مدیریت نادرست خاک در شهرها: بحران خاموشی که جامعه را میبلعد!
مدیریت جامع خاک در زیستبوم شهری؛ ضرورتی برای توسعه پایدار و حفاظت از میراث جهانی
تهران - دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو با تاکید بر نقش حیاتی خاک در سلامت زیستبوم شهری، نسبت به پیامدهای مدیریت نادرست آن هشدار داد.
ضرورت مدیریت یکپارچه در حوزههای آبخیز شهری
حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو، در همایش «خاک سالم و مدیریت جامع حوزههای آبخیز شهری» که به مناسبت روز جهانی خاک در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برگزار شد، بر ضرورت مدیریت یکپارچه حوزههای آبخیز و مقابله با تهدیدهای روزافزون زیستمحیطی تاکید کرد.
خاک؛ بستری برای میراث جهانی و حیات
وی با اشاره به نگاه بینرشتهای یونسکو به موضوع خاک، اظهار داشت: بسیاری از مناظر فرهنگی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث جهانی، بر پایه احترام به خاک و مدیریت خردمندانه زمین شکل گرفتهاند. خاک، موجودی زنده و پویا، تنظیمکننده چرخه آب، تنوع زیستی و بستر تولید غذا است؛ اما توسعه ناپایدار، شهرنشینی، آلودگی و سوءمدیریت، فشار بیسابقهای را بر آن وارد کرده است.
مفهوم «خاک سالم» و ابعاد آن
فرطوسی توضیح داد که مفهوم «خاک سالم» فراتر از کیفیت فیزیکی و شیمیایی است. خاک سالم قادر به ذخیره آب، پالایش آلودگیها و افزایش تابآوری شهرها در برابر سیلاب و خشکسالی است. این عنصر حیاتی به طور مستقیم با کیفیت زندگی شهروندان و مدیریت پایدار شهرها گره خورده است.
پیامدهای مدیریت نادرست خاک
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو هشدار داد: مدیریت نادرست خاک در شهرها به تشدید سیلابها، آلودگی منابع آب، فرسایش زمین، نابودی فضاهای سبز و حتی بروز آسیبهای اجتماعی میانجامد. پیوند میان خاک سالم و مدیریت جامع حوزههای آبخیز شهری، راهبردی و اجتنابناپذیر است.
ظرفیتهای بینالمللی و نوآوریهای زیستمحیطی
فرطوسی به ظرفیتهای مرکز بینالمللی مدیریت جامع حوزههای آبخیز تحت پوشش یونسکو در ایران اشاره کرد و آن را بستری مهم برای تبادل دانش، ظرفیتسازی، پژوهشهای کاربردی و توسعه همکاریهای منطقهای و بینالمللی دانست. وی همچنین از دستاوردهای ایران در تولید فناوریهای نوین مقابله با بیابانزایی، از جمله پوششهای زیستی و توسعه بذرپاشی استاندارد، تقدیر کرد و این نوآوریها را در احیای سرزمین و امیدبخشی به جوامع محلی موثر خواند.
مسئولیت جمعی در حفظ میراث خاکی
وی در پایان، روز جهانی خاک را یادآور مسئولیت سنگین جامعه علمی و سیاستگذاران دانست و تاکید کرد: آینده بشر به سلامت لایهای نازک اما حیاتی از زیستکره یعنی خاک وابسته است. وظیفه ما، حفظ این میراث ارزشمند برای نسلهای آینده از طریق تصمیمهای آگاهانه، سیاستگذاری علمی و همکاریهای مؤثر است.
ابراز امیدواری برای اقدامات ملموس
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو آمادگی کامل این نهاد را برای گسترش همکاریها در حوزه مدیریت پایدار سرزمین و خاک اعلام کرد و ابراز امیدواری نمود که گفتگوهای سمپوزیوم به اقدامات ملموس و پایدار در حفاظت از خاک و مدیریت جامع حوزههای آبخیز شهری منجر شود.
