دلار تا چه قیمتی پایین می آید؟
بازار ارز در روزهای آینده چشم‌انتظار دور چهارم مذاکره میان ایران و امریکاست. برخی سقوط نرخ دلار را هم‌راستا با توافق میان این دو کشور می‌دانند؛ کاهشی که در نگاه اول شاید خبر خوشی برای مردم باشد، اما در صورتی که کف قیمتی مشخصی را بشکند، می‌تواند زنگ خطر را برای صادرکنندگان، تولید‌کنندگان، بانک مرکزی و دولت به صدا درآورد.
سوال اینجاست که کف قیمت دلار در شرایطی که نه منجر به زیان صنایع شود و نه در سطوح ریسک‌زای بالایی بماند، یا به عبارت دیگر، نه سیخ بسوزد و نه کباب، کجاست؟
قیمت دلار با مشخص شدن زمان برگزاری دور چهارم مذاکرات میان ایران و امریکا، بار دیگر در مسیر کاهشی قرار گرفت و در کانال ۸۲ هزار تومانی معامله شد. اینکه روند بازار ارز به موضوعات سیاسی گره خورده موضوعی است که در ماه‌های گذشته به تکرار اثبات شده است؛ اما افت ارزش دلار تا کجا ادامه دارد؟ در صورتی که توافقی میان ایران و امریکا صورت گیرد، نرخ دلار چقدر پایین می‌آید؟ سناریوهای پیش روی دلار چیست؟
برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که نرخ دلار در صورتی که اخبار توافق میان ایران و امریکا منتشر شود تا کانال ۵۰ هزار تومان و ۶۰ هزار تومان هم پایین می‌آید؛ اما واقعیت این است که برای کاهش نرخ دلار تنها پالس‌های مساعد سیاسی کافی نیست و دود کاهش‌های هیجانی مانند افزایش‌های پرهیجان، نه فقط در چشم خریداران عجول دلار، بلکه در چشم تولید‌کنندگان، واردکنندگان و حتی بانک مرکزی می‌رود.
سناریوی پیش روی نرخ دلار چیست؟
کارشناسان اقتصادی برای آینده نرخ دلار با در نظر گرفتن فاکتور توافق، چند سناریو را محتمل می‌دانند. آنها در صورت حصول توافق به اصطلاح قوی و جامع، کف نرخ دلار را کانال ۷۰ هزار تومانی می‌دانند. زیرا معتقدند بدون اصلاحات ساختاری در اقتصاد داخلی، افت بیشتر نرخ دلار بعید است.
تحلیلگران اقتصادی نیز نرخ دلار را با وجود توافق محدود یا موقت، منطقه ۸۴ تا ۸۷ هزار تومانی در نظر می‌گیرند.
چرا عقب‌نشینی نرخ دلار محدود است؟
باید در نظر داشت رشد بالای نقدینگی و پایه پولی، کسری بودجه دولت، تورم ساختاری بالا، بی‌اعتمادی مردم به نگهداری دارایی ریالی و بی‌ثباتی در تصمیمات سیاست‌گذار را می‌توان مهم‌ترین موانع برای کاهش نرخ دلار و سایر ارزهای مهم دانست. این عوامل مانع آن می‌شود که حتی با وجود رفع تحریم‌ها، نرخ دلار به رقم‌های سال‌های قبل و محدوده‌های ۳۰ و حتی ۴۰ هزار تومانی برگردد.
گفتنی است کاهش ناگهانی نرخ دلار برای برخی شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور نیز ضرر آفرین است. این شوک کاهشی ارزش می‌تواند کاهش درآمد شرکت‌های پتروشیمی، فولادی‌ها، معدنی‌‌ها و … را به همراه داشته باشد.
باید توجه داشت که نرخ دلار توافقی درحال‌حاضر به صورت رسمی روی رقم ۶۹ هزار تومان قرار دارد و خریداران و فروشندگان این ارز در بازار توافقی که شرکت‌های تولیدکننده، وارد و صادرکننده هستند، حساب‌های مالی خود را بر اساس این نرخ تنظیم می‌کنند.
به این ترتیب در صورتی که نرخ دلار زیر این رقم قرار گیرد، به منزله منفی یا سربه‌سر شدن گپ دلار توافقی و آزاد است که نتیجه آن، ناترازی شرکت‌ها خواهد بود.
بانک مرکزی از کاهش دلار ضرر می‌کند
با افت درآمد این شرکت‌ها منابع ارزی کشور نیز با خطر جدی مواجه خواهد شد و کار برای بانک مرکزی سخت می‌شود. به‌صرفه شدن واردات، سخت شدن کنترل نقدینگی، کاهش ذخایر ارزی و تضعیف صادرات و تولید داخلی، بخشی از چالش‌های کاهش شارپی نرخ دلار برای سیاست‌گذار خواهد بود.
بنابراین، کاهش بیش از حد نرخ دلار بدون پشتوانه اقتصادی همانند افزایش شارپی این اسکناس می‌تواند بازار را بر هم بریزد و ابزارهای سیاست‌گذاری بانک مرکزی را تضعیف کند.
بر همین اساس، کارشناسان اقتصادی معتقدند در صورت توافق میان ایران و امریکا، نرخ دلار در کوتاه و میان‌مدت، تا محدوده‌ای کاهش می‌یابد که فاصله آن با نرخ توافقی همچنان جذاب باشد. گفته می‌شود نرخ دلار آزاد در شرایط عادی عموما ۱۰ درصد بالاتر از نرخ دلار توافقی می‌ایستد.
