راز گرانی مرغ فاش شد
چرا با وجود اینکه دولت برای واردات نهاده‌های دامی ارز ۲۸,۵۰۰ تومانی تخصیص می‌دهد، قیمت مرغ در مغازه‌ها سر به فلک می‌کشد؟ این سوالی است که ذهن میلیون‌ها ایرانی را درگیر کرده است. اکنون، یک آمار کلیدی از مجلس، پرده از این راز بزرگ برمی‌دارد: تنها ۳۶ درصد از کل هزینه‌های تولید یک مرغ با ارز دولتی تامین می‌شود و مرغداران مجبورند ۶۴ درصد باقی‌مانده را با دلار بازار آزاد بپردازند!
در حالی که برخی منتقدان، سیاست ارز ترجیحی را هدررفت منابع می‌دانند و معتقدند این ارز به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد، بررسی‌های جدید کمیسیون اقتصادی مجلس نشان می‌دهد که واقعیت بسیار پیچیده‌تر است.
تصویر واقعی هزینه‌های یک مرغدار:
- ۳۶٪ هزینه با ارز دولتی: این بخش عمدتاً شامل ذرت و کنجاله سویا است که از طریق سامانه بازارگاه وزارت جهاد کشاورزی توزیع می‌شود.
- ۶۴٪ هزینه با ارز آزاد: بخش عظیم هزینه‌ها، شامل سایر نهاده‌ها، مکمل‌های خوراکی، جو، علوفه، هزینه‌های حمل‌ونقل، واکسن، انرژی و دستمزد کارگر، همگی بر اساس نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شوند.
بنابراین، وقتی قیمت دلار در بازار آزاد نوسان می‌کند، بخش بزرگتری از هزینه‌های تولید مستقیماً تحت تاثیر قرار می‌گیرد و افزایش قیمت مرغ در بازار، یک نتیجه طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است.
وضعیت در بخش دامداری حتی نگران‌کننده‌تر است!
بررسی‌ها نشان می‌دهد که از کل ۸۰ میلیون تن خوراک مورد نیاز دام کشور در سال، فقط ۱۷ درصد آن با ارز ۲۸,۵۰۰ تومانی تامین می‌شود. این یعنی دامداران برای تامین ۸۳ درصد نیاز خود، به بازار آزاد وابسته‌اند.
تحلیل سرانه: این آمارها برای سفره شما چه معنایی دارد؟
این اعداد و ارقام خشک اقتصادی، مستقیماً بر قدرت خرید شما تاثیر می‌گذارند:
-
قیمت مرغ به دلار آزاد گره خورده است: برخلاف تصور عمومی، قیمت مرغ وابستگی بسیار بیشتری به نرخ دلار آزاد دارد تا دلار دولتی. تا زمانی که ۶۴ درصد هزینه‌ها آزاد است، هر جهش در بازار ارز، به سرعت قیمت مرغ را در فروشگاه محل شما بالا می‌برد.
-
حذف کامل ارز ترجیحی، یک فاجعه قیمتی؟ اگرچه این سیاست کامل و بی‌نقص نیست، اما همین ۳۶ درصد حمایت نیز مانند یک ترمز عمل می‌کند. حذف کامل آن بدون ایجاد یک مکانیزم جایگزین کارآمد، می‌تواند منجر به جهش بسیار شدیدتر قیمت مرغ و سایر پروتئین‌ها شود.
-
چرا واردات مرغ راه حل نیست؟ برخی پیشنهاد واردات مرغ را می‌دهند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که کل مرغ موجود در ۱۰ کشور همسایه، حتی پاسخگوی مصرف یک هفته ایران هم نیست! بنابراین راهی جز حمایت هوشمندانه و اصلاح ساختار تولید داخلی وجود ندارد.
در نهایت، راز گرانی مرغ نه در فساد گسترده یا توطئه، بلکه در یک حقیقت ساده اقتصادی نهفته است: تا زمانی که بخش اعظم زنجیره تولید با نبض بازار آزاد می‌تپد، نمی‌توان انتظار داشت قیمت‌ها با دستور و ارزپاشی کنترل شود. راه‌حل، نیازمند یک بازنگری کلی در سیاست‌های حمایتی و تمرکز بر کاهش وابستگی کل زنجیره به نوسانات ارزی است.
