افزایش سرسام‌آور قیمت کالاهای اساسی: سفره مردم در خطر؟ + جدول جزئیات

رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی؛ کاهش رفاه اجتماعی در سایه سیاست‌های ارزی دولت

نتایج رصد هفتگی بازار کالاهای اساسی در هفته منتهی به ۸ آبان ۱۴۰۴ نشان‌دهنده فشارهای اقتصادی فزاینده بر سفره خانوارها است. در حالی که دولت تلاش دارد با صرفه‌جویی ارزی، تراز تجاری بخش کشاورزی را بهبود بخشد، این اقدامات به قیمت کاهش رفاه اجتماعی و گرانی اقلام ضروری تمام شده است.

کاهش بودجه واردات کالاهای اساسی

بر اساس این گزارش، طی سه سال متوالی از ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۴، بودجه مصوب برای واردات کالاهای اساسی شاهد کاهش بوده است. این وضعیت در کنار انفجار قیمت در انواع کالاهای اساسی از لبنیات و گوشت گرفته تا برنج و شیر خشک نوزاد، ریشه در تصمیم‌گیری‌های نادرست در تعیین بودجه این اقلام دارد. به طور مثال، مثبت شدن تراز تجاری بخش کشاورزی از منفی ۱۱ به منفی ۸ میلیارد دلار، به بهای برچیده شدن حداقل‌های معیشت روزانه مردم تمام شده است.

حذف یارانه‌بگیران و پیامدهای آن

در همین راستا، وزیر رفاه اجتماعی از حذف ۹ میلیون یارانه‌بگیر در سه ماه اخیر دفاع کرده است. این در حالی است که بسیاری از کارگران با درآمد کمتر از ۲۰ میلیون تومان، از حذف یارانه‌شان گلایه دارند. وزیر رفاه مدعی است که افراد با درآمد ۳۰ میلیون تومانی که از نظر شاخص‌های داخلی در طبقه متوسط قرار می‌گیرند، از لیست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند، اما این اقدام با واقعیت‌های معیشتی بسیاری از خانوارها همخوانی ندارد.

نوسانات قیمت در بازار گوشت مرغ

بازار گوشت مرغ نیز شاهد ثبات قیمت نبوده است. با وجود ابلاغ قیمت مصوب در ۲۰ مهر ۱۴۰۴، نرخ این پروتئین حیوانی مجدداً افزایش یافت. عرضه هر کیلوگرم گوشت مرغ با قیمت ۱۳۷,۵۰۰ تومان تنها دو هفته دوام آورد و سپس به ۱۴۸ هزار تومان افزایش یافت. اگرچه پیگیری‌ها منجر به بازگشت به نرخ مصوب شد، اما این نوسانات نشان‌دهنده ناپایداری در بازار است.

همچنین، گوشت بوقلمون با وجود اضافه شدن به اقلام کالابرگ الکترونیک، در سه هفته اخیر روند صعودی قیمت را تجربه کرده و از ۱۶۹ هزار تومان به بیش از ۲۱۰ هزار تومان رسید و در نهایت با کاهش به ۱۹۹ هزار تومان تثبیت شد. بی‌توجهی دولت در تأمین ارز نهاده‌های دامی، خالی‌فروشی و فروش پشت فاکتوری این اقلام، در کنار کمبود و گرانی خوراک دام، موجب کاهش مصرف فرآورده‌های دامی از سبد خانوار شده است.

قیمت تخم‌مرغ و چالش‌های اجرایی

در حوزه تخم‌مرغ، قیمت مصوب هر کیلوگرم درب مرغداری‌ها در اواسط مهر ماه ۷۷ هزار تومان تعیین شد که نسبت به اردیبهشت ماه (۶۳ هزار تومان) افزایش یافته بود. قیمت مصرف‌کننده نیز ۹۲ هزار تومان اعلام شد، اما قیمت تمام شده برای صاحبان سوپرمارکت‌ها حدود ۹۷,۵۰۰ تومان است و هر شانه تخم‌مرغ ۱.۸ کیلوگرمی به قیمت ۲۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، در حالی که این مبلغ نباید از ۱۸۴ هزار تومان فراتر رود. این وضعیت نشان‌دهنده ناتوانی نهادهای متولی در اجرای قیمت‌های مصوب در بازار است.

افزایش قیمت لبنیات تحت تأثیر کمبود نهاده

صرفه‌جویی ارزی دولت و کمبود نهاده دامی، که مطالبات انباشته آن به ۶ میلیارد دلار رسیده است، به وضعیت لبنیات نیز سرایت کرده است. عدم فروش اعتباری نهاده توسط تجار خارجی و مجبور شدن دامداران به کشتار نیمی از دام‌های خود، با وجود افزایش عرضه، تغییری در قیمت گوشت ایجاد نکرده است. کمبود خوراک دامی منجر به تحلیل جسمی دام‌ها شده و شیوع سویه جدید تب برفکی (SAT۱) نیز زمینه ابتلاء را در دامداری‌ها افزایش داده است.

حمله ویروس تب برفکی به ۹۰ واحد دامداری استان تهران، منجر به کاهش تولید شیر و افزایش قیمت آن شده است. بطری شیر کم چرب ۹۴۶ میلی‌لیتری که ابتدای سال ۲۸ هزار تومان بود، با افزایش ۲۵ درصدی به ۳۵ هزار تومان و سپس با شیوع تب برفکی به ۳۷,۵۰۰ تومان رسیده است. این به معنای افزایش ۳۴ درصدی قیمت شیرهای پاستوریزه ارزان‌قیمت در حدود ۷ ماه است.

تغییرات قیمتی سایر کالاهای اساسی

در مهر ماه، قیمت ماکارونی و کنسرو ماهی نیز شاهد افزایش مجدد بود. هر بسته ماکارونی ۷۰۰ گرمی از ۴۱,۲۵۰ تومان به ۴۷ هزار تومان و تن ماهی ۱۸۰ گرمی از ۱۰۸ هزار تومان به ۱۱۹,۹۰۰ تومان افزایش یافت. قیمت چای خارجی ۵۰۰ گرمی نیز از ۵۷۴,۹۰۰ تومان به حدود ۶۴۰ هزار تومان رسید.

کمبود روغن خوراکی، تولیدکنندگان کنسرو را با چالش مواجه کرده و عدم واردات تون‌ماهیان در نیمه نخست سال، قیمت آن را از ۱۴۰ هزار تومان در فروردین ماه به ۲۱۵ هزار تومان در آبان ماه رسانده است.

جدول قیمت برخی از کالاهای اساسی

در ادامه، جدول قیمت برخی از کالاهای اساسی در هفته جاری و هفته گذشته ارائه شده است:

خرید از میادین میوه و تره‌بار؛ راهکاری برای کاهش هزینه‌ها

بر اساس گزارش بانک مرکزی، شهروندان می‌توانند با خرید برخی اقلام از میادین میوه و تره‌بار، این کالاها را با قیمت پایین‌تر تهیه کنند. به عنوان مثال، در هفته منتهی به ۲ آبان ۱۴۰۴، گوشت گوسفندی ۲۴ درصد، گوشت گوساله با ۱۵ درصد، گوشت مرغ ۹ درصد، تخم مرغ (شانه ۲ کیلوگرمی) ۱۲ درصد، حبوبات ۲۹ درصد، برنج داخلی درجه یک ۱۴ درصد، قند ۱۰ درصد و شکر ۷ درصد، ارزان‌تر از فروشگاه‌های سطح شهر در این میادین عرضه و به فروش رسیده است.