دولت اتحادیه‌ها را به فراموشی سپرد؛ بخش تعاون در آستانه فروپاشی!
وزارت تعاون با هدف اشتغالزایی و توسعه اقتصاد ملی، سند توسعه فرش دستباف را با مشارکت اتحادیه‌ها و نسل جوان در دستور کار قرار داده است.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران با اشاره به فاصله معنادار میان ظرفیت و عملکرد بخش تعاون، بر لزوم احیای اتحادیه‌ها و بازتعریف نقش آن‌ها در سیاست‌های کلان اقتصادی تأکید کرد.
ضرورت تقویت اتحادیه‌ها به عنوان ستون فقرات تعاون
عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران، بخش تعاون را یکی از سه رکن اصلی اقتصاد ملی بر اساس اصول ۴۳ و ۴۴ قانون اساسی معرفی کرد. وی هدف از تشکیل این بخش را توزیع عادلانه ثروت، ایجاد امنیت شغلی و افزایش مشارکت مردمی در اقتصاد ملی دانست. بهرامی با بیان اینکه امروز شاهد فاصله قابل توجهی میان ظرفیت بالقوه و عملکرد بالفعل بخش تعاون هستیم، بر نقش حیاتی اتحادیه‌های تعاونی به عنوان حلقه میانی میان تعاونی‌های محلی و نهادهای سیاست‌گذار تأکید کرد. وی افزود که قانون‌گذار با درک این ضرورت، تشکیل اتحادیه‌های استانی و سراسری را الزامی دانسته تا با تجمیع ظرفیت‌ها، خدمات تخصصی‌تر، منسجم‌تر و اقتصادی‌تری به تعاونی‌ها ارائه شود.
چالش‌های پیش روی بخش تعاون
بهرامی با اشاره به فعالیت بیش از ۱۰۰ هزار تعاونی با حدود ۴۵ اتحادیه سراسری در گرایش‌های مختلف تولیدی، توزیعی و خدماتی، این شبکه عظیم را نیازمند اتحادیه‌های توانمند دانست و آن را به پیکره‌ای بدون ستون فقرات تشبیه کرد. وی در ادامه به کاهش نقش حمایتی دولت و نهادهای متولی نسبت به اتحادیه‌ها در دهه اخیر اشاره کرد و گفت که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، که باید محور سیاست‌گذاری و راهبری این بخش باشد، اتحادیه‌ها را از دایره برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای خود کنار گذاشته است. بانک‌های عامل نیز که می‌توانستند با همکاری مستقیم با اتحادیه‌ها، مسیر تأمین مالی و اعتباردهی را کارآمدتر سازند، این ظرفیت را نادیده گرفته‌اند. به گفته وی، نتیجه این بی‌توجهی، تضعیف پیشران‌های تعاون و رکود فزاینده در بخش تعاونی کشور است.
فقدان حضور جوانان و غفلت از سند توسعه
از دیگر معضلات بنیادین بخش تعاون، فقدان حضور نسل جوان و متخصص در ساختار مدیریتی و اجرایی تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها عنوان شد. بهرامی نبود آموزش‌های روزآمد مدیریتی، مالی، بازاریابی دیجیتال و حکمرانی مشارکتی را عامل رکود فکری و ساختاری در این بخش و مغفول ماندن فرصت‌های رشد مبتنی بر دانش و فناوری دانست. وی همچنین از غفلت از اجرای سند توسعه بخش تعاون انتقاد کرد و این سند را که به عنوان نقشه راه تحول تدوین شده بود، عملاً به سند فراموش‌شده دولت‌ها تبدیل شده خواند. بهرامی تأکید کرد که اتاق تعاون ایران به عنوان پارلمان بخش تعاون باید با جدیت اجرای کامل این سند را از دستگاه‌های مسئول مطالبه کند.
راهبردهای پیشنهادی برای احیای اتحادیه‌ها
بهرامی برای احیای اتحادیه‌ها راهبردهایی را پیشنهاد داد که شامل بازتعریف نقش اتحادیه‌ها در سیاست‌های کلان وزارت تعاون و واگذاری تدریجی تصدی‌گری‌ها به آن‌ها، تدوین بسته‌های حمایتی مالی و اعتباری ویژه اتحادیه‌ها با همکاری بانک توسعه تعاون و صندوق ضمانت تعاون، ایجاد نظام آموزش حرفه‌ای و دیجیتال‌سازی تعاونی‌ها با محوریت اتحادیه‌های سراسری، جذب و توانمندسازی نسل جوان و متخصص در ساختارهای مدیریتی اتحادیه‌ها و الزام دستگاه‌ها به اجرای سند توسعه تعاون و ایجاد شاخص‌های پایش و ارزیابی عملکرد است.
آستانه تصمیم تاریخی برای بخش تعاون
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران در پایان بیان کرد که بخش تعاون ایران در آستانه یک تصمیم تاریخی قرار دارد. وی گفت یا با احیای واقعی اتحادیه‌های استانی و سراسری، می‌تواند به مسیر توسعه بازگردد و سهم خود را در اقتصاد ملی بازیابد، یا با تداوم وضعیت فعلی، باید منتظر زوال تدریجی این بخش بود. بهرامی در پایان خواستار بازتعریف اتحادیه‌ها توسط وزارت تعاون و اتاق تعاون ایران، نه به عنوان یک نهاد تشریفاتی، بلکه به عنوان موتور محرک اقتصاد مردمی کشور شد.
