تحریم‌ها، طوفان یا فرصت؟ قرارگاه خاتم، ناجی بنزین ایران شد!
قرارگاه خاتم‌الانبیاء با بومی‌سازی دانش مهندسی، به خودکفایی در صنعت انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه علی‌رغم تحریم‌ها دست یافته است.
در سال‌های اخیر، با تشدید فشارهای خارجی و تحریم‌های گسترده بر صنایع حیاتی کشور، ظرفیت‌های داخلی در کانون توجه قرار گرفته است. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) به عنوان بازوی مهندسی و اجرایی نظام جمهوری اسلامی، نقشی راهبردی در حفظ پایداری تولید انرژی ایفا کرده است.
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص): پیشران خودکفایی در صنعت انرژی
مجموعه نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با طراحی، ساخت و راه‌اندازی پروژه‌های عظیم پالایشگاهی، خطوط انتقال و مجتمع‌های پتروشیمی، بخش قابل‌توجهی از بار توسعه و خودکفایی کشور را بر دوش گرفته است.
مسیر جهاد سازندگی در میدان انرژی
سردار عابد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص)، مسیر فعلی این مجموعه را ادامه منطقی جهاد سازندگی در میدان انرژی توصیف کرده و معتقد است قرارگاه نه تنها پروژه اجرا می‌کند، بلکه بنیان خودکفایی را تثبیت می‌نماید. به گفته وی، هر واحد تولیدی که توسط فرزندان این ملت راه‌اندازی می‌شود، نشانه‌ای از عبور از تحریم و گامی در مسیر استقلال انرژی کشور است.
«درون‌زایی و برون‌نگری»: تکیه بر دانش مهندسی ایرانی
فرمانده قرارگاه با اشاره به سیاست راهبردی «درون‌زایی و برون‌نگری» در فعالیت‌های قرارگاه، تأکید کرد: «ما در قرارگاه با تکیه بر دانش مهندسی ایرانی، بسیاری از فناوری‌های کلیدی را بومی کرده‌ایم؛ از طراحی پالایشگاه‌های میعانات گازی گرفته تا توسعه خطوط لوله و ساخت تجهیزات فرایندی. امروز قرارگاه نه‌تنها مجری، بلکه شریک توسعه کشور است.»
از پالایشگاه‌ها تا خطوط لوله؛ ستون‌های استوار خودکفایی
مجموعه نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) تاکنون اجرای ده‌ها پروژه راهبردی را در دستور کار داشته است که بخش مهمی از امنیت انرژی کشور را تضمین کرده‌اند. تولید روزانه ۵۸ میلیون لیتر بنزین توسط مجموعه‌های تحقق یافته این قرارگاه، معادل ۵۰ درصد از کل تولید کشور، نقطه عطفی در خودکفایی سوخت ملی به‌شمار می‌رود.
این دستاورد، حاصل اجرای زنجیره‌ای از پروژه‌ها در پالایشگاه‌های مهم کشور است که طراحی، تأمین تجهیزات و راه‌اندازی کامل آن‌ها توسط نیروهای داخلی و تحت مدیریت قرارگاه انجام شده است. این امر وابستگی کشور به شرکت‌های خارجی در این حوزه را به‌طور چشمگیری کاهش داده است.
ساخت ۸۵ درصد تجهیزات پروژه‌های اخیر با فناوری ایرانی
سیدحمید موسوی، جانشین شرکت نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص)، هدف این شرکت را صرفاً اجرای پروژه ندانسته و انتقال تجربه و دانش فنی به نسل آینده مهندسان ایرانی را اولویت خواند. وی تکمیل حلقه اکتشاف تا پالایش را نشانه‌ای از قرار گرفتن ایران در مسیر اقتدار انرژی و نقش پیشران قرارگاه در این مسیر دانست.
موسوی با اشاره به رویکرد جدید این شرکت در مدیریت پروژه‌های انرژی افزود: «در پروژه‌های اخیر، به‌ویژه در بخش پالایشگاه‌ها و طرح‌های گازی، استفاده از فناوری‌های داخلی و توسعه مهندسی معکوس موجب شده تا بیش از ۸۵ درصد تجهیزات از منابع ایرانی تأمین شود. این دستاورد، نشان‌دهنده بلوغ فنی مجموعه است.»
