پایان عصر نفت: آیا خاورمیانه آماده بزرگترین زلزله قدرت تاریخ است؟

گذار انرژی در منطقه خاورمیانه فراتر از یک تحول صرفاً فناورانه یا زیست‌محیطی، به آوردگاهی جدید برای رقابت‌های ژئوپلیتیکی مبدل شده است. این دگرگونی پتانسیل بازتعریف اهرم‌های قدرت، ائتلاف‌ها و الگوهای نفوذ در سراسر منطقه را داراست.

تحولی فراتر از فناوری سبز

گذار به منابع انرژی پاک در خاورمیانه تنها به معنای جایگزینی سوخت‌های فسیلی با گزینه‌های تجدیدپذیر نیست. کارشناسان معتقدند این روند یک دگرگونی بنیادین در ساختار اقتصادی و سیاسی منطقه ایجاد خواهد کرد که تبعات آن دامنگیر تمامی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خواهد بود. این گذار، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیم، توسعه زیرساخت‌های جدید و ایجاد صنایع مرتبط را به همراه دارد که خود منشأ رقابت‌های اقتصادی و و سیاسی خواهد شد.

پویایی‌های جدید قدرت و ائتلاف‌ها

تحولات در حوزه انرژی به طور مستقیم بر توازن قدرت موجود در خاورمیانه تأثیرگذار است. کشورهایی که بتوانند به سرعت خود را با این موج جدید انطباق داده و در زمینه تولید و صادرات انرژی‌های پاک پیشرو شوند، می‌توانند موقعیت ژئوپلیتیکی خود را تقویت کنند. این وضعیت ممکن است به شکل‌گیری ائتلاف‌های جدید بر پایه منافع مشترک در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین تضعیف ارتباطات سنتی مبتنی بر نفت منجر شود. قواعد نفوذ که پیشتر بر پایه ذخایر نفتی تعریف می‌شدند، اکنون در حال دگرگونی بوده و بازیگران منطقه‌ای به دنبال توسعه قابلیت‌های جدید برای حفظ یا افزایش تأثیرگذاری خود هستند.

بنابراین، گذار انرژی در خاورمیانه نه تنها آینده محیط زیست جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه به طور فزاینده‌ای موازنه قدرت را در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان بازآرایی می‌کند و میدان جدیدی برای رقابت‌های استراتژیک می‌گشاید.