سود بانکی کمرشکن: تولید ملی در آستانه نابودی!
افزایش نرخ سود بانکی باعث رکود تولید و صنعت در اقتصاد ایران و افزایش هزینه سرمایه گذاری شده است.
نرخ سود بانکی مؤثر در ایران به 48 درصد رسیده که فعالان صنعتی آن را "آخرین میخ بر تابوت تولید" می‌دانند.
هزینه بالای پول، بلای جان تولید
در حالی که نرخ بهره پایه در اقتصادهای جهانی بین 3 تا 10 درصد نوسان دارد و در برخی کشورها نزدیک به صفر است، تولیدکنندگان ایرانی برای هر ریال وامی که دریافت می‌کنند، ناگزیرند دو برابر آن را بابت سود و بهره به بانک بازگردانند. ابوالفضل روغنی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگویی صریح اعلام کرد: "در ایران نرخ سود بانکی با احتساب بهره مرکب به 48 درصد رسیده است؛ این یعنی تولید دیگر صرف نمی‌کند."
سود 48 درصدی، تولید را زمین‌گیر کرد
بنگاه‌های تولیدی که پیش از این با تورم بالا و نوسانات ارزی دست‌وپنجه نرم می‌کردند، اکنون با "هزینه پول" به عنوان دیو جدیدی روبرو شده‌اند. طبق تازه‌ترین آمار رسمی، تورم سالانه 38.9 درصد اعلام شده است؛ رقمی که نشان می‌دهد حتی کاهش نسبی تورم نیز نتوانسته در برابر فشار نرخ بهره بالا، به تولید نفس بدهد.
انحراف سرمایه به سمت بازارهای غیرمولد
واقعیت این است که نرخ بهره بالا، به جای هدایت جریان سرمایه به سمت چرخ کارخانه‌ها، مسیر آن را به بازارهای غیرمولد مانند طلا، ارز و زمین منحرف کرده است. بیش از 90 درصد تأمین مالی کشور از طریق شبکه بانکی انجام می‌شود، به این معنی که تقریباً تمام فشار رشد اقتصادی بر دوش بانک‌هاست. این در حالی است که بخشی از همین بانک‌ها با کفایت سرمایه پایین و ناترازی‌های شدید روبرو هستند. نظام بانکی برای حفظ تراز خود، نرخ سود را بالا می‌برد و این زنجیره در نهایت به تورم و رکود بیشتر ختم می‌شود.
توقف سرمایه‌گذاری صنعتی و خارج شدن از عرصه رقابت
روغنی در تحلیل پیامدهای این روند، تأکید کرد که نرخ بهره مرکب بالا سرمایه‌گذاری صنعتی را عملاً متوقف کرده و هیچ کارخانه‌ای با چنین هزینه‌ای نمی‌تواند به رقابت جهانی فکر کند. او خاطرنشان کرد: "در جهان نرخ سود پایین‌ترین ابزار برای تحریک تولید است، اما در ایران نرخ بهره به ابزاری برای توقف تولید تبدیل شده است."
هشدار کارشناسان: رکود تورمی مزمن و تشدید بحران بانکی
به باور کارشناسان، تداوم این روند به "رکود تورمی مزمن" و ناتوانی بنگاه‌ها در بازپرداخت بدهی منجر خواهد شد. این ناتوانی، بانک‌ها را دوباره تحت فشار بدهی‌های معوق قرار داده و چرخه بحران را عمیق‌تر می‌کند. با توجه به تورم 38.9 درصدی اعلامی از سوی بانک مرکزی و 48.6 درصدی (نقطه به نقطه) از سوی مرکز آمار، و همچنین رشد نقدینگی 29.1 درصدی در پایان سال گذشته، انتظار می‌رود بانک مرکزی با اصلاح سازوکارهای تأمین مالی و کاهش اثر بهره مرکب، راهی برای بازگرداندن نفس به بخش تولید بیابد. در غیر این صورت، همانطور که روغنی هشدار داده، "تولید دیگر نمی‌تواند نفس بکشد."
