گمرک ۲۴ ساعته شد: جزئیات طرحی که زندگی مردم را زیر و رو می‌کند!
برنامه هفتم توسعه با هدف شبانه‌روزی شدن گمرکات، واگذاری به بخش خصوصی، هوشمندسازی و کاهش تشریفات اداری برای تسهیل تجارت خارجی و بازنگری ساختار گمرکی تدوین شد.
در راستای اجرای برنامه هفتم توسعه و به منظور تسهیل تجارت خارجی، گمرکات مرزی کشور شبانه‌روزی خواهند شد و ساختار گمرکی بازنگری می‌شود.
شبانه روزی شدن گمرکات؛ اولویت دولت سیزدهم
دولت سیزدهم در جهت تسریع فرآیندهای ترخیص کالا، کاهش زمان تشریفات اداری و افزایش سرعت مبادلات تجاری با کشورهای همسایه، تصمیم به شبانه‌روزی کردن گمرکات مرزی و بازنگری در ساختار گمرکی کشور گرفته است. این اقدام یکی از مهم‌ترین احکام حوزه تجارت خارجی در برنامه هفتم توسعه محسوب می‌شود.
تامین منابع مالی و تمرکز بر گمرکات اصلی
در جلسه اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، موضوع تامین منابع مالی لازم برای تحقق این حکم مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مصوبه این ستاد، منابع مورد نیاز باید از محل اجرای طرح آمایش گمرکی تامین شود. این طرح با تمرکز تردد و تشریفات گمرکی در تعداد محدودی از گمرکات اصلی، با هدف جلوگیری از پراکندگی منابع انسانی و مالی، افزایش بهره‌وری عملیاتی و ایجاد هماهنگی میان فعالیت‌های گمرکی در سطح ملی اجرا خواهد شد. بر این اساس، تشریفات اصلی در پانزده گمرک مرزی و راهبردی کشور متمرکز شده و روند ترخیص کالا در این نقاط به‌صورت شبانه‌روزی انجام می‌گیرد، در حالی که سایر گمرکات صرفاً نقش حمایتی و فرعی را ایفا خواهند کرد.
واگذاری گمرکات فرعی به بخش خصوصی
وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به اهمیت نوسازی ساختار گمرکات کشور، اعلام کرد که گمرکات اصلی و راهبردی که ماهیت دولتی و استراتژیک دارند، همچنان تحت مدیریت دولت باقی خواهند ماند. اما در راستای چابک‌سازی و کاهش تصدی‌گری، سایر گمرکات و ایستگاه‌های فرعی با کارکرد محدودتر، در فرآیندی مرحله‌ای و تدریجی به بخش خصوصی واگذار می‌شوند. این اقدام علاوه بر کاهش هزینه‌های عملیاتی دولت، با افزایش رقابت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، سرعت و کیفیت خدمات گمرکی را ارتقاء خواهد بخشید.
نظارت دولت بر واگذاری‌ها و تسهیل‌گری تجارت
واگذاری بخشی از گمرکات به بخش خصوصی در چارچوب قوانین موجود و با نظارت کامل دولت انجام خواهد شد تا ضمن حفظ شفافیت، از بروز انحصار یا تخلف در فرآیندهای واردات و صادرات جلوگیری شود. فعال شدن شبانه‌روزی گمرکات، علاوه بر تسهیل تبادلات اقتصادی، منجر به افزایش درآمدهای محلی و رونق بنگاه‌های صادراتی خواهد شد.
سامانه‌های هوشمند و کاهش تشریفات اداری
در کنار این طرح، مجموعه‌ای از برنامه‌های تسهیل‌گر دیگر نیز در دستور کار گمرک جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. توسعه سامانه‌های هوشمند تبادل اطلاعات میان گمرکات و سازمان‌های مرتبط، کاهش تشریفات اداری و بوروکراسی داخلی، گسترش مناطق ویژه اقتصادی و افزایش سهم گمرکات الکترونیکی در فرآیند ترخیص کالا از جمله این برنامه‌ها است. اجرای این اقدامات می‌تواند به کاهش زمان و هزینه ترخیص و در نتیجه بهبود جایگاه ایران در شاخص جهانی سهولت کسب‌وکار و تجارت بین‌الملل منجر شود.
نقشه راه شبانه‌روزی شدن گمرکات
بر اساس طرح آمایش گمرکی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف شده‌اند تا پایان سال جاری، نقشه جامع شبانه‌روزی شدن گمرکات اصلی کشور را نهایی کرده و برنامه اجرایی مرحله‌بندی‌شده آن را به هیئت دولت ارائه دهند. گمرکاتی همچون بازرگان، چابهار، بندر شهید رجایی، سرخس، لطف‌آباد و دوغارون از جمله نقاط مهمی هستند که در این نقشه مد نظر قرار گرفته‌اند.
تاثیرات استراتژیک طرح آمایش گمرکی
مقامات اقتصادی کشور معتقدند اجرای موفق طرح آمایش گمرکی و شبانه‌روزی شدن ۱۵ گمرک اصلی، علاوه بر کاهش هزینه‌های مبادله، موجب افزایش اعتماد فعالان اقتصادی و ارتقاء رتبه ایران در زنجیره تامین منطقه‌ای خواهد شد. این طرح از دید کارشناسان یکی از گام‌های استراتژیک دولت در جهت مدرن‌سازی ساختار گمرکات، تسهیل تجارت و پشتیبانی مؤثر از تولید ملی است و می‌تواند مسیر را برای افزایش تعاملات اقتصادی ایران با کشورهای همسایه و منطقه هموار سازد.
