چرا دلار کاهشی شد؟
نرخ تورم در نخستین ماه سال ۱۴۰۴ صعودی بود، اما بازار ارز و به‌ویژه نرخ دلار خلاف جهت تورم حرکت کرد.
عقب‌نشینی بیش از ۲۵ هزار تومانی قیمت دلار از ابتدای سال تا کف نرخ ۸۰ هزار تومانی در هفته گذشته، در حالی رخ داد که تورم ماهانه فروردین از سوی مرکز آمار ایران ۳.۹ درصد اعلام شده است. این دوگانگی به اعتقاد تحلیلگران اقتصادی، حکایت از پیچیدگی موجود در اقتصاد ایران دارد. جایی که افزایش تورم لزوما به معنی روند صعودی نرخ دلار نیست و سیاست‌های پشت پرده نقش موثرتری نسبت به منطق بازارها ایفا می‌کنند. اما چرا با وجود اینکه تورم در فروردین ۱۴۰۴ افزایش داشته اما نرخ دلار کاهشی شده است؟
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به اسفند ۱۴۰۳، بالغ بر ۰.۷ درصد افزایش داشته است. نرخ تورم ماهانه نیز در فروردین ۱۴۰۴ برابر با ۳.۹ درصد بوده که نشان‌دهنده افزایش قیمتها در یک ماه سپری شده از سال جدید است؛ اما چرا با وجود رشد نرخ تورم، نرخ دلار در مدت یادشده از سقف ۱۰۵ هزار تومان تا کف ۸۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرده است؟
برای پاسخ به این سوال، باید اشاره داشت که موضوعات سیاسی از ابتدای سال با بازار ارز همراهی کرده و به این ترتیب، نرخ دلار نسبت به اسفندماه سال ۱۴۰۳ تا ۲۵ هزار تومان کاهش ارزش داشته است. با شروع سال جدید و بازگشایی جدی بازارها گشایش‌های سیاسی به گونه‌ای پیش رفته که اخبار مساعد به بازارها تزریق شده است. اما این مکانیزم چگونه در بازار ارز عمل کرده است؟
چرا دلار کاهشی شد؟
تحلیلگران بازارهای مالی از سه جنبه به کاهش نرخ دلار نگاه می‌کنند؛ مذاکره ایران و امریکا که تابوی آن بعد از سال‌ها شکسته شد، پیشرفت روابط منطقه‌ای ایران و سیاست ارزی بانک مرکزی مبنی بر تلاش برای تثبیت نرخ دلار به روش ارزپاشی.
گفتنی است تقاضا برای ارز در ماههای ابتدایی سال همواره کاهش پیدا می‌کند و سطح تقاضای ارزی از باقی ماههای سال کمتر است. این مسئله نیز به کاهش نرخ دلار در ۴۵ روز اخیر کمک کرده است.
باید در نظر داشت، کاهش نرخ دلار لزوما باعث کاهش نرخ کالاها نمی‌شود. زیرا در ایران بازارها، رقابتی نیستند و قیمتها چسبندگی دارند. به همین دلیل، زمانی که تورم کالاها بالاست، همچنان نرخ دلار توان کاهش دارد.
ریشه تورم کجاست؟
تحلیلگران اقتصادی معتقدند ریشه‌های تورم در جای دیگری غیر از گرداب نرخ‌های مختلف دلار است. آنها نقدینگی، ساختار بودجه، دستمزدها و ذهنیت تورمی بازار را در رشد تورم دخیل می‌دانند.
به نظر می‌رسد عوامل پولی، بودجه‌ای و روانی، دستاورد رشد تورم را به همراه دارند، اما نرخ دلار در مدت یادشده به انتظارات آینده پاسخ سریع‌تری داده است، تا شرایط اقتصادی فعلی. بنابراین با خبرهای مثبت سیاسی می‌توان امید داشت نرخ دلار کاهشی شود؛ حتی اگر تورم همچنان افزایشی باشد.
