پاشینیان زیر بار رفت: علی‌اف با نقشه‌های تزاری وارد گود شد!
دیدار پاشینیان و علی‌اف در کنار دریاچه سوان بر سر نقشه‌های تزار و لزوم رابطه بدون مانع میان ارمنستان و آذربایجان.
پاشینیان: اظهارات علی‌اف درباره نام دریاچه سوان، عقب‌گرد از صلح نیست
واکنش نخست‌وزیر ارمنستان به نام‌گذاری دریاچه سوان توسط رئیس‌جمهور آذربایجان
«نیکول پاشینیان»، نخست‌وزیر ارمنستان، اظهارات اخیر «الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان، مبنی بر نامیدن دریاچه «سوان» به نام «گویچه» را عقب‌گردی از روند صلح ندانست و توضیحات خود را در خصوص چرایی این ادعا از سوی علی‌اف ارائه کرد.
در جریان یک نشست خبری، پاشینیان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا این بیانیه علی‌اف نشانه‌ای از توقف روند صلح است، گفت: «شما با طرح این سؤال، مرا در موقعیت دشواری قرار می‌دهید. پیش از پاسخ، آیا بهتر نیست تأکید کنم که گفته شما تمام واقعیت اظهارات رئیس‌جمهور آذربایجان را منعکس نمی‌کند؟ چرا که رئیس‌جمهور آذربایجان عنوان کرد که "اگر به نقشه‌های دوران تزار نگاه کنیم، دریاچه سوان وجود ندارد، بلکه نام دیگری وجود دارد."»
ریشه‌های ادعای علی‌اف: نام‌های جغرافیایی ارمنستان
الهام علی‌اف پیشتر در مراسم هشتادمین سالگرد تأسیس آکادمی ملی علوم آذربایجان، مدعی شد که سال‌هاست طرف ارمنی و جوامع ارمنی خارج از کشور، تاریخ خود را تحریف کرده و این تبلیغات همچنان ادامه دارد. وی افزود: «ما باید حقایق علمی خود را در برابر آن‌ها قرار دهیم. نقشه‌های قدیمی امپراتوری روسیه در اوایل قرن بیستم به وضوح نشان می‌دهد که تقریباً تمام نام‌های جغرافیایی در این منطقه و تمام مناطق ارمنستان امروزی، ریشه آذربایجانی دارند. دریاچه سوان وجود ندارد، بلکه گویچه وجود دارد.»
نخست‌وزیر ارمنستان با اشاره به این گفته‌ها تأکید کرد: «او نگفت که نام دریاچه سوان، گویچه است، بلکه گفت که اگر به نقشه‌های دوران تزار نگاه کنیم.»
پاشینیان: انتخاب بین بازتولید تاریخ و آینده
نیکول پاشینیان، در مراسم مرکز تحلیلی «اوربلی» نیز به این موضوع پرداخت. وی ضمن تأکید بر پایان مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان، از حضار خواست تا ضمن حفظ خاطره تاریخ، از ورود به «نقش بحث‌برانگیز بازتولیدکننده تاریخ» پرهیز کنند.
پاشینیان در این باره اظهار داشت: «اگر به نقشه‌های دوران تزار نگاه کنیم، خب پس بیایید برویم و نگاه کنیم. من درباره کیروف‌آباد (گنجه) و کیروواکان (وانادزور) صحبت کردم، درباره الیزاوت‌پول (گنجه) و الکساندراپول (گیومری) حرفی نزدم. یعنی ما باید انتخاب کنیم، ما باید دست به انتخاب بزنیم.»
ادعای بازگشت آذربایجانی‌ها به ارمنستان و واکنش ایروان
این در حالی است که رئیس‌جمهور آذربایجان پیش از این، علاوه بر اشاره به تاریخ، درباره آینده نیز صحبت کرده و بر بازگشت آذربایجانی‌ها به ارمنستان تأکید ورزیده بود. وی این امر را «نه با تانک، بلکه با خودرو» انجام شدنی دانست و گفت: «بنابراین، بازگشت آذربایجانی‌ها به ارمنستان امروزی نباید باعث ترس ملت و دولت ارمنستان شود.»
نیکول پاشینیان این دستور کار باکو را «خطرناک» توصیف کرد و با ارجاع به تاریخ و دستور کارهای ناشی از آن مخالفت خود را ابراز داشت. وی پیشنهاد داد: «8 اوت 2025 (توافق واشنگتن). ما می‌توانیم به طور مشخص این تاریخ و نقطه شروع را بگوییم. می‌توانیم به پروتکل‌های سال 2024 اشاره کنیم که در سپتامبر امضا و در اکتبر تصویب شد. می‌توانیم بگوییم این یک نقطه شروع سیاسی است که فرآیندهای ما بر اساس آن بنا می‌شوند. اما وطن تاریخی از چه سالی شروع می‌شود؟»
حضور کارشناسان آذربایجانی در ایروان و ابهام در «ارتباط بدون مانع»
در مراسم مرکز اوربلی، دو کارشناس و دو روزنامه‌نگار از آذربایجان نیز حضور داشتند. محور اصلی بحث‌ها، چشم‌انداز صلح در منطقه و بازگشایی مسیرها بود. کارشناسان آذربایجانی در نشستی خبری، از توضیح چرایی نام‌گذاری دریاچه سوان به «گویچه» خودداری کرده و به جای آن، بر اعلامیه واشنگتن تأکید کردند.
«روسیف حسین‌اف»، کارشناس آذربایجانی، گفت: «اگر نظر کارشناسی می‌خواهید، پیشنهاد می‌کنم که اعلامیه واشنگتن را بررسی کنیم که به شناسایی متقابل تمامیت ارضی و خدشه‌ناپذیری مرزها اشاره دارد.»
بر اساس اعلامیه مذکور، آذربایجان از طریق خاک ارمنستان به نخجوان «ارتباط بدون مانع» خواهد داشت و ارمنستان نیز جاده‌ای با «مزایای متقابل» دریافت خواهد کرد. هیچ‌یک از کارشناسان آذربایجانی به پرسش‌ها درباره برداشت باکو از عبارت «ارتباط بدون مانع» و انتظارات مبنی بر عبور بدون بازرسی از خاک ارمنستان، پاسخ مستقیمی ندادند.
«زائور شیری‌اف»، کارشناس دیگر آذربایجانی، اظهار داشت: «من فکر می‌کنم که مسئولیت ایالات متحده آمریکا باید این باشد که به ارمنستان کمک کند تا "عبور بدون مانع" را تعریف کند. این امر به زمان نیاز دارد، ما نمی‌توانیم اکنون چیز مشخصی بگوییم، این موضوعی مربوط به مذاکرات آذربایجان-ارمنستان و ارمنستان-آمریکا است. زمان لازم است تا بفهمیم "عبور بدون مانع" در عمل چه معنایی می‌تواند داشته باشد. این می‌تواند به معنای یک سیستم الکترونیکی بدون بازرسی شخصی باشد، یا می‌تواند به معنای مکانیسم دیگری باشد.»
در خصوص عبارت «کریدور زنگه‌زور»، نمایندگان باکو اعلام کردند که این عبارت برای آذربایجان «مفهوم گسترده‌تری» دارد و تنها به پروژه TRIPP (جاده ترامپ) محدود نمی‌شود.
این دومین سفر یک گروه از آذربایجان به ایروان در ماه گذشته محسوب می‌شود. در سفر قبلی، یکی از افراد دخیل در مسدودسازی کریدور لاچین، به عنوان نماینده جامعه مدنی آذربایجان از ایروان بازدید کرده بود.
