جیب پرپول فرزندان مسئولان؛ ۶ میلیون تومان در ماه، از خط فقر هم بالاتر!
کارشناسان و فعالان کارگری با اشاره به خط فقر و افزایش هزینه زندگی، خواستار افزایش درآمد و یارانه برای بهبود رفاه و مقابله با فقر اطلاعاتی شدند.
اختلاف نظر کارشناسان و فعالان کارگری بر سر معیارهای خط فقر و حذف یارانه
اظهارات اخیر سخنگوی دولت مبنی بر خط فقر شش میلیون تومانی برای هر نفر و همچنین حذف خانوارهای با درآمد بیش از سی میلیون تومان، واکنش‌های متفاوتی را برانگیخته است. این در حالی است که طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، خط فقر مطلق اعلامی از سوی بانک مرکزی برای سال ۱۴۰۳ برای هر فرد ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان محاسبه شده است.
فقر اطلاعاتی، مانع دقیق‌سنجی وضعیت خانوار
علیرضا حیدری، کارشناس اقتصادی و نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری، معتقد است که بانک اطلاعاتی موجود برای قضاوت اقتصادی درباره وضعیت خانوارها کفایت لازم را ندارد. وی با اشاره به اینکه سخنگوی دولت در پاسخ به سوالی ناگهانی درباره خط فقر، عدد شش میلیون تومان را اعلام کرده، گفت: "واقعیت این است که بانک اطلاعاتی ما برای هر قضاوت اقتصادی درباره وضعیت خانوار کفایت لازم را ندارد. ما به دلیل فقر اطلاعات، تصویر ناقصی از خانوار ایرانی داریم و تشخیص طبقه این خانواده‌ها از نظر درآمدی، در معرض خطا است به گونه‌ای که با چشم غیرمسلح هم خطاهای یارانه‌پردازی مشهود است."
مغفول ماندن هزینه‌های زندگی و درآمد غیررسمی
حیدری همچنین به مغفول ماندن بخش هزینه‌ای خانوار و همچنین درآمد خارج از حقوق و مزد اشاره کرد و افزود: "مشکل دیگر این است که ما قسمت هزینه‌ای ماجرای خانوار را هم نمی‌بینیم. مثلا توجه نمی‌کنیم که همین خانوار ممکن است یک سوم درآمد خود را به صورت کامل قسط وام بدهد و یک سوم دیگر را به عنوان اجاره و شارژ و آبونمان از دست بدهد. مثلا اگر خانواری دارای بیماری پرهزینه مزمن داشته باشد، اساساً ساختار بهره‌مندی و دهکی بر هم می‌خورد. این درحالی است که گروهی خانوارها درآمد خارج از حقوق و مزد دارند که به هیچ وجه قابل رصد نیست، این خصیصه از مشاغل آزاد تا پزشکان را شامل می‌شود."
دارایی، معیار رفاه حقیقی نیست
این کارشناس حوزه رفاه اجتماعی تاکید کرد که داشتن دارایی، به تنهایی رفاه حقیقی را ایجاد نمی‌کند. وی توضیح داد: "باید به این نکته توجه داشت که صرف داشتن یک دارایی نیز برای ما رفاه ایجاد نمی‌کند. علاوه بر موضوع زمین و مسکن که در ایران بسیار پیچیده است، در واقع آن چیزی که ما روزانه مصرف می‌کنیم، رفاه حقیقی ما را تعیین می‌کند. بسیاری از افراد دارایی‌هایی دارند که به هردلیل امکان استفاده از آن را نداشته و یا توان بهره‌مندی از آن را در یک موقعیت خاص ندارند، اما به واسطه سیستم مالیاتی و یارانه‌ای استحقاق‌سنجی متفاوتی از آنان صورت می‌گیرد."
طبقه‌بندی بر اساس سطح مصرف، راهکار سنجش رفاه
حیدری در پایان پیشنهاد داد: "اگر بانک‌های اطلاعاتی بتوانند در راستای تقویت رفاه سطح مصرف، افراد را طبقه‌بندی کنند، به بهترین سطح از اطلاعات از استحقاق افراد برای دریافت یارانه یا تادیه مالیات می‌رسیم. این که یک نفر بیشتر از دیگران مصرف می‌کند، رفاه متمایز او را نشان می‌دهد، وگرنه ثروت به خودی خود، درجه رفاه را نشان نمی‌دهد."
فعالان کارگری: کاهش تعهدات دولت به اقشار فرودست
در مقابل، بسیاری از فعالان کارگری معتقدند که دولت‌ها در جهت کاهش تعهدات خود به جامعه و به ویژه گروه‌های درآمدی فرودست تلاش می‌کنند.
تجاوز از شاخص‌های رفاه حداقلی سازمان ملل
مازیار گیلانی نژاد، فعال کارگری، اظهار داشت: "ما بر این باور هستیم که حرف خانم سخنگوی دولت خلاف شاخص‌های رفاه حداقلی تعریف شده سازمان ملل است. با هر شاخصی از توسعه انسانی و حداقل‌های انسانی که در منشورهای حقوق انسانی و حقوق بشر سازمان ملل متحد تعریف شده و صرف‌نظر از حقوق اولیه مندرج در کنوانسیون‌های سازمان جهانی کار، حداقلی‌ترین استانداردهای زندگی برای هر فرد، درآمدی بسیار بیشتر از ۶ میلیون تومان را به عنوان خط فقر معرفی می‌کند."
مقایسه هزینه زندگی مسئولان با خط فقر اعلامی
وی پرسید: "آیا پول تو جیبی یا هزینه زندگی روزانه نوه‌های وزرا و سخنگویان و مسئولان رده بالای دولتی در حد این ارقام است که حقوق نفری ۱۰ میلیون تومان را در بحث استحقاق یارانه یا خط فقر ۶ میلیون تومانی را بپذیریم؟" گیلانی نژاد همچنین خواستار تعیین حقوق مدیران دولتی در همین میزان ۳۰ میلیون تومان شد تا از رفاهی برخوردار باشند که نیازمند یارانه نباشند.
خانه، معیار نامناسب برای حذف یارانه
این فعال کارگری همچنین به نامناسب بودن معیار داشتن خانه برای حذف یارانه اشاره کرد و گفت: "بسیاری از خانوارهای فقیر وجود دارند که به دلیل ارث بردن منزل پدری، اجاره نمی‌دهند اما به دلیل کمبود درآمد بسیار فقیر هستند. همچنین بسیاری از خانوارهای کارگری وجود دارند که زن و مرد در گذشته که مسکن اندکی ارزان‌تر بوده، تمام زندگی خود را گذاشتند تا مسکنی کوچک در اطراف شهرهای بزرگ داشته باشند تا کمرشان زیر بار اجاره خانه خرد نشود. در چنین شرایطی چگونه باید این افراد را از دریافت یارانه محروم کرد؟" او در پایان تاکید کرد که مسئولان باید قبل از هر اقدامی به این سوالات پاسخ دهند.
