900 میلیون دلار برای نجات انرژی‌های پاک: ساتبا وارد گود شد!
صندوق توسعه ملی و ساتبا با مشارکت بخش خصوصی و بانک‌ها، تأمین مالی نیروگاه‌های خورشیدی را برای رفع ناترازی برق تجدیدپذیر انجام می‌دهند.
علیرضا میرمحمدصادقی، عضو هیئت عامل صندوق توسعه ملی، جزئیات کامل فرآیند تأمین مالی پروژه 7000 مگاوات نیروگاه خورشیدی را تشریح کرد؛ طرحی که با استجازه از مقام معظم رهبری و با هدف رفع ناترازی برق کشور وارد مرحله اجرا شده است. وی در گفت‌وگویی روند شکل‌گیری، ساختار و مراحل اجرایی این پروژه عظیم را تشریح کرد.
صندوق توسعه ملی؛ پیشرو در رفع ناترازی برق با مشارکت بانک‌ها
یکی از دغدغه‌های اصلی دولت، مسئله کمبود ظرفیت نیروگاهی و رفع ناترازی برق کشور بوده است. در صندوق توسعه ملی، با هدف رفع چالش‌های تأمین مالی پروژه‌های بزرگ نیروگاهی که پیش‌تر با روش «عاملیت» به دلیل عدم تأمین وثایق با مشکل مواجه بود، شیوه‌ای جدید تعریف شد. این پیشنهاد پس از ارائه به ریاست‌جمهوری، با استجازه از مقام معظم رهبری، مجوز لازم را دریافت کرد تا صندوق مجاز به مشارکت در افزایش تولید انرژی و تأمین مالی 7 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر با همکاری سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) باشد.
قالب‌های اجرایی طرح 7000 مگاوات نیروگاه خورشیدی
این پروژه در سه قالب اصلی اجرا می‌شود:
- بسته 2000 مگاواتی تجهیزات: ساتبا تجهیزات خورشیدی را وارد کرده و در انبارهای خود نگهداری می‌کند. متقاضیان با مراجعه به ساتبا، تجهیزات را تحویل گرفته و خود اقدام به احداث نیروگاه در محل‌های تعیین‌شده می‌کنند.
- بسته 4000 مگاواتی اجرایی: پروژه‌ها توسط خود ساتبا اجرا می‌شود. پس از رسیدن نیروگاه‌ها به مرحله قابل بهره‌برداری، به متقاضیان معرفی شده تا پس از محاسبه هزینه‌ها، قرارداد فروش اقساطی بین متقاضی و بانک کارگزار به نمایندگی از صندوق توسعه ملی منعقد شود.
- بسته 1000 مگاواتی انشعابی: این بسته عمدتاً شامل پروژه‌های کوچک‌مقیاس است که در حال مذاکره و اجرا قرار دارد.
ارزش طرح؛ از 900 میلیون دلار تا 2.3 میلیارد دلار
تاکنون حدود 900 میلیون دلار به این طرح اختصاص یافته و طبق برآوردهای موجود، امکان افزایش منابع تا 2.3 میلیارد دلار وجود دارد. برخی پروژه‌ها با مشارکت بخش خصوصی و مدل 50-50 اجرا می‌شود، به این معنی که صندوق منابع ارزی مورد نیاز تجهیزات را تأمین کرده و سایر هزینه‌ها توسط سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود.
فرآیند ورود متقاضی؛ پنج بازیگر و یک سازوکار شفاف
ورود بخش خصوصی به این طرح شامل پنج بازیگر کلیدی است: متقاضی، ساتبا، شرکت «سام» (زیرمجموعه صندوق توسعه ملی)، صندوق توسعه ملی و کارگزار مالی (بانک‌ها). پس از تشکیل پرونده در ساتبا و تأیید صلاحیت، پرونده به کارگزار مالی ارسال شده و سپس در شرکت «سام» و کارگروه ویژه ارزیابی می‌شود. پیش از انعقاد قرارداد اصلی، توافق‌نامه‌ای چهار‌جانبه میان صندوق، بانک، ساتبا و متقاضی امضا می‌گردد. برای تسریع در فرآیند اجرا، متقاضی با حداقل وثایق، معادل 5 میلیارد تومان به ازای هر مگاوات، روند تحویل تجهیزات را آغاز می‌کند تا پروژه‌ها بدون وقفه به سرانجام برسند.
پیشرفت میدانی پروژه؛ 140 ساختگاه فعال در سراسر کشور
هم‌اکنون حدود 140 ساختگاه در شهرهای مختلف از جمله اصفهان، کرمان، تهران، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد برای تجهیز نیروگاه‌های تجدیدپذیر یا نصب پنل‌های خورشیدی فعال است. تمرکز اصلی بر تکمیل بسته 2000 مگاواتی و رفع تعهدات مربوط به تجهیزات است. طبق برنامه، عمده پروژه‌ها باید تا پایان سال وارد مدار تولید شده و باقی‌مانده نیز حداکثر تا پیک برق تابستان سال آینده به شبکه متصل خواهد شد.
در مجموع، طرح 7000 مگاواتی یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های تأمین مالی انرژی خورشیدی در کشور محسوب می‌شود. سازوکارهای دقیق، تقسیم‌بندی اجرایی، ورود بانک‌ها به‌عنوان کارگزار مالی و مشارکت بخش خصوصی، این پروژه را با سرعت مناسبی پیش برده و امید است نقش مهمی در رفع ناترازی برق کشور ایفا کند.
