شوک به مشترکان پرمصرف
با پایان پیک مصرف امسال، وزارت نیرو در اقدامی کم‌سابقه، طرحی را آغاز کرده که پیش از تابستان آینده بیش از ۱۰ میلیون مشترک را به کنتورهای هوشمند مجهز می‌کند. این پروژه، فقط یک برنامه فنی نیست؛ بلکه ابزاری برای نظارت لحظه‌ای بر مصرف، جابه‌جایی بار تا ۴۰۰۰ مگاوات و حذف خاموشی‌های احتمالی است. همزمان، سیاست‌های تشویقی و محدودکننده جدیدی برای مشترکان پرمصرف در راه است؛ اقدامی که می‌تواند سبک مصرف برق در ایران را برای همیشه تغییر دهد.
طرح ملی تجهیز ۱۰ میلیون مشترک به کنتورهای هوشمند، به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار وزارت نیرو برای عبور از تابستان‌های بدون خاموشی، وارد فاز اجرایی شده است. هدف آن ساده اما حیاتی است: کاهش ناترازی تولید و مصرف با کنترل دقیق و لحظه‌ای بار شبکه.
پیشرفت‌های اجرا و تأثیر بر پیک مصرف
تا امروز بیش از پنج و نیم میلیون کنتور هوشمند نصب شده که ۸۰ درصد آن به مشترکان خانگی و تجاری اختصاص دارد. این سامانه‌ها تابستان گذشته حدود دو هزار مگاوات از اوج مصرف شبکه کم کردند؛ رقمی که معادل چند نیروگاه متوسط است و نشان می‌دهد چرا صنعت برق امید زیادی به توسعه این طرح بسته است.
برنامه عبور از مرز ۱۰ میلیون دستگاه
سال ۱۴۰۴ تعداد این کنتورها به ۹ میلیون خواهد رسید و تا پیش از اوج بار تابستانی سال آینده، با اضافه شدن چهار میلیون دستگاه دیگر، از مرز ۱۰ میلیون عبور می‌کند. این حجم پوشش باعث می‌شود ظرفیت جابه‌جایی بار شبکه به بیش از ۴۰۰۰ مگاوات برسد.
پایش هوشمند و سیاست‌گذاری مصرف
نصب این کنتورها، دیتای لحظه‌ای مصرف را در اختیار وزارت نیرو می‌گذارد تا مشترکان خوش‌مصرف و پرمصرف شناسایی شوند. سیاست‌های تشویقی و جریمه‌ای جدید بر اساس همین داده‌ها اعمال می‌شود؛ از تخفیف برای خوش‌مصرف‌ها تا محدودیت یا جریمه برای پرمصرف‌ها.
شتاب اجرا و الزامات مالی
توانیر با افزایش گروه‌های عملیاتی شرکت‌های توزیع، سرعت نصب را بالا برده و منابع مالی این پروژه را در اولویت پرداخت صنعت برق قرار داده است. هر شرکت توزیع موظف شده سهمیه خود را تأمین و نصب کند تا پیش از پیک تابستانی، طرح تکمیل شود.
مسیر گذار به شبکه هوشمند ملی
با تحقق پایش هوشمند ۹۰ درصد انرژی برق طبق برنامه هفتم توسعه، ایران وارد مرحله جدیدی از مدیریت انرژی می‌شود. این زیرساخت، پایه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و شکل‌گیری شبکه برق کاملاً هوشمند در کشور خواهد بود.
