آذربایجان و ارمنستان در مسیر تازه: "روند بد نیست" یا "فریب در پیش است"؟
ارمنستان و آذربایجان بر سر تعیین مرزها و صلح توافق کردند.
تماس‌های فشرده ارمنستان و آذربایجان در دستور کار؛ تحدید حدود مرزها و مسائل بشردوستانه محور گفتگوها
جزئیات گفتگوها و روند صلح
«آرائیک هاروتونیان»، رئیس دفتر نخست‌وزیر ارمنستان، اعلام کرد که ارمنستان و آذربایجان در مورد مسائل مختلف در تماس‌های فشرده هستند. وی در تشریح جزئیات این گفتگوها اظهار داشت: «در دستور کار تحدید حدود مرزها، مهر گریگوریان (معاون نخست‌وزیر) در مسیر خود کار می‌کند، وزارت امور خارجه بر اساس دستور کار مربوطه خود کار می‌کند، و شورای امنیت و آرمن گریگوریان (دبیر شورای امنیت) نیز با همتای خود بر روی مسائل بشردوستانه و سایر موضوعات کار می‌کنند.»
با وجود اعلام برقراری صلح توسط دو طرف پس از توافقات واشنگتن، پیمان صلح هنوز امضا نشده است. روند تحدید حدود مرزها یک سال و نیم است که متوقف شده و چهار روستا که تحت کنترل ارمنستان بودند، بدون تصویب آیین‌نامه تحدید حدود، به آذربایجان بازگردانده شدند. همچنین مسائل بشردوستانه نیز همچنان حل نشده باقی مانده است.
هاروتونیان در ادامه افزود که نتایج حاصل از تماس‌های فعال ارمنستان و آذربایجان به اطلاع عموم خواهد رسید. وی از سرعت روند روابط دو کشور ابراز رضایت کرده و لغو ممنوعیت و انسداد محموله‌های ارمنی از سوی آذربایجان را گامی مثبت ارزیابی کرد.
چالش قانون اساسی و ادعاهای ارضی
مقامات ارمنی در ماه‌های اخیر کمتر به موضوع امضای نهایی پیمان صلح پرداخته‌اند، اما باکو مرتباً بر لزوم تغییر قانون اساسی ارمنستان برای امضای این توافق تاکید دارد. ارمنستان قصد دارد قانون اساسی جدیدی اتخاذ کند، اما این اقدام را تصمیمی داخلی و غیرمرتبط با درخواست باکو می‌داند.
رئیس دفتر نخست‌وزیر ارمنستان در پاسخ به این سوال که آیا موضوع امضای توافقنامه صلح در حال بررسی است و امکان دستیابی به آن در آینده نزدیک وجود دارد، گفت: «این موضوع به طور مداوم در تماس‌های دوجانبه وجود دارد و ما باید تلاش کنیم تا نقاط مشترکی پیدا کنیم تا این سند هرچه زودتر امضا شود.»
مقامات ارمنی تفاسیر آذربایجان از قانون اساسی ارمنستان را بی‌اساس خوانده و اعلام کرده‌اند که امضای توافقنامه صلح بدون تغییر قانون اساسی ارمنستان امکان‌پذیر است. باکو معتقد است قانون اساسی ارمنستان که حاوی ارجاع به «اعلامیه استقلال» است، شامل ادعاهای ارضی علیه این کشور می‌شود. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، نیز بر این باور است که در قانون اساسی جدید نباید به اعلامیه استقلال ارجاع داده شود، زیرا محتوای آن به تفسیر وی، ارمنستان را در وضعیت فعلی قادر به وجود نمی‌داند. آرائیک هاروتونیان نیز با این نظر موافق بوده و مشکلات خاصی را در اعلامیه استقلال تشخیص داده است.
آماده‌سازی زودهنگام برای انتخابات 2026
نیکول پاشینیان پیشتر اعلام کرده بود که حزب «پیمان مدنی» پس از انتخابات پارلمانی، کار تصویب قانون اساسی جدید را آغاز خواهد کرد. رئیس دفتر نخست‌وزیر ارمنستان درباره زمان برگزاری همه‌پرسی ابراز داشت که هیچ بحثی در مورد جدول زمانی صورت نگرفته است.
این مقام مسئول تاکید کرد که ارمنستان در حال آماده شدن برای انتخابات عادی است، نه زودهنگام. وی در این باره گفت: «ما شرکایی داریم که از انتخابات زودهنگام صحبت می‌کنند و این باید ارزیابی شود. ما ارزیابی کرده‌ایم که نیازی به آن نیست و بنابراین به سمت انتخابات عادی می‌رویم. لطفاً به دنبال دسیسه‌های اضافی نباشید. تشکیل ستاد انتخاباتی به این دلیل است که دولت برای اولین بار می‌خواهد کار خود را به درستی، بدون عجله و بدون قرار گرفتن در تنگنا در مسائل مختلف، سازماندهی کند.»
در دو جلسه اخیر هیئت مدیره حزب «پیمان مدنی»، انتخابات در دستور کار بوده است. پیشتر اعلام شده بود که آرائیک هاروتونیان ریاست ستاد انتخاباتی را بر عهده خواهد داشت و «واهاگن آلکسانیان»، نماینده پارلمان، به عنوان معاون رئیس ستاد در امور تبلیغات فعالیت خواهد کرد.
