اختلاس بزرگ در صنعت خودرو؟ مونتاژکاران، خائنان ارز کشور!

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو، با اشاره به تخصیص 9 میلیارد دلار ارز به این صنعت در سال 1403، بخش عمده این مبلغ را ناشی از محاسبه کدهای گمرکی مربوط به قطعات یدکی دانست.

ابعاد گسترده صنعت خودرو و نقش قطعات یدکی

وی توضیح داد که با توجه به حضور حدود 27 میلیون خودرو و نزدیک به 13 میلیون موتورسیکلت در کشور، قطعات یدکی سهم بزرگی از این محاسبات را به خود اختصاص می‌دهند.

تقسیم‌بندی صنعت خودرو به سه بخش کلیدی

کاکایی صنعت خودرو را به سه بخش اصلی قطعات یدکی، خودروسازان داخلی (مانند ایران‌خودرو و سایپا) و شرکت‌های مونتاژکار (مانند مدیران‌خودرو و کرمان‌موتور) تقسیم کرد.

سهم بالای مونتاژکاران در مصرف ارز

این کارشناس با مقایسه میزان ارز بری خودروسازان داخلی و مونتاژکاران، عنوان کرد که خودروسازان داخلی برای هر خودرو کمتر از یک‌سوم ارزش نهایی ارزبری دارند، این نسبت در شرکت‌های مونتاژکار به 80 تا 85 درصد می‌رسد. وی همچنین به تفاوت ارزش خودروهای تولید داخل و مونتاژی اشاره کرد و نتیجه گرفت که سهم مونتاژکاران در مصرف ارز، حدود دو تا سه برابر خودروسازان داخلی است.

انتقاد از آمارهای گمراه‌کننده

کاکایی در واکنش به اظهارات مبنی بر تراز منفی صنعت خودرو، این نوع بیان آمار را عامل انحراف افکار عمومی دانست و تأکید کرد که تمرکز بر اعداد مطلق به جای خروجی واقعی و بهبود عملکرد صنعت، اهمیت چندانی ندارد.

فضای مبهم در زنجیره توزیع قطعات یدکی

این کارشناس با اشاره به شفافیت نسبی در بخش تولید و خودروسازان بزرگ، فضای حاکم بر واردات و شرکت‌های مونتاژ را متفاوت و فاقد شفافیت لازم ارزیابی کرد. وی رشد بیش از اندازه مونتاژکاران در سال‌های اخیر و فعالیت بیش از 150 واردکننده فاقد شفافیت کافی را از جمله دلایل این وضعیت برشمرد.

نیاز به نظارت مؤثر در بخش واردات و مونتاژ

کاکایی در پایان ضمن تأکید بر شفافیت نسبی در خودروسازان بزرگ، خواستار نظارت مؤثرتر در بخش واردات و مونتاژ شد و تنوع زیاد خودروها و قطعات وارداتی را عامل دشوار شدن کنترل گمرکی عنوان کرد. وی در نهایت بخش رسمی صنعت خودرو را شفاف‌ترین بخش زنجیره معرفی و مونتاژکاران و واردکنندگان را فعال در فضایی مبهم و با حداقل نظارت توصیف کرد.