فرزین، دلار ۱۲۰ هزار تومانی هم در کارنامه شما/ سقوط طبقه ۱۶ بانک مرکزی حتمی است؟

دلار از مرز ۱۲۰ هزار تومان عبور کرد؛ تشدید آشفتگی در بازار ارز

رکوردشکنی بی‌سابقه دلار در بازار تهران

پنجمین روز هفته، اسکناس دلار آمریکا در بازار تهران رکورد تازه‌ای را ثبت کرد و برای نخستین بار در تاریخ اقتصاد ایران از مرز ۱۲۰ هزار تومان عبور کرد. این جهش که بسیاری از تحلیلگران اقتصادی نیز انتظار آن را در این سرعت نداشتند، نشانه‌ای از بی‌ثباتی فزاینده در بازار ارز ارزیابی می‌شود.

جزئیات افزایش قیمت‌ها

بر اساس گزارش‌های میدانی، نرخ نقدی اسکناس دلار آمریکا در لحظه تنظیم خبر به ۱۲۰۵۵۰ تومان و حواله آزاد دلار به ۱۲۰۸۰۰ تومان در بازار تهران رسیده است. همزمان، یورو نیز با جهشی قابل توجه، ۱۴۰۴۰۰ تومان را تجربه کرد. این آمار نشان می‌دهد که تنها از ابتدای هفته جاری، دلار بیش از شش هزار تومان و یورو بیش از هشت هزار تومان افزایش قیمت داشته‌اند.

سکوت عجیب رئیس‌کل بانک مرکزی

در مواجهه با این وضعیت، سکوت رئیس‌کل بانک مرکزی به شدت مورد توجه و انتقاد قرار گرفته است. فعالان بازار ارز و کارشناسان اقتصادی معتقدند بازاری که روزانه میلیون‌ها نفر قیمت آن را رصد می‌کنند، نیازمند یک «سکان‌دار» فعال و پاسخگو است، نه یک «غایب بزرگ». عدم شفاف‌سازی و توضیح مقامات مسئول در شرایط کاهش ارزش پول ملی، به تشدید نگرانی‌ها دامن زده است.

انتقادات فعالان بازار ارز

صرافان؛ قربانی سیاست‌های غیرکارشناسی

فعالان بازار ارز، به ویژه صرافان، بر این باورند که سیاست‌گذاری‌های سختگیرانه و غیرفنی دو سال اخیر بانک مرکزی، منجر به نابودی شبکه رسمی اسکناس و هدایت تقاضا به سمت بازارهای غیررسمی شده است. بسیاری از صرافی‌ها به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده، عملاً تعطیل شده‌اند و امکان عرضه و خرید و فروش قانونی ارز را از دست داده‌اند. پیش از این، در بازار متشکل روزانه ده‌ها میلیون دلار اسکناس معامله می‌شد، اما اکنون این مسیر مسدود شده و تمامی معاملات به سمت بازارهای موازی هدایت شده است.

معطلی واردکنندگان و افزایش هزینه‌ها

سیاست جدید بانک مرکزی در تمرکز انحصاری عرضه ارز در مرکز مبادله، همراه با افزایش کارمزدها و تشریفات پیچیده، منجر به ایجاد صف‌های طولانی و معطلی چندماهه برای واردکنندگان شده است. این بروکراسی ارزی، در نهایت هزینه‌های اضافی را مستقیماً به قیمت کالاها و سفره مردم منتقل کرده است.

آشفتگی در نرخ‌گذاری‌ها

انتقاد دیگری که از سوی فعالان باسابقه بازار مطرح می‌شود، ناشی از فهم نادرست مسئولان از سازوکار بازار ارز است. وجود تعدد سامانه‌ها و نرخ‌های مختلف از جمله نرخ مرکز مبادله، نرخ توافقی، نرخ تالار اول، نرخ تالار دوم، نرخ سنا، نرخ بازار آزاد و نرخ تلگرامی، باعث ایجاد آشفتگی در قیمت‌گذاری واردات شده و نظارت مؤثر بر بازار کالاها را دشوار ساخته است.

تکذیب واقعیت‌ها، راه به جایی نمی‌برد

برخی فعالان با انتقاد از رویکرد بانک مرکزی مبنی بر انکار نرخ‌های واقعی بازار، معتقدند که تکذیب نرخ‌های اعلام شده در بازار آزاد، تغییری در واقعیت زندگی مردم ایجاد نمی‌کند. به گفته آنان، این نرخ‌ها هستند که مستقیماً بر زندگی روزمره شهروندان تأثیر می‌گذارند.

بی‌برنامگی؛ ریشه اصلی مشکلات

در نهایت، مشکل امروز بازار ارز صرفاً عدد ۱۲۰ هزار تومان نیست، بلکه «بی‌برنامگی بانک مرکزی و تیم ارزی آن» است. ایجاد سامانه‌های متعدد به جای یک بازار شفاف، محدود کردن شبکه صرافی‌ها به جای تقویت عرضه رسمی، و انکار واقعیت‌های میدانی، همگی از عوامل تشدید کننده بحران ارزی محسوب می‌شوند.

پیام بازار ارز: نیاز به اصلاحات ساختاری

پیام بازار ارز روشن است: شکاف میان «سیاست‌گذاری رسمی» و «واقعیت میدانی» باید بسته شود. در غیر این صورت، عدد ۱۲۰ هزار تومان پایان راه نبوده و تنها آغاز بی‌ثباتی شدیدتر خواهد بود.