از تحریم تا فرصت؛ روایت یک خودباوری ملی
به گفته سردار عابد، تحریم‌های چند سال گذشته اگرچه محدودیت‌هایی ایجاد کرد، اما به فرصتی تاریخی برای جهش دانش فنی ایرانی تبدیل شد. در شرایطی که بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی کشور را ترک کردند، مهندسان جوان در قرارگاه توانستند پروژه‌هایی را که سال‌ها با حضور خارجی‌ها پیش می‌رفت، به‌تنهایی به سرانجام برسانند.
در یکی از طرح‌های اخیر، بیش از ۱۲۰۰ قطعه با طراحی بومی در بخش انتقال و نصب تجهیزات سنگین پالایشگاهی ساخته شد که پیش‌تر از کشورهای اروپایی وارد می‌شد. این دستاورد، علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، زمینه اشتغال هزاران نیروی متخصص داخلی را فراهم کرد.
پیوند صنعت و جامعه؛ اثرات فراتر از آمار
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) توسعه متوازن را در دستور کار دارد و پروژه‌های نفت و گاز اجراشده، به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته، باعث رونق اقتصادی و اجتماعی شده‌اند. اجرای این پروژه‌ها در استان‌های جنوبی و غربی کشور منجر به اشتغال مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۶۵ هزار نفر شده است.
کارشناسان معتقدند که قرارگاه تنها سازنده نیست، بلکه مدرسه‌ای مهندسی و مدیریتی است که از دل آن نسل جدید مدیران فنی کشور تربیت می‌شود.
هلدینگ نفت، گاز و پتروشیمی؛ موتور محرک اقتصاد ملی
هلدینگ نفت و گاز قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) در سال‌های آینده با تمرکز بر پروژه‌های افزایش بهره‌وری انرژی، بهینه‌سازی تولید و توسعه زنجیره ارزش پتروشیمی، مسیر رشد اقتصاد ملی را تقویت خواهد کرد.
به گفته جانشین شرکت نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء، «ما به‌دنبال گسترش سهم ایران در بازارهای منطقه‌ای و جهانی انرژی هستیم. تحقق این هدف بدون استفاده از ظرفیت مهندسی داخلی ممکن نیست، و قرارگاه امروز این ظرفیت را در خود دارد.»
این رویکرد، علاوه بر ارتقای تولید، باعث شکل‌گیری زنجیره ارزش داخلی از استخراج تا صادرات فرآورده‌های نهایی خواهد شد و کشور را از صادرکننده خام‌فروش به بازیگر بزرگ صنعت انرژی بدل می‌سازد.
در میانه میدان تحریم و فشار، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با تکیه بر دانش، ایمان و تجربه، پرچم خودکفایی را در صنعت انرژی کشور برافراشته است؛ روایتی که به نماد ایرانِ متکی بر خود بدل شده است.
قرارگاه خاتم؛ موتور بومی‌سازی و تداوم نفسِ انرژی ایران
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با هدایت ساختار هلدینگی نفت، گاز و پتروشیمی و اجرای پروژه‌های کلان، نقش محوری در خودکفایی و ثبات انرژی کشور یافته است.
از سازندگی به سیاست‌گذاری عملیاتی
قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) با اتکا به توان مهندسی و شبکه‌ای از شرکت‌های تخصصی، از مرز اجرای پروژه‌های عمرانی فراتر رفته و نقش راهبری در زنجیره ارزش انرژی کشور را برعهده گرفته است. این مجموعه در حوزه‌های اکتشاف، حفاری، استخراج، پالایش، مخازن، صنایع پتروشیمی و خطوط انتقال حضور عملیاتی و مدیریتی گسترده‌ای دارد و هم‌زمان اقدامات مرتبط با خدمات هوایی و پشتیبانی مهندسی را نیز دنبال می‌کند.
