فاجعه مدیریت مناطق آزاد: انتصابات رانتی، فرار سرمایه در راه است!
انتصابات غیرتخصصی و مداخله بیرونی، چالشهای مدیریتی مناطق آزاد را افزایش داده و بر سرمایهگذاری و اقتصاد ملی تأثیر منفی گذاشته است.
یک کارشناس مناطق آزاد با اشاره به چالشهای مدیریتی در این مناطق، نسبت به پیامدهای منفی انتصابات غیرتخصصی و دخالتهای بیرونی هشدار داد.
فرسایش اعتماد سرمایهگذاران
این کارشناس ارشد مناطق آزاد تجاری اقتصادی بیان کرد که دخالتهای بیرونی و انتصاب افراد غیرمتخصص در مدیریت این مناطق، ثبات مدیریتی را مختل کرده و موجب فرسایش اعتماد سرمایهگذاران شده است. وی این روند را زمینهساز خروج سرمایه از مناطق آزاد دانست.
نقش مناطق آزاد در اقتصاد ملی
وی افزود: مناطق آزاد تجاری صنعتی در ایران قرار بود موتور توسعه باشند و با مدیریت چابک، ساختار حرفهای و دوری از مداخلات سیاسی، نقش حلقه اتصال اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی را ایفا کنند. اما آنچه در عمل مشاهده میشود، فاصله گرفتن از فلسفه وجودی این مناطق است.
چالش انتصابات غیرکارشناسی
یکی از مهمترین چالشهای کنونی مناطق آزاد، انتصابات غیرکارشناسی و مداخلات بیرونی، بهویژه دخالت برخی نمایندگان مجلس در فرآیند انتخاب مدیران است. این امر نهتنها آینده مناطق آزاد را تحتالشعاع قرار داده، بلکه اعتماد سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی را نیز بهشدت آسیبپذیر کرده است.
ماهیت تخصصمحور مدیریت مناطق آزاد
این کارشناس تأکید کرد که مناطق آزاد ماهیتاً ساختاری تخصصمحور دارند و مدیریت آنها باید مبتنی بر شناخت عمیق از تجارت بینالملل، لجستیک، مالیات، مقررات سرمایهگذاری، زنجیرههای تأمین و استانداردهای امنیت اقتصادی باشد. انتصاب افراد فاقد این دانش، ضربهای سنگین به کارآمدی این نهادها وارد میکند.
مدیریت به مثابه نقش راهبردی
مدیریت منطقه آزاد صرفاً یک جایگاه اداری نیست، بلکه یک نقش راهبردی است که هر تصمیمی در آن میتواند بر جذب یا دفع سرمایهگذار خارجی، تسریع یا توقف پروژهها و تقویت یا تضعیف زنجیرههای تجاری تأثیرگذار باشد.
پیامدهای دخالتهای سیاسی
وی با اشاره به دخالتهای بیرونی در انتصابات، بهویژه فشار برخی نمایندگان مجلس، تصریح کرد که این روند، مسیر طبیعی انتخاب مدیران متخصص را مختل و انتصابات را بر مبنای تعلقات سیاسی و روابط شخصی رقم میزند. این امر، ماهیت مناطق آزاد را از نهادی توسعهمحور به میدانی برای چانهزنی سیاسی تبدیل کرده است.
نتیجه بیثباتی مدیریتی
پیامدهای این مداخلات شامل بیثباتی مدیریتی، کندی اجرای پروژهها، مهاجرت سرمایهگذاران و از میان رفتن اعتماد فعالان اقتصادی است. سرمایهگذاران به دنبال مدیریتی شفاف، قابل پیشبینی و حرفهای هستند و آینده کسبوکار خود را به محیطی با ثبات مدیریتی گره میزنند.
الگوبرداری از مناطق آزاد موفق
کشورهای موفق در زمینه مناطق آزاد، ساختار مدیریتی خود را فراتر از نفوذهای سیاسی تعریف کردهاند. در این مدلها، مدیران بر پایه تجربه، تحصیلات مرتبط و فهم حرفهای از اقتصاد جهانی انتخاب میشوند.
ضرورت بازگشت به اصول بنیادین
این کارشناس خواستار بازگشت مناطق آزاد به اصول بنیادین خود، شامل اداره متخصصمحور، ثبات مدیریتی و استقلال نسبی از فشارهای بیرونی شد. مدیران آینده مناطق آزاد باید با زبان تجارت جهانی آشنا باشند و بتوانند در جذب سرمایه خارجی نقش مؤثری ایفا کنند.
آینده مناطق آزاد در گرو تصمیمات امروز
آینده مناطق آزاد ایران در گرو تصمیماتی است که امروز اتخاذ میشود. انتصابات متخصصمحور میتواند این مناطق را به ریل توسعه بازگرداند، در غیر این صورت، به جای موتور محرک اقتصاد، به حلقهای ناکارآمد تبدیل خواهند شد. ارادهای جمعی برای اصلاح روند کنونی و بازگرداندن مدیریت مناطق آزاد به جایگاه حرفهای و بدون مداخله بیرونی، ضروری است.
