نوسازی ماشین‌آلات؛ کلید انفجار رشد ۱۳ درصدی در معدن!
برنامه هفتم توسعه با تمرکز بر ایمیدرو، نوسازی ناوگان، فناوری نوین، بهینه‌سازی انرژی، اکتشافات و تحقیق و توسعه، بهره‌وری معادن و صنایع معدنی را افزایش می‌دهد.
یازدهمین همایش جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معدنی ایران، فرصتی بود تا مسئولان ارشد این حوزه، ضمن تشریح چالش‌ها و فرصت‌ها، راهکارهای دستیابی به بهره‌وری بالاتر را در برنامه هفتم توسعه تبیین کنند.
افزایش ۱۳ درصدی رشد بخش معدن در برنامه هفتم توسعه
مسعود سمیعی‌نژاد، رئیس هیئت عامل ایمیدرو، با اشاره به پیش‌بینی رشد ۱۳ درصدی برای بخش معدن و صنایع معدنی در برنامه هفتم توسعه، تأکید کرد که دستیابی به این هدف مستلزم اتخاذ رویکردهای مدیریتی کارآمد و تمرکز ویژه بر ارتقای بهره‌وری است. وی با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید و انرژی، عنوان کرد که دیگر نمی‌توان انرژی را یک مزیت قطعی برای تولید دانست و لازم است مسئله بهره‌وری با جدیت بیشتری دنبال شود.
ضرورت نوسازی ناوگان معدنی و استفاده از فناوری‌های نوین
سمیعی‌نژاد، فرسودگی تجهیزات و ماشین‌آلات را عاملی در افزایش هزینه استخراج و فرآوری، افزایش توقف‌های عملیاتی و کاهش راندمان انرژی دانست و بر ضرورت نوسازی ناوگان معدنی و استفاده از فناوری‌های نوین به عنوان پیش‌شرط ارتقای بهره‌وری تأکید کرد. وی به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند، فناوری‌های حفاری جدید، اتوماسیون صنعتی و تنظیم آنلاین فرآیندها را مؤثر در افزایش بهره‌وری استخراج و تولید برشمرد.
بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنایع پرمصرف
رئیس هیئت عامل ایمیدرو، صنایع فولاد، سیمان و فرآوری فلزات را بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی کشور عنوان کرد و ناکارآمدی سیستم‌های بازیابی حرارتی، مصرف بالای گاز و برق و عدم استفاده کافی از فناوری‌های کم‌مصرف را از عوامل افزایش هزینه تولید و کاهش بهره‌وری دانست. وی از واحدهای تولیدی خواست تا راهکارهای بهینه‌سازی مصرف انرژی را به‌طور گسترده‌تری به‌کار گیرند.
اهمیت اکتشافات اصولی و مبتنی بر داده
سمیعی‌نژاد بر اهمیت اکتشافات اصولی و مبتنی بر داده تأکید کرد و گفت که عدم استفاده از داده‌های دقیق، مدل‌سازی سه‌بعدی و روش‌های پیشرفته ژئوفیزیکی در اکتشافات، به استخراج‌های غیربهینه، افزایش باطله و اتلاف ذخایر معدنی منجر می‌شود. وی سرمایه‌گذاری در اکتشافات نوین را بهبوددهنده بهره‌وری کل زنجیره معدن دانست.
نقش نیروی انسانی، یکپارچگی دیجیتال و تحقیق و توسعه
این مقام مسئول، مهارت و آموزش نیروی انسانی، یکپارچگی دیجیتال زنجیره تولید و بهره‌گیری از سیستم‌های پیشرفته برنامه‌ریزی را نقش تعیین‌کننده در ارتقای بهره‌وری دانست. وی همچنین به سرمایه‌گذاری کم در تحقیق و توسعه (R&D) در ایران اشاره کرد و این حوزه را سرمایه‌گذاری بلندمدت مؤثر بر توان فناورانه و رقابت‌پذیری صنایع خواند و تقویت نظام تحقیق و توسعه را اصلی بنیادین در سیاست‌گذاری شرکت‌های معدنی و صنعتی دانست.
لزوم بازطراحی مدل‌های تعالی بخش معدن
محمدصالح اولیا، رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران، با تأکید بر اهمیت راهبردی بخش معدن و صنایع معدنی، بازطراحی مدل‌های تعالی متناسب با شرایط و اقتضائات این بخش را ضروری دانست. وی بیان کرد که ابزارهای ارزیابی باید توانایی شناسایی دقیق مسائل و چالش‌های حوزه معدن را داشته باشند و مدل‌های موجود به‌تنهایی برای پوشش کامل نیازهای این بخش کافی نیستند.
شکاف بهره‌وری انرژی و ضعف در زنجیره ارزش
اولیا با اشاره به اینکه مصرف انرژی در ایران تقریباً دو برابر میانگین جهانی است، بر ضرورت اصلاحات بنیادین تأکید کرد. وی واقعی نبودن قیمت انرژی در داخل کشور را عاملی در انحراف برداشت از بهره‌وری انرژی دانست و مقایسه میزان مصرف واقعی انرژی با استانداردهای جهانی را راهی برای ارائه تصویر دقیق‌تر و قابل‌اتکاتر از بهره‌وری معرفی کرد. وی همچنین ضعف در زنجیره ارزش، عدم ایجاد ارزش افزوده کافی در برخی مراحل و پایین بودن ارزش صادراتی محصولات ایران را از مسائل کلیدی این بخش برشمرد.
چالش‌های معدنی و ملاحظات زیست‌محیطی
رئیس سازمان ملی بهره‌وری، شاخص‌هایی همچون نرخ بازیابی، سطح فرسودگی تجهیزات و فاصله فناوری موجود با استانداردهای جهانی را تصویر روشنی از چالش‌های حوزه معدن دانست و بر لزوم لحاظ کردن ملاحظات زیست‌محیطی در ارزیابی‌ها تأکید کرد.
اصلاح نظام سیاست‌گذاری برای ارتقای بهره‌وری
اولیا در پایان، قیمت‌گذاری‌های نادرست و سیگنال‌های غلط در سال‌های اخیر را عامل انحراف سیاست‌گذاری‌ها دانست و بر لزوم طراحی نظام سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری به‌گونه‌ای تأکید کرد که انگیزه‌های واقعی برای بهبود عملکرد ایجاد کند. وی تدوین مجموعه‌ای از مشوق‌ها و محدودیت‌های هوشمندانه را راهی برای ارتقای بهره‌وری و دستیابی به تعالی سازمانی معرفی کرد.