ارقامِ شاخص؛ نمودِ خوداتکایی
- افزایش ظرفیت تولید بنزین به میزان ۵۸ میلیون لیتر روزانه - معادل بیش از ۵۰ درصد کل بنزین تولیدشده کشور.
- تولید گاز شیرین ۱۶۸ میلیون مترمکعب در روز - معادل ۱۸ درصد از تولید گاز کشور.
- تولید گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی ۲۲ میلیون لیتر در روز - معادل ۲۳ درصد تولید کل کشور.
- عملیات حفاری ۳۰۰ حلقه چاه نفت و گاز که ظرفیت تولید ۱۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز را به دنبال داشته است.
- ایجاد تأسیسات جمع‌آوری گازهای همراه (کاهش فلرینگ) با ظرفیت ۵۰۰ میلیون فوت مکعب در روز.
- احداث بیش از ۲۸۰ مخزن ذخیره استراتژیک با ظرفیت تجمیعی ۲۳ میلیون مترمکعب.
- اکتشاف میادین با اجرای بیش از ۳۲۰۰ کیلومترمربع لرزه‌نگاری سه‌بعدی و بیش از ۵۶۰۰ کیلومترمربع لرزه‌نگاری دوبعدی.
این ارقام، نمودارِ پیشروی قرارگاه در تکمیل حلقه‌های حیاتی زنجیره انرژی کشور را به روشنی نشان می‌دهد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس و نقطه‌گذاری صنعتی
پالایشگاه میعانات گازی «ستاره خلیج فارس» به عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی قلمداد می‌شود و نقش محوری در تأمین فرآورده‌های سوختی و ارتقای استقلال سوخت کشور ایفا کرده است. بخش اعظمی از طراحی، تأمین و اجرای تجهیزات در این مجموعه با استفاده از ظرفیت‌های داخلی صورت گرفته است.
این پالایشگاه که اجرای آن در اواخر سال ۸۹ به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) واگذار گردید، با تلاش مهندسی ایرانی ۶۷ درصد پیش رفت. بیش از ۷۰ درصد کالاهای مورد نیاز پروژه در داخل کشور تولید شد و ۱۰۰ درصد اجرا توسط نیروهای داخلی انجام پذیرفت. میانگین سهم نیروهای داخلی در سه حوزه مهندسی، تأمین کالا و اجرا در این پروژه ۸۰ درصد است.
این پروژه در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۷ به طور کامل افتتاح شد و با تولید روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین، سهم بزرگی در رفع نیاز کشور به این کالای راهبردی داشت و تهدید تحریم بنزین را دفع نمود.
محصولات روزانه این پالایشگاه شامل: ۴۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۵، ۱۲ میلیون لیتر گازوئیل سبک و سنگین، بیش از ۳ میلیون لیتر سوخت جت، بیش از ۴ میلیون لیتر گاز مایع (LPG)، ۱۳۰ تن گوگرد جامد و ۴۲۵ تن هیدروژن است.
پالایشگاه مهر خلیج فارس
طرح احداث پالایشگاه مهر خلیج فارس از دی ماه ۱۳۹۹ توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) آغاز شد. این طرح با هدف تأمین فرآورده‌های سوختی و توسعه زنجیره ارزش در پتروشیمی‌های پایین‌دستی تعریف شده است.
ظرفیت روزانه این پالایشگاه ۱۲۰ هزار بشکه میعات گازی از میدان گازی پارس جنوبی است و قادر به تولید روزانه ۱۳ میلیون لیتر بنزین است.
دستاوردهای اجرای طرح:
- تولید پایدار فازهای گازی پارس جنوبی و مصرف کاندنسیت تولیدی آن‌ها.
- ایجاد ارزش افزوده میعانات گازی تولیدی در پارس جنوبی.
- جلوگیری از خام‌فروشی و تبدیل آن به فرآورده‌های باارزش‌تر و رونق صنایع مرتبط.
- ایجاد اشتغال پایدار در کشور.
- امکان تولید بنزین و نفت گاز با استاندارد یورو ۵ و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی.
