البته کیفیت و کمیت خدمات در شهرهای مختلف بسته به جمعیت، جغرافیا، میزان مطالبه‌گری عمومی و نگرش‌های مختلف مردمی متنوع است.
مشارکت مردمی در توقف یا پیشگیری از تولد یا توسعه مفاسد نرم قابل تقدیر و در نوع خود بی‌بدیل است. بایدها و نبایدهایی که ریشه در آموزه‌های دینی، بنیان‌های اخلاقی، تعهدات سرزمینی در قبال حقوق بین نسلی، قانونمداری و هوش محیط‌زیستی و نگرش و شناخت عمومی نسبت به همه کنش‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی موثر در تاب‌آوری سرزمینی دارد. تغییر یا اصلاح رفتار و سبک زندگی برای تقویت تاب‌آوری سرزمینی زمانی به ثمر می‌نشیند که اعتماد عمومی تقویت شود و مردم نقش خود را در مشارکت و تاثیرگذاری لمس کنند، حمایت شوند و کنشگری آنها شنیده و دیده شود و شیرینی و طعم ترویج عدالت و مبارزه با فساد در سفره و دیدگان جامعه رخنمون و برجسته شود. با شروع چنین اتفاقی ابزارهای انگیزشی برای تقویت بیشتر ضرورت می‌یابد و جامعه و حکمران با مشارکتی موثر، مفید و پایدار روبه‌رو می‌شود. در چنین شرایطی مردم نسبت به خوردن نان کنجدی حساس و با مصرف آن خداحافظی هر چند موقت خواهند داشت.
تعهد و التزام بسیاری از نانوایان یا دیگر اقشار خدمات‌رسان به رعایت قوانین ثروتی ارزشمند است که غفلت، سکوت و عدم عملگرایی و کنشگری موثر مسوولان نسبت به رفع مشکلات سندیکاها و پیشگیری از توسعه مفاسد موجود، امکان ترویج و همه‌گیری تدریجی و تصاعدی فساد در اتحادیه‌های مشابه و آسیب‌پذیری وسیع‌تر بدنه دولت را به‌شدت محتمل می‌سازد که باید از این اتفاقات پیشگیری کرد. به راستی هوشمندسازی و استفاده از هوش مصنوعی برای پردازش داده‌های میدانی نمی‌تواند شفافیت، عدالت‌گستری و کاهش مفاسد را تامین کند؟ مشارکت مردم به چه میزان می‌تواند بر کارآمدی قوانین و تقویت شفافیت و الزام مسوولیت‌پذیری و پاسخگویی مجریان موثر باشد؟ آیا برنامه‌هایی پنهان برای ناکارآمد کردن هوشمندسازی و بازگشت به ولنگاری در مدیریت نان و غیره در جریان است؟ دولت الکترونیک تا چه مقدار در گلوگاه‌های اقتصادی کشور مانند بازار دلار، طلا، بورس، گمرک، نظام پولی و بانکی و غیره نفوذ و تاثیر دارد؟ دستگاه هوشمند به شرط اصلاحات و به روزرسانی در رفع اشکالات قطعا نقش موثری در تعدیل و مطلوب‌سازی سامانه پخت و توزیع نان و توقف مفاسد مختلف خواهد داشت.
از جهت دیگر پسندیده نیست هر فرد یا گروهی اعتراض خود را به صورتی غیراخلاقی و خارج از عرف و قانون ابراز کند. در بسیاری از کنش‌ها و بحث‌های مردمی در نانوایی‌ها دغدغه اقتصادی و عدم انطباق دخل و خرج نانوایی‌ها برجسته است که لازم است مسوولان مسائل را به گونه‌ای حل کنند تا مسیرهای فسادآور بسته شود و جلوی بروز و ظهور بهانه‌های محتمل مسدود و ضمن رفع مشکلات به حق نانوایان پیامدهایی مانند بسته شدن نانوایی‌ها و مفاسد مختلف موجب مشقت بیشتر مردم در تامین کمی و کیفی نان نشود.