- بومی‌سازی دانش فنی ساخت پالایشگاه‌های میعانات گازی.
- کاهش هزینه‌های جاری و افزایش تنوع محصولات و تکمیل زنجیره ارزش.
- استفاده از ۹۰ درصد صنایع داخلی در تأمین کالا.
- تحریم‌ناپذیری فرآورده‌های پالایشگاه.
محیط زیست و مدیریت منابع
تلاش برای صیانت از منابع و کاهش اثرات زیست‌محیطی از طریق جمع‌آوری گازهای همراه (کاهش فلرینگ)، اجرای طرح‌های کنترل آلودگی و احداث مخازن ذخیره‌ای استراتژیک، همراه با استانداردهای عملیاتی پیگیری می‌شود.
تولید، رفاه ملی و امنیت اقتصادی
افزایش تولید بنزین، گاز و فرآورده‌ها، عنصری محوری در پایداری اقتصادی، کنترل قیمت و امنیت داخلی کشور است. تولید روزانه ۵۸ میلیون لیتر بنزین (بخشی از تولید مجموعی) به معنای کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد در برابر شوک‌های خارجی و تقویت توان معیشتی مردم است.
صدور خدمات فنی مهندسی و دیپلماسی انرژی
قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) ظرفیت صادرات خدمات مهندسی را هم در قالب پروژه‌های مشارکتی منطقه‌ای و هم در قالب قراردادهای فنی دنبال می‌کند. این سنگ‌بنای اقتصادی علاوه بر درآمدزایی، نقش نرم‌قدرت ایران در منطقه را تقویت می‌کند.
شرکت نفت، گاز و پتروشیمی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) تصویری روشن از مسیر تحول قرارگاه ارائه می‌دهند: از سازندگی در عرصه‌های بحرانی تا راهبری زنجیره ارزش انرژی در کشور. قرارگاه خاتم نه‌تنها یک مجری ملی است، بلکه با سازماندهی ساختار مجموعه‌ای، بومی‌سازی فناوری، تربیت نیروی انسانی و مدیریت پروژه‌های راهبردی، به رکن بی‌بدیل خودکفایی و پایداری انرژی تبدیل شده است.
این قرارگاه با استفاده از تجهیزات مدرن و سازماندهی گروه‌های مهندسی با مهارت‌ها و تخصص‌های مورد نیاز در حوزه‌های بالادستی (لرزه‌نگاری و اکتشاف، حفاری خشکی و دریایی)، میان‌دستی (خطوط انتقال دریایی و خشکی) و پایین‌دستی (طراحی و اجرای پالایشگاه‌های نفت و گاز، پتروشیمی و پتروپالایشگاه‌ها)، خدمات دریایی (ساخت و به‌کارگیری شناورها) و خدمات هوایی (خدمات پروازی و هلیکوپتری) در حال فعالیت است.
اجرای پروژه‌های توسعه میادین نفت و گاز، مدیریت عملیات حفاری چاه‌های نفتی و گازی، تهیه طرح توسعه جامع (MDP)، تعمیر و ساخت سکوهای نفتی، طراحی و اجرای کارخانه‌های گاز و گاز مایع (NGL)، مجتمع‌های پتروشیمی و پتروپالایشگاهی، احداث تأسیسات یوتیلیتی و آفسایت، ایستگاه‌های تقویت فشار، مخازن LNG و LPG، اجرای پروژه‌های مخازن بزرگ نفت و فرآورده‌های نفتی، طراحی و احداث تأسیسات آبگیر و آب‌شیرین‌کن، از مهم‌ترین اقدامات و توانایی‌های قرارگاه در این حوزه می‌باشد.
آموزش و به‌کارگیری نیروی فنی و مهندسی داخلی، ایجاد ظرفیت‌های پژوهشی و توسعه واحدهای طراحی و مهندسی بومی از محورهای مستمر فعالیت هستند. هزاران نیروی جوان ماهر در پروژه‌ها رشد یافته و در زنجیره تولید ملی تثبیت شده‌اند.
